ეტიოლოგია
კავასაკის დაავადების (KD) მიზეზი ჯერჯერობით უცნობია. თუმცა, ქვემოთ მოყვანილი დაკვირვებები მიუთითებს, რომ ამ დაავადების მაპროვოცირებელი ფაქტორი, შესაძლოა, იყოს უცნობი ინფექციური აგენტი.
სეზონური ცვალებადობა: სიხშირის ცვალებადობა, რომელიც დაკავშირებულია სხვადასხვა სეზონებთან, პიკებით, რომლებიც აღინიშნება იაპონიასა და აშშ-ში ზამთარსა და გაზაფხულში.[11]
გეოგრაფიული დისტრიბუცია: დროებითი ჯგუფური გამოვლინება აღნიშნულია აშშ-ში, იაპონიაში და მსოფლიოს სხვა რეგიონებში.[3] მეტიც, იაპონიაში აღინიშნა, რომ გაზრდილი შემთხვევების ცხელი წერტილები გროვდება გარკვეულ გეოგრაფიულ რეგიონებში.[13]
დაწყების ასაკი: სიხშირის პიკი არის ადრეულ ბავშვობაში, შემთხვევების 80% გვხვდება 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში. 3 თვემდე ასაკის ჩვილებში შემთხვევების იშვიათობამ შეიძლება მიუთითოს დამცავი ტრანსპლაცენტური ანტისხეულების არსებობაზე.[3][9]
დღემდე, კავასაკის დაავადებისთვის არცერთი ინფექციური გამომწვევი არ არის გამოვლენილი, კვლევებით, კონკრეტულად ვერ იპოვეს რაიმე კავშირი პარვოვირუს B19-თან, რეტროვირუსთან, ეპშტეინ-ბარის ვირუსთან, ჰერპესთან, წითელასთან ან ადამიანის კორონა ვირუსთან (NL-63).[14]
ტოქსინების შუამავლობით გამოწვეული დაავადებების მსგავსმა ფენოტიპებმა (სტაფილოკოკური და სტრეპტოკოკური ტოქსიკური შოკის სინდრომის და ქუნთრუშას ჩათვლით), ცხელებით, ლორწოვანი გარსის ჩართულობით და კანის აქერცლილი გამონაყარით, ასევე გამოიწვია გარკვეული ბაქტერიების განხილვა კავასაკის დაავადების სავარაუდო გამომწვევად გარდა ამისა, იზოლირდა ტოქსიკური შოკის სინდრომის ტოქსინის წარმომქმნელი Staphylococcus aureus კავასაკის დააავადების მქონე პაციენტისგან, რომელსაც მდგომარეობა გამოუვლინდა კორონარული ანევრიზმით.[15] ვარაუდობენ, რომ მაპროვოცირებელი ფაქტორი, შესაძლო ინფექცია, იწვევს იმუნურ შუამავლობით რეაქციას, რაც იწვევს დაავადების გამოვლინებას იმუნოგენეტიკურად მგრძნობიარე მასპინძელში. არსებობს ვარაუდი, რომ როგორც კავასაკის დაავადების დროს, ისევე, როგორც სტივენს/ჯონსონის სინდრომის დროს, დაავადებას ვირუსული, ან ბაქტერიული ტოქსინები იწვევენ, რომლებიც სუპერანტიგენების როლს თამაშობენ.[16][17] KD სუპერანტიგენური თეორიის კვლევა ჯერ კიდევ მიმდინარეობს; ამასთან, მნიშვნელოვანი დამადასტურებელი მონაცემები სადღეისოდ არ არსებობს.[18]
კავასაკის დაავადების გენეტიკა კომპლექსურია და სავარაუდოა, რომ მრავალი პოლიმორფიზმი ხელს უწყობს პათოგენეზს. ითვლება, რომ გენეტიკა მნიშვნელოვან როლს თამაშობს იმის გათვალისწინებით, რომ დაავადების მაღალი სიხშირე ფიქსირდება აზიურ პოპულაციებში აშშ-ში და სხვა გეოგრაფიულ რეგიონებში. გარდა ამისა, ფიქსირდება შემთხვევების ოჯახური აგრეგაცია დაზარალებული ბავშვების მშობლებსა და და-ძმებში.[11] იაპონიაში ჩატარებულ, გენომის ასოციაციის ყველაზე დიდ კვლევაში, ყველაზე მნიშვნელოვნად გამოხატული გენეტიკური მიდრეკილება აღმოჩნდა ჯგუფში, რომელშიც გამოვლინდა იმუნოგლობულინ G (TCGR2A) FC რეცეპტორებისადმი მაღალი აფინურობა და იმ ჯგუფში, რომელიც დაკავშირებული იყო T-უჯრედების რეცეპტორების რეგიონული რეგულატორთან, რომელიც ITPKC (ინოზიტოლ 1,4,5-ტრიფოსფატი 3-კინაზა C) სახელითაა ცნობილი.[11][19] ამ უკანასკნელის ვარიანტები დაკავშირებულია კორონარული არტერიის ანევრიზმთან და ინტრავენური იმუნოგლობულინის მიმართ რეზისტენტობასთან.[11]
2017 წლის გენეტიკური ასოციაციის კვლევების ერთმა მეტა-ანალიზმა აღმოაჩინა 23 გენის პოლიმორფიზმი, რომლებიც დაკავშირებულია კავასაკის დაავადების მიმართ მგრძნობელობასთან და 10 გენი, რომლებიც შეიძლება დაკავშირებული იყოს კორონარული არტერიის დაზიანებასთან. ამ გენებიდან ბევრი არის ლიმფოციტების აქტივატორი ან ინჰიბიტორი სხვებთან ერთად, რომლებიც მონაწილეობენ ციტოკინის, ქიმოკინისა და ადჰეზიური მოლეკულების ფუნქციონირებაში ან სისხლძარღვთა რემოდელირებაში.[20]
თუმცაღა KD და აკროდინიას (ზემგრძნობელობა ვერცხლისწყლისადმი) შორის გარკვეული მსგავსება ვლინდება, კვლევები, რომლებიც ცდილობდნენ KD და პრეპარატებს, ტოქსინებს, ქიმიურ ნივთიერებებსა და მძიმე მეტალებს შორის კავშირის გამოვლენას, უარყოფითი შედეგებით დასრულდა.[21]
პათოფიზიოლოგია
თავდაპირველად, კავასაკის დაავადება ითვლებოდა თვითგანკურნებად, კეთილთვისებიან მდგომარეობად, თუმცა, ახლა ცნობილია, რომ არანამკურნალევი პაციენტების 20%-დან 25%-მდე უვითარდება კორონარული არტერიის ანევრიზმა და არის 2%-მდე სიკვდილობის მაჩვენებელი, რომელიც დაკავშირებულია კორონარული არტერიის ანევრიზმასთან. ამასთან, კავასაკის დაავადებას შეიძლება ახლდეს მიოკარდიუმის ინფარქტი, უეცარი სიკვდილი და გულის იშემიური დაავადება.[22]
დაავადების ადრეულ სტადიაზე კორონარული არტერიების კედელში შეშუპება და ნეიტროფილების ინფილტრაცია ვითარდება, მონონუკლეარული უჯრედებად სწრაფი გარდაქმნით.[23] ამას მოჰყვება მატრიქსის მეტალოპროტეინაზების ადგილობრივი წარმოება, რომლებიც იწვევენ შიდა ელასტიური ფენის და მედიის განადგურებას. ინტიმური მიოფიბრობლასტური პროლიფერაცია იწვევს ინტიმისა და მედიის ბოჭკოვანი შემაერთებელი ქსოვილის ჩანაცვლებას, რაც იწვევს ანევრიზმის წარმოქმნას, ნაწიბურების წარმოქმნას და სტენოზს.[24] ფიბროზული ცვლილებები იდენტიფიცირებულია მიოკარდიუმში, რაც ხაზს უსვამს იმას, რომ გულის ანთება შეიძლება იყოს უფრო ფართოდ გავრცელებული, ვიდრე თავდაპირველად იყო მიჩნეული და არ შემოიფარგლება კორონარული არტერიებით.[12]
არტერიულმა რემოდელირებამ, პროცესმა, რომელიც შეიძლება გრძელდებოდეს წლების განმავლობაში, შეიძლება გამოიწვიოს სტენოზები, განსაკუთრებით ნორმალური არტერიისა და ანევრიზმის გადაკვეთის ადგილზე. უფრო დიდი ანევრიზმები უფრო პერსისტენტულია და დაკავშირებულია თრომბოზული კორონარული ოკლუზიის, სტენოზების და მიოკარდიუმის ინფარქტის მომატებულ რისკთან.
არსებობს KD დაავადებული ბავშვების მონაცემები, რომლებსაც მწვავე ფაზაში არ განუვითარდათ კორონარული პათოლოგიები და დაიღუპნენ წლების შემდეგ სრულიად განსხვავებული მიზეზების გამო. ამ ბავშვების აუტოფსიამ გამოავლინა კორონარული არტერიის ინტიმის გასქელება და მედიის ფიბროზი.[25] გაურკვეველია, არის თუ არა ასეთი შემთხვევები მწვავე პრეზენტაციის შემდეგ გამორჩენილი ანევრიზმების გვიანი შედეგები; ან (უფრო შემაშფოთებლად), ხომ არ იწვევს კავასაკის დაავადება გვიანდელ კორონარულ ვასკულოპათიას, იმის განურჩევლად, ფიქსირდებოდა თუ არა ანევრიზმები მწვავე ფაზის დროს.
კლასიფიკაცია
კლინიკური სტადიები[1]
კლინიკურად, არანამკურნალები კავასაკის დაავადების(KD) მიმდინარეობა იყოფა შემდეგ სტადიებად:
მწვავე ფებრილური სტადია (გრძელდება 1-2 კვირა)
ცხელება, გაღიზიანებადობა, ცერვიკალური ადენიტი, კონიუნქტივიტი, გამონაყარი, ლორწოვანის ერითემა, ხელებისა და ფეხების მტკივნეული ერითემა, ართრალგია ან ართრიტი, შესაძლო მიოკარდიტი და პერიკარდიტი.
ქვემწვავე სტადია (გრძელდება 2-4 კვირა)
ცხელება, გამონაყარი და ლიმფადენოპათია ალაგებულია; თუ ცხელება რჩება, არსებობს გულის მხრივ გართულებების მომატებული რისკი; მდგრადი გაღიზიანებადობა, დაქვეითებული მადა, და კონიუნქტივის ჰიპერემია; ამ ფაზაში იწყება ფეხების დესქვამაცია
პაციენტი შეიძლება იყოს სრულიად ასიმპტომური, თუ დაენიშნება ინტრავენური იმუნოგლობულინი (IVIG). ფრჩხილის დესქვამაცია შეიძლება იყოს ერთადერთი აშკარა კლინიკური გამოვლინება.
ამ ეტაპზე შეიძლება განვითარდეს გულის მხრივ დარღვევები (კორონარული არტერიის ექტაზია ან ანევრიზმები) და, იშვიათად, მოგვიანებით, IVIG ნამკურნალებ პაციენტებში.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: კორონარული არტერიების ექტაზიაBMJ კლინიკური შემთხვეევები 2009; doi:10.1136/bcr.10.2008. [Citation ends].
გამოჯანმრთელება (4-8 კვირა)
ანთების ყველა ნიშანი ქრება და მწვავე ფაზის მარკერები ნორმის ფარგლებს უბრუნდება.
თუ არა, კორონარული არტერიის ექტაზია, ან ანევრიზმა შეიძლება შენარჩუნდეს და ზომაში მოიმატოს.
ქრონიკული ფაზა(სხვადასხვანაირია)
თუ განვითარდა, კორონარული არტერიების დილატაცია შეიძლება ალაგდეს.
ამასთან, კორონარული არტერიის ანევრიზმები შეიძლება შენარჩუნებული იყოს მოზრდილ ასაკშიც. ასეთი პაციენტები შემდგომში კორონარული არტერიების თრომბოზის, გაგლეჯის და მიოკარდიუმის ინფარქტის განვითარების რისკის ქვეშ არიან.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას