ასთმა მოზრდილებში

გამწვავებების მართვის სპეციფიკური ინფორმაციისთვის იხ ასთმის მწვავე გამწვავება მოზრდილებში.

ასთმის მკურნალობის მთავარი მიზანია სიმპტომების მაქსიმალური კონტროლის მიღწევა მინიმალური მედიკამენტებით. ბრიტანეთის თორაკალური საზოგადოება/შოტლანდიის უნივერსიტეტთაშორისი გაიდლაინების ქსელი (BTS/SIGN) განსაზღვრავს ასთმის სრულ კონტროლს, როგორც:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• დღის სიმპტომები არ არის

• არ არის ღამე გაღვიძების ეპიზოდები ასთმის გამო

• არ არის საჭირო მედიკამენტი

• არ არის ასთმის შეტევები/გამწვავებები

• არანაირი შეზღუდვა აქტივობაზე, ფიზიკური დატვირთვის ჩათვლით

• ფილტვის ნორმალური ფუნქცია (პრაქტიკული თვალსაზრისით, ფორსირებული ამოსუნთქვის მოცულობა 1 წამში [FEV1] და/ან პიკური ექსპირატორული ნაკადი [PEF] პროგნოზირებულის ან საუკეთესოს 80%-ზე მეტია)

• მედიკამენტების მინიმალური არასასურველი ეფექტები

ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი (NICE) განსაზღვრავს უკონტროლო ასთმას, როგორც რომელიმეს ქვევით ჩამოთვლილთაგან:[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

• კვირაში სამი ან მეტი დღე სიმპტომებით

• კვირაში სამი ან მეტი დღე, ხანმოკლე მოქმედების ბეტა აგონისტის (SABA) აუცილებელი გამოყენებით სიმპტომების შესამსუბუქებლად

• კვირაში ერთი ან მეტი ღამე ასთმის გამო გაღვიძებით

პრაქტიკაში, ასთმის სრულმა კონტროლმა შეიძლება მოითხოვოს პაციენტისთვის არასასიამოვნო რეჟიმი და შეიძლება გამოიწვიოს არასასურველი ეფექტები. ამიტომ, სრული კონტროლის მიზანი უნდა იყოს დაბალანსებული პაციენტის ცხოვრების წესთან და მათ ტოლერანტობასთან არასასურველი ეფექტების მიმართ.

სიმპტომების კონტროლის მიღწევის შემდეგ, შეეცადეთ შეამციროთ მედიკამენტების დოზები ოპტიმალური კონტროლის შენარჩუნებით და ნებისმიერი არასასურველი ეფექტების მინიმუმამდე შემცირებით.

განათლება და გარემოს კონტროლი

დარწმუნდით, რომ ყველა პაციენტს თერაპიის ყველა ეტაპზე აქვს წვდომა თვითმართვის პროგრამაზე, რომელიც უნდა მოიცავდეს წერილობით პერსონალიზებულ ასთმის სამოქმედო გეგმას და განათლებას.[1]Global Initiative for Asthma (GINA). Global strategy for asthma management and prevention. 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/reports [55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80 [83]Gatheral TL, Rushton A, Evans DJ, et al. Personalised asthma action plans for adults with asthma. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Apr 10;(4):CD011859. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD011859.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28394084?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of personalized asthma action plans in adults with mild, moderate, or severe asthma?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1796/fullსწორი პასუხის ჩვენება​ ეს უნდა იყოს მხარდაჭერილი რეგულარული პროფესიონალური მიმოხილვით.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80 ​ ურჩიეთ პაციენტს მიიღოს გარემოსდაცვითი კონტროლის ზომები (მაგ., შეამციროს შიდა და გარე ჰაერის დაბინძურების, თამბაქოს კვამლის, პროფესიული და საყოფაცხოვრებო ალერგენების ზემოქმედება).[1]Global Initiative for Asthma (GINA). Global strategy for asthma management and prevention. 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/reports [55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80 ​ თუ ეჭვი გაქვთ პროფესიულ გამომწვევზე, იხილეთ პროფესიული ასთმა.

განიხილეთ სუნთქვითი ვარჯიშის პროგრამები, როგორც მართვის ინტეგრირებული მიდგომის ნაწილი ფარმაკოლოგიურ მკურნალობასთან ერთად, პაციენტის ცხოვრების ხარისხის გასაუმჯობესებლად და სიმპტომების შესამცირებლად.[1]Global Initiative for Asthma (GINA). Global strategy for asthma management and prevention. 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/reports [55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• პრაქტიკაში გამოყენებული მიდგომები მოიცავს პაპვორტის მეთოდს და ბუტეიკოს მეთოდს.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma ეს ტექნიკა მოიცავს ტრენირებული თერაპევტის მხრიდან სწავლებას სუნთქვის სიხშირის და წუთიერი მოცულობის შესამცირებლად და ცხვირით, დიაფრაგმული სუნთქვის გასაუმჯობესებლად.

• სუნთქვითმა ვარჯიშებმა შეიძლება გამოიწვიოს ასთმის სიმპტომებისა და ცხოვრების ხარისხის ზომიერი გაუმჯობესება და ასთმის მქონე მოზრდილებში ბრონქოდილატატორების მოთხოვნილების შემცირება, მაგრამ მცირე გავლენას ახდენს ფილტვების ფუნქციაზე ან სასუნთქი გზების ანთებაზე.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [84]Bruton A, Lee A, Yardley L, et al. Physiotherapy breathing retraining for asthma: a randomised controlled trial. Lancet Respir Med. 2018 Jan;6(1):19-28. https://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(17)30474-5/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29248433?tool=bestpractice.com [85]O’Connor E, Patnode CD, Burda BU, et al. Breathing exercises and/or retraining techniques in the treatment of asthma: comparative effectiveness [internet]. (Comparative Effectiveness Reviews, No. 71.) Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality (US); Sep 2012. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK109355 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23101047?tool=bestpractice.com [86]Santino TA, Chaves GS, Freitas DA, et al. Breathing exercises for adults with asthma. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Mar 25;(3):CD001277. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001277.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32212422?tool=bestpractice.com [87]Prem V, Sahoo RC, Adhikari P. Comparison of the effects of Buteyko and pranayama breathing techniques on quality of life in patients with asthma - a randomized controlled trial. Clin Rehabil. 2013 Feb;27(2):133-41. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22837543?tool=bestpractice.com საჭიროა შემდგომი კვლევების ჩატარება.[86]Santino TA, Chaves GS, Freitas DA, et al. Breathing exercises for adults with asthma. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Mar 25;(3):CD001277. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001277.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32212422?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of breathing exercises for adults with asthma?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.3095/fullსწორი პასუხის ჩვენება

ფიზიკური დატვირთვით გამოწვეული ბრონქოსპაზმი

ყოველთვის გადახედეთ პაციენტის რეგულარულ მკურნალობას და შეამოწმეთ მათი ინჰალატორის ტექნიკა და დამყოლობა, თუ აქვთ ფიზიკური დატვირთვით გამოწვეული სიმპტომები; ვარჯიშით გამოწვეული ბრონქოკონსტრიქცია შეიძლება მიუთითებდეს ცუდად კონტროლირებად ასთმაზე, რომელიც პოტენციურად მოითხოვს მკურნალობის გაძლიერებას (იხილეთ ეტაპობრივი თერაპია გრძელვადიანი მართვისთვის).[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [ ] What are the effects of interventions to improve inhaler technique for adults with asthma?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2623/fullსწორი პასუხის ჩვენება

თუ ფიზიკური დატვირთვა იწვევს სიმპტომებს (მაგ., ქოშინს, ხიხინს) პაციენტებში, რომელთა ასთმა სხვაგვარად კარგად კონტროლდება ინჰალაციური კორტიკოსტეროიდებით (ICS) ან სხვა ეტაპობრივი თერაპიით (იხ. ქვემოთ), ურჩიეთ პაციენტს გამოიყენოს საინჰალაციო SABA დაუყოვნებლივ ფიზიკურ დატვირთვამდე.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma გარდა ამისა, განიხილეთ ერთ-ერთი ქვემოთ ჩამოთვლილის დამატება მათი ჩვეულ მკურნალობაზე:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ლეიკოტრიენის რეცეპტორების ანტაგონისტი (LTRA)

• ხანგრძლივი ქმედების ბეტა აგონისტები (LABA)

• ნატრიუმის კრომოგლიკატი ან ნედოკრომილი[88]Kelly K, Spooner CH, Rowe BH. Nedocromil sodium vs. sodium cromoglycate for preventing exercise-induced bronchoconstriction in asthmatics. Cochrane Database Syst Rev. 2000 Jul 24;(4):CD002731. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002731/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11034750?tool=bestpractice.com

• თეოფილინი[89]Nassif EG, Weinberger M, Thompson R, et al. The value of maintenance theophylline in steroid-dependent asthma. N Engl J Med. 1981 Jan 8;304(2):71-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7003383?tool=bestpractice.com

მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელი სააგენტო (MHRA) აფრთხილებს მონტელუკასტის (LTRA) ქცევასთან და განწყობასთან დაკავშირებული სერიოზული გარასასურველი ეფექტების შესახებ და ურჩევს ჯანდაცვის პროფესიონალებს:[90]Medicines and Healthcare products Regulatory Agency. Montelukast: reminder of the risk of neuropsychiatric reactions. Apr 2024 [internet publication]. https://www.gov.uk/drug-safety-update/montelukast-reminder-of-the-risk-of-neuropsychiatric-reactions ​

• პაციენტებთან, რომლებიც იღებენ მონტელუკასტს, ფრთხილად იყავით ნეიროფსიქიატრიული რეაქციების მიმართ, მ.შ. თუმცა არამხოლოდ ძილის დარღვევის, დეპრესიის და აგზნების, ყურადღების ან მეხსიერების დაქვეითების, მეტყველების დაქვეითების (გაბრუების) და ობსესიურ-კომპულსიური სიმპტომების მიმართ.

• ურჩიეთ პაციენტებს და მათ მომვლელებს, ყურადღებით წაიკითხონ ნეიროფსიქიატრიული რეაქციების სია პაციენტის საინფორმაციო ფურცელში და დაუყოვნებლივ მიმართონ სამედიცინო დახმარებას, თუ ისინი გამოვლინდება.

• ფრთხილად შეაფასეთ მკურნალობის გაგრძელების რისკი და სარგებელი ნეიროფსიქიატრიული რეაქციების განვითარების შემთხვევაში.

ეტაპობრივი მკურნალობა ხანგრძლივი მართვისას

გაიდლაინების რეკომენდაციით, ასთმის სიმძიმე და მისი კონტროლი მიიჩნევა ე.წ. კიბედ, სადაც მედიკამენტების დოზის მომატება (საფეხურით ზევით) ან დაქვეითება (საფეხურით ქვევით) შეიძლება დაავადების სიმძიმისა და ასთმაზე ადეკვატური კონტროლის შესაბამისად.

პაციენტის სიმპტომები უნდა შეფასდეს და ჩაიწეროს ყოველწლიურად მაინც კლინიკური მიმოხილვისას ჯანდაცვის პროფესიონალის მიერ, რომელსაც გავლილი აქვს შესაბამისი ტრენინგი ასთმის მართვაში. ეს მიმოხილვები შეიძლება გაკეთდეს ჯანდაცვის პირველად და/ან მეორეულ რგოლში ადგილობრივი ხელმისაწვდომობისა და კლინიკური საჭიროების მიხედვით.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma წლიური მიმოხილვების შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის იხ მონიტორინგის თავი.

პაციენტის სიმპტომების შეფასებისას გამოიყენეთ სპეციფიური კითხვები, როგორიცაა ექიმთა სამეფო კოლეჯის „3 კითხვა“ (RCP3Q):[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• "ბოლო ერთი თვის განმავლობაში, გაგიჭირდათ ძილი ასთმის სიმპტომების გამო (მათ შორის ხველის გამო)?"[91]Clinical Effectiveness and Evaluation Unit, Pearson M, Bucknail C, eds. Measuring clinical outcome in asthma: a patient-focused approach. London: Royal College of Physicians; 1999.

• 'გქონდათ ასთმის ჩვეული სიმპტომები დღის განმავლობაში?'[91]Clinical Effectiveness and Evaluation Unit, Pearson M, Bucknail C, eds. Measuring clinical outcome in asthma: a patient-focused approach. London: Royal College of Physicians; 1999.

• 'შეუშალა თუ არა ასთმამ ხელი თქვენს ჩვეულ აქტივობებს (მაგ., საშინაო საქმეები, სამუშაო და ა.შ.)?'[91]Clinical Effectiveness and Evaluation Unit, Pearson M, Bucknail C, eds. Measuring clinical outcome in asthma: a patient-focused approach. London: Royal College of Physicians; 1999.

RCP3Q-ზე დადებითმა პასუხებმა უნდა გამოიწვიოს შემდგომი შეფასება ვალიდური კითხვარით ასთმის სიმპტომური კონტროლის შესაფასებლად, მაგალითად ასთმის კონტროლის კითხვარით (ACQ) ან ასთმის კონტროლის ტესტით (ACT).[2]National Institutes of Health; National Heart, Lung, and Blood Institute, National Asthma Education and Prevention Program. Expert panel report 3: Guidelines for the diagnosis and management of asthma. Aug 2007 [internet publication]. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/guidelines-for-diagnosis-management-of-asthma [55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80 [92]Ahmad S, Kew KM, Normansell R. Stopping long-acting beta2-agonists (LABA) for adults with asthma well controlled by LABA and inhaled corticosteroids. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Jun 19;(6):CD011306. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD011306.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26089258?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of stepping down the dose of inhaled corticosteroids for adults with asthma?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1738/fullსწორი პასუხის ჩვენება

საფეხურეობრივი მიდგომა მიზნად ისახავს დაეხმაროს, არა ჩაანაცვლოს, კლინიკური გადაწყვეტილების მიღება, რომელიც საჭიროა პაციენტის ინდივიდუალური საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად.

• პაციენტებთან მკურნალობა შეიძლება დაიწყოს ნებისმიერი საფეხურიდან, მათი საწყისი სიმძიმის მიხედვით და საჭიროების შემთხვევაში შეიძლება დაემატოს მედიკამენტი (გაძლიერდეს მკურნალობა).

• პაციენტებთან, რომელთაც აქვთ სიმპტომების ცუდი კონტროლი და/ან გამწვავებები, ასთმის მკურნალობის მიუხედავად, მკურნალობის გაძლიერება შეიძლება საჭირო გახდეს ნებისმიერ დროს . მკურნალობის გაძლიერებამდე, ყოველთვის შეამოწმეთ პაციენტის ინჰალატორის ტექნიკა და მკურნალობისადმი დამყოლობა, დაადასტურეთ ასთმის დიაგნოზი, იმუშავეთ პაციენტთან გამომწვევი ფაქტორის შესამცირებლად ან მოსაშორებლად (მაგ., მოწევის) და თანმდევი დაავადებების აღმოსაფხვრელად, სადაც ეს შესაძლებელია.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [93]Normansell R, Kew KM, Mathioudakis AG. Interventions to improve inhaler technique for people with asthma. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Mar 13;(3):CD012286. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012286.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28288272?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of interventions to improve inhaler technique for adults with asthma?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2623/fullსწორი პასუხის ჩვენება დიდ ბრიტანეთში NICE-ი რეკომენდაციას იძლევა 4-დან 8 კვირამდე პერიოდში შეფასდეს პაციენტის პასუხი იმ გადაწყვეტილების მისაღებად თუ რამდენად საჭიროა მკურნალობის შემდგომ საფეხურზე მისი გადაყვანა.[94]National Institute for Health and Care Excellence. Algorithm F: pharmacological treatment of chronic asthma in adults aged 17 and over. 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80/resources/algorithm-f-pharmacological-treatment-of-chronic-asthma-in-adults-aged-17-and-over-pdf-4656176754

• SABA-ს მზარდი გამოყენება (თუ დანიშნულია) ან კვირაში > 2 დღე გამოყენება სიმპტომების შესამსუბუქებლად (არა ფიზიკური დატვირთვით გამოწვეული ბრონქოკონსტრიქციის პრევენციისთვის) ზოგადად მიუთითებს არაადეკვატურ კონტროლზე და მკურნალობის გაძლიერების საჭიროებაზე.

რეგულარულად შეაფასეთ პაციენტის ასთმის კონტროლი, იმ მიზნით რომ მკურნალობის ქვედა საფეხურზე ჩახვიდეთ, თუ ნახავთ, რომ მინიმუმ 3 თვის განმავლობაში პაციენტის სიმპტომები კარგად კონტროლდება.[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80 მნიშვნელოვანია პაციენტების მუდმივი რეგულარული მიმოხილვა, თუ მკურნალობა შემცირებულია.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• იმის გადასაწყვეტად თუ რომელი წამალი უნდა შემცირდეს პირველად და რა სიჩქარით, გაითვალისწინეთ: ასთმის სიმძიმე, მკურნალობის არასასურველი ეფექტები, დრო მიმდინარე დოზაზე, მიღწეული სასარგებლო ეფექტი და პაციენტის უპირატესი ინტერესი.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• პაციენტებთან ICS-ის შესაძლო მინიმალური დოზა უნდა შენარჩუნდეს. დოზის შემცირება ნელა უნდა მოხდეს, რადგან პაციენტებთან გაუარესება სხვადასხვა სიჩქარით შეიძლება მოხდეს. შემცირება უნდა განიხილებოდეს ყოველ 3 თვეში ერთხელ, დოზის შემცირება უნდა მოხდეს დაახლოებით 25%-დან 50%-მდე ყოველ ჯერზე.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

ასთმის მართვა დებატების საგანი იყო გაერთიანებული სამეფოს გაიდლაინზე მომუშავე მთავარ ავტორიტეტებს შორის, ვინაიდან განსხვავებები იყო მკურნალობის გაძლიერების ფარმაკოლოგიური ვარიანტების დეტალებში. რეკომენდაციები ამ ნაწილში ძირითადად ეფუძნება BTS/SIGN გაიდლაინს, რომელიც ბოლოს განახლდა 2019 წლის ივლისში, თუმცა ასევე NICE-ის გაიდლაინის შეჯამებაც მოცემულია ამ ნაწილის ბოლოს. მიჰყევით თქვენს რეგიონში რეკომენდებულ მიდგომას.

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: მართვის შეჯამება მოზრდილებში; მომზადებულია BTS/SIGN-დან „ბრიტანული გაიდლაინი ასთმის მართვის შესახებბრიტანეთის თორაკალური საზოგადოება; შოტლანდიის უნივერსიტეტთაშორისი გაიდლაინების ქსელი. ბრიტანული გაიდლაინი ასთმის მართვის შესახებ. პირველად გამოქვეყნდა 2003 წელს. შესწორებული გამოცემა გამოქვეყნდა 2019 წლის ივლისში; გამოიყენება ნებართვით [Citation ends].

BTS/SIGN: ნაბიჯი 1 - საწყისი თერაპია ასთმის კონტროლისთვის

ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი

დანიშნეთ საინჰალაციო SABA (მაგ., სალბუტამოლი), როგორც მოკლევადიანი თერაპია, საჭიროებისამებრ, სიმპტომურ პაციენტებში სიმპტომების შესამსუბუქებლად.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• პრაქტიკაში, პაციენტთა მხოლოდ ძალიან მცირე რაოდენობას დასჭირდება დროდადრო მხოლოდ SABA-ს გამოყენება პროფილაქტიკური თერაპიის გარეშე. პაციენტების უმეტესობას ასევე დასჭირდება რეგულარული პროფილაქტიკური თერაპია ICS-ით.

• SABA უფრო სწრაფად მუშაობს და/ან ნაკლები არასასურველი ეფექტებით, ვიდრე ალტერნატივები (იპრატროპიუმი, თეოფილინი).[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [95]Eccles M, Rousseau N, Higgins B, et al. Evidence-based guideline on the primary care management of asthma. Fam Pract. 2001 Apr;18(2):223-9. https://academic.oup.com/fampra/article/18/2/223/492398 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11264277?tool=bestpractice.com

თუ პაციენტს თვეშიხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორის ერთზე მეტი ინჰალატორი სჭირდება, დაუყოვნებლივ შეაფასეთ მასთან ასთმა და მიიღეთ ზომები ასთმის კონტროლის გასაუმჯობესებლად, თუ ის ცუდია.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• SABA-ს ხშირი გამოყენება დაკავშირებულია გამწვავებების საგულისხმო ზრდასთან და ასთმასთან დაკავშირებული ჯანდაცვის სერვისების გამოყენებასთან.[96]Bloom CI, Cabrera C, Arnetorp S, et al. Asthma-related health outcomes associated with short-acting β2-agonist inhaler use: an observational UK study as part of the SABINA global program. Adv Ther. 2020 Oct;37(10):4190-208. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12325-020-01444-5 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32720299?tool=bestpractice.com [97]Amin S, Soliman M, McIvor A, et al. Usage patterns of short-acting β2-agonists and inhaled corticosteroids in asthma: a targeted literature review. J Allergy Clin Immunol Pract. 2020 Sep;8(8):2556-64. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32244024?tool=bestpractice.com SABA-ს გადაჭარბებული გამოყენება ასევე არის ფატალური ასთმის რისკფაქტორი.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• SABA-ს ჭარბი გამოყენების რისკის ქვეშ მყოფი პაციენტების პოპულაციები მოიცავს ხანდაზმულებს, მწეველებს და დაბალი სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის მქონე პაციენტებს.[97]Amin S, Soliman M, McIvor A, et al. Usage patterns of short-acting β2-agonists and inhaled corticosteroids in asthma: a targeted literature review. J Allergy Clin Immunol Pract. 2020 Sep;8(8):2556-64. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32244024?tool=bestpractice.com

დაბალი დოზის ICS

განიხილეთ SABA-ზე დაბალი დოზის ICS-ის დამატება, თუ პაციენტს აქვს ასთმასთან დაკავშირებული რომელიმე შემდეგი მახასიათებელი:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ასთმის მწვავე შეტევა (საჭიროებს ორალურ კორტიკოსტეროიდებს) ბოლო 2 წლის განმავლობაში

• საინჰალაციო SABA-ს გამოყენება კვირაში სამჯერ ან მეტჯერ

• სიმპტომური კვირაში სამჯერ ან მეტად

• კვირაში ერთი ღამე გაღვიძება

მიუხედავად იმისა, რომ ალტერნატივები ხელმისაწვდომია (მაგ., ნატრიუმის კრომოგლიკატი, ნედოქრომილი, თეოფილინი), ICS არის ყველაზე ეფექტური პრევენციული პრეპარატი მკურნალობის საერთო მიზნების მისაღწევად.[98]Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN). Pharmacological management of asthma. Evidence table 4.4a: inhaled corticosteroid vs theophylline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/our-guidelines/british-guideline-on-the-management-of-asthma/british-guideline-on-the-management-of-asthma-evidence-tables [99]Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN). Pharmacological management of asthma. Evidence table 4.4c: inhaled corticosteroid vs leukotriene receptor antagonists. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/our-guidelines/british-guideline-on-the-management-of-asthma/british-guideline-on-the-management-of-asthma-evidence-tables [100]Adams NP, Bestall JC, Lasserson TJ, et al. Fluticasone versus placebo for chronic asthma in adults and children. Cochrane Database Syst Rev. 2008 Oct 8;(4):CD003135. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD003135.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18843640?tool=bestpractice.com [101]Calpin C, Macarthur C, Stephens D, et al. Effectiveness of prophylactic inhaled steroids in childhood asthma: a systemic review of the literature. J Allergy Clin Immunol. 1997 Oct;100(4):452-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9338536?tool=bestpractice.com SABA-ზე ICS-ის დამატება მნიშვნელოვნად ამცირებს მძიმე გამწვავებების და ასთმასთან დაკავშირებული სიკვდილის რისკს, რომელიც დაკავშირებულია SABA-ს გადაჭარბებულ გამოყენებასთან.[1]Global Initiative for Asthma (GINA). Global strategy for asthma management and prevention. 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/reports [102]Nwaru BI, Ekström M, Hasvold P, et al. Overuse of short-acting β2-agonists in asthma is associated with increased risk of exacerbation and mortality: a nationwide cohort study of the global SABINA programme. Eur Respir J. 2020 Apr;55(4):1901872. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7160635 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31949111?tool=bestpractice.com [103]Stanford RH, Shah MB, D'Souza AO, et al. Short-acting β-agonist use and its ability to predict future asthma-related outcomes. Ann Allergy Asthma Immunol. 2012 Dec;109(6):403-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23176877?tool=bestpractice.com

დაიწყეთ პაციენტთან ICS-ის გონივრული საწყისი დოზა, რომელიც შეესაბამება ასთმის სიმძიმეს.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ტიტრირება მოახდინეთ უმცირეს დოზამდე, რომლის დროსაც შენარჩუნებულია ასთმის ეფექტური კონტროლი.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• უფრო მაღალი დოზები შეიძლება საჭირო გახდეს იმ პაციენტებთნ, რომლებიც ეწევიან ან ეწეოდნენ წარსულში.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

BTS/SIGN: ნაბიჯი 2 - საწყისი დამატებითი თერაპია

თუ პაციენტის სიმპტომები მხოლოდ ICS-ის დაბალი დოზით ადეკვატურად არ კონტროლდება, BTS/SIGN გირჩევთ დაამატოთ LABA, როგორც ფიქსირებული დოზის რეჟიმი (საჭიროების შემთხვევაში SABA-ით) ან როგორც კომბინირებული შემანარჩუნებელი და შემამსუბუქებელი თერაპია ერთ ინჰალატორში (MART).[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• მხოლოდ საინჰალაციო LABA-ს დამატება ICS-ზე აუმჯობესებს ფილტვების ფუნქციას და სიმპტომებს და ამცირებს ასთმის შეტევებს.[104]Chauhan BF, Jeyaraman MM, Singh Mann A, et al. Addition of anti-leukotriene agents to inhaled corticosteroids for adults and adolescents with persistent asthma. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Mar 16;3(3):CD010347. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD010347.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28301050?tool=bestpractice.com

ახალ წამალზე გადასვლამდე ყოველთვის შეამოწმეთ პაციენტის ინჰალატორის ტექნიკა და მკურნალობაზე დამყოლობა, დაადასტურეთ ასთმის დიაგნოზი, იმუშავეთ პაციენტთან გამომწვევი ყველა მიზეზის შესამცირებლად ან მოსაშორებლად (მაგ., მოწევა) და თანმხლები დაავადებების აღმოსაფხვრელად, სადაც ეს შესაძლებელია.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

ვარიანტი A: ფიქსირებულდოზიანი LABA + დაბალი დოზის ICS + SABA საჭიროებისამებრ

დანიშნეთ ფიქსირებულდოზიანი კომბინირებული ICS/LABA ინჰალატორი.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• LABA არასდროს არ უნდა იქნას გამოყენებული ICS-ის გარეშე.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

  • LABA-ს მონოთერაპია ასოცირდება არასასურველი მოვლენების, სიცოცხლისათვის საშიში ასთმის და ასთმის ჰოსპიტალიზაციის გაზრდილ რისკთან.[105]Rodrigo GJ, Castro-Rodríguez JA. Safety of long-acting β agonists for the treatment of asthma: clearing the air. Thorax. 2012 Apr;67(4):342-9. https://thorax.bmj.com/content/67/4/342.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21515554?tool=bestpractice.com [106]Currie GP, Small I, Douglas G. Long acting β2 agonists in adult asthma. BMJ. 2013 Aug 6;347:f4662. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23920253?tool=bestpractice.com

• კლინიკური პრაქტიკის გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ კომბინირებული ინჰალატორები არა მხოლოდ დამყოლობას უწყობენ ხელს, არამედ უზრუნველყოფენ, რომ LABA არ მიიღება ICS-ის გარეშე.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

პაციენტმა უნდა გააგრძელოს ხანგამოშვებითი შემამსუბუქებელი თერაპია (ჩვეულებრივ, საინჰალაციო SABA; იხილეთ ნაბიჯი 1: საწყისი თერაპია ასთმის კონტროლისთვის), საჭიროებისამებრ.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

ვარიანტი B: MART (LABA + დაბალი დოზის ICS)

განიხილეთ MART, განსაკუთრებით თუ პაციენტს ანამნეზში აქვს ასთმის შეტევები ფიქსირებულდოზიან LABA-ზე და დაბალი დოზის ICS-ზე.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• MART საშუალებას იძლევა სწრაფი შემამსუბუქებელი ეფექტი დადგეს ფორმოტეროლთან ერთად; ასევე ICS-ის დოზის დამატებით, MART უზრუნველყოფს პრევენციული დოზის გაზრდას, როცა მოხსნის საჭიროება იზრდება.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma შესაბამისად MART რეჟიმით ყოვლისმომცველი თვითმართვის გეგმა უნდა იყოს უზრუნველყოფილი.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• MART-მა ასევე შეიძლება შეამციროს ICS-ის საერთო დოზირება, რომელიც საჭიროა ასთმის შეტევების თავიდან ასაცილებლად.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

პაციენტმა არ უნდა გამოიყენოს ხანგამოშვებითი შემამსუბუქებელი თერაპია (მაგ., საინჰალაციო SABA) MART-თან ერთად.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

სერიოზული არასასურველი მოვლენების Cochrane-ის ერთმა მიმოხილვამ ICS-ის რეგულარულ ფორმოტეროლთან ერთად და მის გარეშე მიღებისას სიკვდილის რისკის თვალსაზრისით განსხვავება არ გამოავლინა მოზრდილებთან, რომლებიც იღებდნენ ICS-ფორმოტეროლს და მხოლოდ ICS-ს.[107]Janjua S, Schmidt S, Ferrer M, et al. Inhaled steroids with and without regular formoterol for asthma: serious adverse events. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Sep 25;(9):CD006924. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006924.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31553802?tool=bestpractice.com [ ] For adults with asthma who are taking inhaled steroids, what serious adverse events are associated with formoterol?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2784/fullსწორი პასუხის ჩვენება

BTS/SIGN: ნაბიჯი 3 - დამატებითი მაკონტროლებელი თერაპია

თუ საწყისი დამატებითი თერაპიის შემდეგ სიმპტომების კონტროლი სუბოპტიმალური რჩება, BTS/SIGN გირჩევთ ან გაზარდოთ ICS საშუალო დოზამდე ან დაამატოთ LTRA.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

მკურნალობის გაგრძელებამდე ყოველთვის შეამოწმეთ პაციენტის ინჰალატორის ტექნიკა და მკურნალობისადმი დამყოლობა, დაადასტურეთ ასთმის დიაგნოზი, იმუშავეთ პაციენტთან რაიმე გამომწვევი მიზეზის შესამცირებლად ან მოსაშორებლად (მაგ., მოწევა) და თანმხლები დაავადებების აღმოსაფხვრელად, სადაც ეს შესაძლებელია.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

ვარიანტი A: საშუალო დოზის ICS

თუ იყო გარკვეული გაუმჯობესება, როდესაც LABA დაემატა, როგორც საწყისი დამატებითი თერაპია, მაგრამ სიმპტომების კონტროლი რჩება არაოპტიმალური, გააგრძელეთ LABA და განიხილეთ ICS დოზის გაზრდა დაბალიდან საშუალომდე (რომელიმე ერთი, MART-ი ან ფიქსირებულდოზიანი რეჟიმი).[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

განიხილეთ LABA-ს შეწყვეტა ICS დოზის გაზრდამდე, თუ LABA-ს დამატებისას გაუმჯობესება არ არის.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma გაითვალისწინეთ, რომ კლინიკურ პრაქტიკაში, LABA ძალიან იშვიათად წყდება, ამიტომ სიფრთხილით იმოქმედეთ, თუ ამის განხილვა გჭირდებათ.

თუ პაციენტი იღებს ფიქსირებულდოზიან LABA-ს, მან უნდა გააგრძელოს ხანგამოშვებითი შემამსუბუქებელი თერაპია (ჩვეულებრივ, საინჰალაციო SABA; იხილეთ ნაბიჯი 1: საწყისი თერაპია ასთმის კონტროლისთვის) საჭიროებისამებრ. პაციენტმა არ უნდა გამოიყენოს ხანგამოშვებითი შემამსუბუქებელი თერაპია (მაგ., საინჰალაციო SABA) MART-თან ერთად.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

ვარიანტი B: დაამატეთ LTRA

თუ იყო გარკვეული გაუმჯობესება, როდესაც LABA დაემატა, როგორც საწყისი დამატებითი თერაპია, მაგრამ სიმპტომების კონტროლი რჩება სუბოპტიმალური, გააგრძელეთ LABA და განიხილეთ LTRA-ს (მაგ., მონტელუკასტის) დამატება.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

BTS/SIGN გირჩევთ განიხილოთ LABA-ს შეჩერება LTRA-ს დაწყებამდე, თუ არ იყო გაუმჯობესება LABA-ს დამატებისას.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma კლინიკურ პრაქტიკაში, LABA ჩვეულებრივ გრძელდება, ასე რომ, თუ განიხილავთ ამას, მიჰყევით სიფრთხილით.

თუ ფიქსირებულდოზიან რეჟიმზე პაციენტმა უნდა გააგრძელოს ხანგამოშვებითი შემამსუბუქებელი თერაპია (ჩვეულებრივ, საინჰალაციო SABA; იხილეთ ნაბიჯი 1: საწყისი თერაპია ასთმის კონტროლისთვის), გამოიყენეთ ის საჭიროებისამებრ.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

MHRA აფრთხილებს მონტელუკასტის ქცევასთან და განწყობასთან დაკავშირებული სერიოზული არასასურველი ეფექტების შესახებ და ურჩევს ჯანდაცვის სპეციალისტებს:[90]Medicines and Healthcare products Regulatory Agency. Montelukast: reminder of the risk of neuropsychiatric reactions. Apr 2024 [internet publication]. https://www.gov.uk/drug-safety-update/montelukast-reminder-of-the-risk-of-neuropsychiatric-reactions ​

• იყავით ყურადღებიანი ნეიროფსიქიატრიული რეაქციების მიმართ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ მონტელუკასტს, მათ შორის, მაგრამ არამხოლოდ გაითვალისწინეთ ძილის დარღვევა, დეპრესია და აგზნება, ყურადღების ან მეხსიერების დაქვეითება, მეტყველების დარღვევა (ენის ბორძიკი) და ობსესიურ-კომპულსიური სიმპტომები.

• ურჩიეთ პაციენტებს და მათ მომვლელებს, ყურადღებით წაიკითხონ ნეიროფსიქიატრიული რეაქციების სია პაციენტის საინფორმაციო ფურცელში და დაუყოვნებლივ მიმართონ სამედიცინო დახმარებას, თუ ისინი გამოვლინდება.

• ფრთხილად შეაფასეთ მკურნალობის გაგრძელების რისკი და სარგებელი ნეიროფსიქიატრიული რეაქციების განვითარების შემთხვევაში.

BTS/SIGN: ნაბიჯი 4 - სპეციალიზებული თერაპია

თუ პაციენტს აქვს მძიმე ცუდად კონტროლირებადი ასთმა, მიუხედავად მე-3 ეტაპის მკურნალობისა, კარგი დაცვით და ინჰალატორის სწორი ტექნიკით, BTS/SIGN გირჩევთ მიმართოთ სპეციალისტს.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ამ კონკრეტულ პაციენტთა ჯგუფში ძალიან ცოტაა კლინიკური კვლევები იმისათვის რომ არსებობდეს მართვის გზამკვლევი. რეკომენდაციები ძირითადად დაფუძნებულია იმ კვლევის მონაცემების ექსტრაპოლაციაზე, სადაც თერაპიაზე დამატებულია მხოლოდ ICS-ი.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

სპეციალისტს შეუძლია სცადოს რამდენიმე მიდგომა, მათ შორის:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ICS-ის გაზრდა საშუალოდან მაღალ დოზამდე

• ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის (LAMA) დამატება

• თეოფილინის დამატება

• პერორული კორტიკოსტეროიდები

• ბიოლოგიური აგენტები

• ბრონქების თერმოპლასტიკა.

მაღალი დოზით ICS

სპეციალისტმა შეიძლება განიხილოს ICS-ის გაზრდა მაღალ დოზამდე; ეს უნდა გაკეთდეს მხოლოდ როგორც ფიქსირებულდოზიანი რეჟიმის ნაწილი, SABA-თი, რომელიც გამოიყენება როგორც შემამსუბუქებელი თერაპია.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი

თუ პაციენტის ასთმა არ პასუხობს ICS პლუს LABA-ს, LAMA-ს (მაგ., ტიოტროპიუმის) დამატება ICS-ზე არის შესაძლო ალტერნატივა, რომელიც სპეციალისტმა შეიძლება განიხილონ.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• მტკიცებულება არასაკმარისია იმის დასამტკიცებლად, რომ ტიოტროპიუმის დამატება ICS-ზე პაციენტებში, რომლებიც არაადექვატურად კონტროლდებიან მხოლოდ ICS-ზე, აქვს რაიმე სარგებელი LABA-ს ICS-ზე დამატებასთან შედარებით.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

თეოფილინი

პერორალური თეოფილინი არის ბრონქოდილატორი, რომელსაც შეუძლია გააუმჯობესოს ფილტვების ფუნქცია და სიმპტომები, მაგრამ ასოცირდება არასასურველ ეფექტებთან, მათ შორის თავის ტკივილთან, გულისრევასთან და ღებინებასთან.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• პლაზმაში თეოფილინის კონცენტრაცია უნდა შემოწმდეს მკურნალობის დაწყებიდან 5 დღის შემდეგ და მინიმუმ 3 დღეში დოზის ნებისმიერი კორექტირების შემდეგ. გაითვალისწინეთ, რომ მოწევა ზრდის თეოფილინის კლირენსს (აქედან გამომდინარე, პრეპარატი ნაკლებად ეფექტურია მწეველ ადამიანებში).

პერორული კორტიკოსტეროიდები

ზოგიერთ პაციენტს ძალიან მძიმე ასთმით, რომელიც ICS-ის მაღალი დოზებით არ კონტროლდება და რომლებიც ასევე იღებდნენ ან ჯერ კიდევ იღებენ LABA, LTRA, LAMA ან თეოფილინს, შეიძლება დასჭირდეთ რეგულარული ხანგრძლივი პერორალური კორტიკოსტეროიდები.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• პრაქტიკაში, პაციენტთა მხოლოდ მცირე რაოდენობას ექნება სიმპტომები, რომლებიც რჩება უკონტროლო მაღალი დოზებით თერაპიის მიუხედავად. ამ პაციენტებისთვის ყოველდღიური ორალური კორტიკოსტეროიდები უნდა იქნას გამოყენებული მხოლოდ ყველაზე დაბალი დოზით, რაც უზრუნველყოფს ადექვატურ კონტროლს.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ყველა პაციენტი, რომელსაც ესაჭიროება ორალური კორტიკოსტეროიდების ხშირი ან მუდმივი გამოყენება, უნდა იმყოფებოდეს ასთმის სპეციალისტის მეთვალყურეობის ქვეშ.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

ბიოლოგიური აგენტები

თუ პაციენტს აქვს მძიმე პერსისტირებადი ასთმა, რომელიც კვლავ უკონტროლოა, მიუხედავად სხვა მე-4-ე საფეხურის თერაპიისა, მესამეული მოვლის ცენტრის სპეციალისტმა შეიძლება განიხილოს ბიოლოგიური აგენტები, როგორც ოპტიმიზებული სტანდარტული თერაპიის დამატება. ოპტიმიზებული სტანდარტული თერაპია განისაზღვრება, როგორც სრული მკურნალობა, და თუ გადაიტანება, როგორც დოკუმენტირებული შესაბამისობა ICS, LABA, LTRA, თეოფილინის, ორალური კორტიკოსტეროიდების მაღალ დოზებთან და მოწევის შეწყვეტა, თუ კლინიკურად შესაბამისია.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma დამატებითი ბიოლოგიური აგენტები, რომლებიც სპეციალისტმა შეიძლება განიხილოს, მოიცავს:

• ომალიზუმაბი: მძიმე, პერსისტირებადი, ალერგიული იმუნოგლობულინ E-ით (IgE) განპირობებული ასთმის მქონე პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [108]Rodrigo GJ, Neffen H, Castro-Rodriguez JA. Efficacy and safety of subcutaneous omalizumab vs placebo as add-on therapy to corticosteroids for children and adults with asthma: a systematic review. Chest. 2011 Jan;139(1):28-35. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20688929?tool=bestpractice.com [109]Bardelas J, Figliomeni M, Kianifard F, et al. A 26-week, randomized, double-blind, placebo-controlled, multicenter study to evaluate the effect of omalizumab on asthma control in patients with persistent allergic asthma. J Asthma. 2012 Mar;49(2):144-52. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22277052?tool=bestpractice.com [110]Hanania NA, Alpan O, Hamilos DL, et al. Omalizumab in severe allergic asthma inadequately controlled with standard therapy: a randomized trial. Ann Intern Med. 2011 May 3;154(9):573-82. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/0003-4819-154-9-201105030-00002?articleid=746947 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21536936?tool=bestpractice.com [111]Norman G, Faria R, Paton F, et al. Omalizumab for the treatment of severe persistent allergic asthma: a systematic review and economic evaluation. Health Technol Assess. 2013 Nov;17(52):1-342. https://www.journalslibrary.nihr.ac.uk/hta/hta17520#/full-report http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24267198?tool=bestpractice.com [112]Hambly N, Nair P. Monoclonal antibodies for the treatment of refractory asthma. Curr Opin Pulm Med. 2014 Jan;20(1):87-94. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24275927?tool=bestpractice.com [113]National Institute for Health and Care Excellence. Omalizumab for treating severe persistent allergic asthma. Apr 2013 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ta278

  • დადებითი კანის ტესტი ან ინ ვიტრო რეაქტიულობა მრავალწლიანი აეროალერგენის მიმართ

  • ფილტვის ფუნქციის დაქვეითება (FEV1 80%-ზე ნაკლები)

  • ხშირი დღის სიმპტომები ან ღამით გაღვიძება

  • მრავალჯერადი დოკუმენტირებული მძიმე გამწვავებები მიუხედავად ყოველდღიური მაღალი დოზის ICS პლუს LABA.

• მეპოლიზუმაბი: მძიმე რეფრაქტერული ეოზინოფილური ასთმისთვის, თუ:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [112]Hambly N, Nair P. Monoclonal antibodies for the treatment of refractory asthma. Curr Opin Pulm Med. 2014 Jan;20(1):87-94. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24275927?tool=bestpractice.com [114]National Institute for Health and Care Excellence. Mepolizumab for treating severe eosinophilic asthma. Feb 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ta671

  • პაციენტის სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა დაფიქსირდა, როგორც ≥300 უჯრედი მიკროლიტრზე და მათ ჰქონდათ სულ მცირე 4 გამწვავება სისტემური კორტიკოსტეროიდების საჭიროების შემთხვევაში წინა 12 თვის განმავლობაში, ან პაციენტი უწყვეტად იღებდა ორალურ კორტიკოსტეროიდებს მინიმუმ 5 მგ/დღეში პრედნიზოლონის ექვივალენტით წინა 6 თვის განმავლობაში, ან

  • პაციენტის სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა დაფიქსირდა, როგორც ≥400 უჯრედი მიკროლიტრზე და იყო მინიმუმ 3 გამწვავება სისტემური კორტიკოსტეროიდების საჭიროებით წინა 12 თვის განმავლობაში (პაციენტთან ასევე შეიძლება ბენრალიზუმაბის ან რესლიზუმაბის გამოყენება - იხილეთ ქვემოთ).

• რესლიზუმაბი: მძიმე ეოზინოფილური ასთმისთვის, რომელიც არაადექვატურად კონტროლდება, მიუხედავად შემანარჩუნებელი თერაპიისა მაღალი დოზის ICS პლუს სხვა წამლით, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [112]Hambly N, Nair P. Monoclonal antibodies for the treatment of refractory asthma. Curr Opin Pulm Med. 2014 Jan;20(1):87-94. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24275927?tool=bestpractice.com [115]National Institute for Health and Care Excellence. Reslizumab for treating severe eosinophilic asthma. Oct 2017 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ta479

  • პაციენტის სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობაა 400 უჯრედი მიკროლიტრზე

  • პაციენტს ჰქონდა ასთმის მინიმუმ 3 მძიმე გამწვავება სისტემური კორტიკოსტეროიდების საჭიროებით წინა 12 თვის განმავლობაში.

• ბენრალიზუმაბი: მძიმე ეოზინოფილური ასთმის სამკურნალოდ, რომელიც რჩება უკონტროლო, მიუხედავად შემანარჩუნებელი თერაპიისა მაღალი დოზის ICS-ით და LABA-ით, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ:[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma [112]Hambly N, Nair P. Monoclonal antibodies for the treatment of refractory asthma. Curr Opin Pulm Med. 2014 Jan;20(1):87-94. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24275927?tool=bestpractice.com [116]Laviolette M, Gossage DL, Gauvreau G, et al. Effects of benralizumab on airway eosinophils in asthmatic patients with sputum eosinophilia. J Allergy Clin Immunol. 2013 Nov;132(5):1086-96. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23866823?tool=bestpractice.com [117]National Institute for Health and Care Excellence. Benralizumab for treating severe eosinophilic asthma. Mar 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ta565

  • პაციენტის სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა ≥300 უჯრედია მიკროლიტრზე და ადამიანს ჰქონდა 4 ან მეტი გამწვავება სისტემური კორტიკოსტეროიდების საჭიროებით წინა 12 თვის განმავლობაში, ან წინა 6 თვე უწყვეტად იღებდა მინიმუმ 5 მგ/დღეში პრედნიზოლონის ექვივალენტ პერორალურ კორტიკოსტეროიდებს (ანუ პაციენტისთვის შესაძლებელია მეპოლიზუმაბის მიღება), ან

  • პაციენტის სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა დაფიქსირდა, როგორც ≥400 უჯრედი მიკროლიტრზე 3 ან მეტი გამწვავებით, რომლებიც საჭიროებდნენ სისტემურ კორტიკოსტეროიდებს გასული 12 თვის განმავლობაში (ანუ, პაციენტისთვის შესაძლებელია რესლიზუმაბის მიღება).

• დუპილუმაბი: მძიმე ასთმის მქონე პაციენტებისთვის მე-2 ტიპის ანთებით, რომელიც არაადექვატურად კონტროლდება, მიუხედავად მაღალი დოზით ICS-ით შემანარჩუნებელი თერაპიისა და სხვა შემანარჩუნებელი მკურნალობისა, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ:[118]Wenzel S, Ford L, Pearlman D, et al. Dupilumab in persistent asthma with elevated eosinophil levels. N Engl J Med. 2013 Jun 27;368(26):2455-66. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1304048 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23688323?tool=bestpractice.com [119]National Institute for Health and Care Excellence. Dupilumab for treating severe asthma with type 2 inflammation. Dec 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ta751

  • პაციენტს აქვს სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა ≥150 უჯრედი მიკროლიტრზე და ფრაქციული ამოსუნთქული აზოტის მონოქსიდი ≥25-ია მილიარდზე, და ჰქონდა მინიმუმ 4 ან მეტი გამწვავება წინა 12 თვის განმავლობაში.

  • პაციენტისთვის არ შეიძლება მეპოლიზუმაბის რესლიზუმაბის ან ბენრალიზუმაბის დანიშვნა, ან აქვს ასთმა, რომელიც ადეკვატურად არ რეაგირებს ამ ბიოლოგიურ თერაპიაზე.

• ტეზეპელუმაბი: მძიმე ასთმისთვის, როდესაც მაღალი დოზის ICS და სხვა შემანარჩუნებელი მკურნალობა არ აკონტროლებს სიმპტომებს, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ:[120]National Institute for Health and Care Excellence. Tezepelumab for treating severe asthma. Apr 2023 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ta880 [121]Menzies-Gow A, Wechsler ME, Brightling CE, et al. Long-term safety and efficacy of tezepelumab in people with severe, uncontrolled asthma (DESTINATION): a randomised, placebo-controlled extension study. Lancet Respir Med. 2023 May;11(5):425-38. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36702146?tool=bestpractice.com

  • პაციენტს ჰქონდა 3 ან მეტი გამწვავება წინა წელს, ან

  • პაციენტი იღებს შემანარჩუნებელ ორალურ კორტიკოსტეროიდებს.

ზოგიერთი ბიოლოგიური პრეპარატი შესაფერისია სახლში თვითმკურნალობისთვის შესაბამისი ტრენინგის შემდეგ.[122]Asthma and Lung UK. Biologic therapies for severe asthma. Dec 2021 [internet publication]. https://www.asthmaandlung.org.uk/symptoms-tests-treatments/treatments/biologic-therapies

ბრონქების თერმოპლასტიკა

ეს ბრონქოსკოპიური პროცედურა მიზნად ისახავს ბრონქების გლუვი კუნთების მასის შემცირებას, შესაბამისად, ამცირებს ბრონქოკონსტრიქციის შესაძლებლობებს. დიდ ბრიტანეთში მხოლოდ რამდენიმე სპეციალიზებული ცენტრი გვთავაზობს ამ მკურნალობას, რომელსაც აქვს მნიშვნელოვანი რესურსი.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ნებისმიერი პაციენტი, რომელთანაც განიხილება ბრონქული თერმოპლასტიკა, უნდა შეფასდეს ასთმის დიაგნოზის დასადასტურებლად, რომ უკონტროლო ასთმა არის მათი მიმდინარე სიმპტომების მიზეზი და რომ ისინი იცავენ მიმდინარე მკურნალობას.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• ასთმის სპეციალისტმა, რომელიც ბრონქული თერმოპლასტიკის ექსპერტიც არის, უნდა შეაფასოს პაციენტები მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობა უნდა ჩატარდეს სპეციალიზებულ ცენტრში შესაბამისი რესურსებითა და ტრენინირების, ასევე ინტენსიური თერაპიის განყოფილებასთან წვდომის შესაძლებლობით.[55]British Thoracic Society; Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma: a national clinical guideline. Jul 2019 [internet publication]. https://www.sign.ac.uk/sign-158-british-guideline-on-the-management-of-asthma

• მძიმე ასთმის მქონე პირებთან, ბრონქული თერმოპლასტიკა აუმჯობესებს ასთმა-სპეციფიკურ ცხოვრების ხარისხს, მძიმე გამწვავებების შემცირებით და მკურნალობის შემდგომ პერიოდში ჯანდაცვის სერვისების გამოყენებით.[123]National Institute for Health and Care Excellence. Bronchial thermoplasty for severe asthma. Dec 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ipg635 [124]Torrego A, Solà I, Munoz AM, et al. Bronchial thermoplasty for moderate or severe persistent asthma in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Mar 3;(3):CD009910. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD009910.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24585221?tool=bestpractice.com

• დიდ ბრიტანეთში, იმ პაციენტების დეტალური მონაცემები, რომლებსაც უტარდებათ ბრონქული თერმოპლასტიკა, შეყვანილ უნდა იქნას მძიმე ასთმის რეესტრში. ბრონქული თერმოპლასტიკა არის ინვაზიური პროცედურა და მოკლევადიან პერიოდში არასასურველი რესპირატორული მოვლენების მაღალ სიხშირესთან ასოცირდება.[125]Zhou JP, Feng Y, Wang Q, et al. Long-term efficacy and safety of bronchial thermoplasty in patients with moderate-to-severe persistent asthma: a systemic review and meta-analysis. J Asthma. 2016;53(1):94-100. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26383773?tool=bestpractice.com

ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი (NICE)

მიუხედავად იმისა, რომ BTS/SIGN და NICE გაიდლაინების მტკიცებულების ბაზა ძირითადად ერთნაირი იყო, ორი გაიდლაინის შემუშავების ჯგუფის მიერ გამოყენებული მეთოდოლოგია არსებითად განსხვავდებოდა, რამაც გამოიწვია შეუსაბამობა ასთმის მართვის რეკომენდაციებში. NICE-ის მიდგომა შეჯამებულია ქვემოთ მოცემულ დიაგრამაში და შემდეგ ტექსტში.

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ქრონიკული ასთმის ფარმაკოლოგიური მკურნალობა 17 წელზე უფროსი ასაკის მოზარდებში; მომზადებული NICE-დან „ასთმა: დიაგნოზი, მონიტორინგი და ქრონიკული ასთმის მართვაჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი ალგორითმი F: ქრონიკული ასთმის ფარმაკოლოგიური მკურნალობა 17 წლის და მეტი ასაკის მოზრდილებში. 2017 [ინტერნეტ გამოცემა]; გამოიყენება ნებართვით [Citation ends].

ნაბიჯი 1 - საწყისი თერაპია ასთმის კონტროლისთვის

NICE მხარს უჭერს SABA-ს შემამსუბუქებელი თერაპიის გამოყენებას, საჭიროებისამებრ, სიმპტომურ პაციენტებში სიმპტომების შესამსუბუქებლად, თუ პაციენტს აქვს იშვიათი, ხანმოკლე ხიხინი და ფილტვების ნორმალური ფუნქციური მაჩვენებლები.[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

• პრაქტიკაში, პაციენტთა მხოლოდ ძალიან მცირე რაოდენობას დასჭირდება დროდადრო მხოლოდ SABA-ს გამოყენება პროფილაქტიკური თერაპიის გარეშე. პაციენტების უმეტესობას ასევე დასჭირდება რეგულარული პროფილაქტიკური თერაპია ICS-ით.

NICE რეკომენდაციას უწევს SABA-ზე დაბალი დოზის ICS-ის დამატებას, თუ პაციენტს აქვს ასთმასთან დაკავშირებული რომელიმე შემდეგი მახასიათებელი:[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

• ასთმის მწვავე შეტევა (საჭიროებს ორალურ კორტიკოსტეროიდებს) ბოლო 2 წლის განმავლობაში

• საინჰალაციო SABA-ს გამოყენება კვირაში სამჯერ ან მეტჯერ

• სიმპტომური კვირაში სამჯერ ან მეტად

• კვირაში ერთი ღამე იღვიძებს.

ნაბიჯი 2 - საწყისი დამატებითი თერაპია

თუ ასთმა უკონტროლოა მოზრდილებში, რომლებიც იღებენ დაბალი დოზის ICS-ს, როგორც პროფილაქტიკურ თერაპიას, NICE რეკომენდაციას უწევს LTRA-ს ICS-ზე დამატებით; შეაფასეთ მკურნალობაზე პასუხი 4-დან 8 კვირამდე პერიოდში.[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

თუ პაციენტის სიმპტომები უკონტროლო რჩება ICS-ის დაბალი დოზით და LTRA-ის როგორც პროფილაქტიკური თერაპიის დროს, NICE რეკომენდაციას აძლევს LABA-ს გამოყენებას ICS-თან ერთად და LTRA მკურნალობის გადახედვას შემდეგის მიხედვით:[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

• მსჯელობა პაციენტთან გაგრძელდეს თუ არა LTRA მკურნალობა

• LTRA მკურნალობაზე პასუხის ხარისხის გათვალისწინება.

NICE რეკომენდაციას უწევს პაციენტმა გააგრძელოს ხანგამოშვებითი შემამსუბუქებელი თერაპია (ჩვეულებრივ, საინჰალაციო SABA) საჭიროებისამებრ, ზემოთ ჩამოთვლილ ყველა საფეხურზე.[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

თუ სიმპტომები უკონტროლო რჩება ICS-ისა და LABA-ს დაბალ დოზაზე (LTRA-ით ან მის გარეშე), NICE რეკომენდაციას უწევს ICS-ს და LABA-ს შემანარჩუნებელი თერაპიის შეცვლას დაბალი დოზის LABA-ს და ICS-ს MART-ის რეჟიმით.[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

• NICE-ის მიხედვით პაციენტმა უნდა გააგრძელოს LTRA-ს გამოყენება MART-ის რეჟიმის პარალელურად, თუ წინა საფეხურზე ჰქონდა პასუხი LTRA-ზე.[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

NICE-ის მიხედვით პაციენტმა არ უნდა გამოიყენოს ხანგამოშვებითი ხანმოკლე მოქმედების შემამსუბუქებელი თერაპია (მაგ., საინჰალაციო SABA) MART-თან ერთად.[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

ნაბიჯი 3 - დამატებითი მაკონტროლებელი თერაპია

თუ პაციენტის სიმპტომები უკონტროლო რჩება MART-ის რეჟიმზე დაბალი დოზის LABA/ICS, LTRA-ით ან მის გარეშე, NICE რეკომენდაციას უწევს ICS დოზის საშუალომდე გაზრდას (MART რეჟიმის გაგრძელებით ან ICS-ის და LABA-ს ფიქსირებული დოზის შეცვლას, SABA-ს შემამსუბუქებელი თერაპიით).[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

ნაბიჯი 4 - სპეციალიზებული თერაპია

თუ პაციენტის სიმპტომები რჩება უკონტროლო, მიუხედავად საშუალო შემანარჩუნებელი ICS დოზისა LABA-სთან ერთად (როგორც MART-ის ან ფიქსირებული დოზის რეჟიმით), LTRA-ით ან მის გარეშე, NICE-ის რეკომენდაციით გასათვალისწინებელია ერთ-ერთი შემდეგი მიდგომა:[56]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

• ICS-ის გაზრდა მაღალ შემანარჩუნებელ დოზამდე (ეს უნდა იყოს შემოთავაზებული მხოლოდ როგორც ფიქსირებული დოზის რეჟიმის ნაწილი, SABA-ს შემამსუბუქებელი თერაპიით)

• დამატებითი წამლის ტდანიშვნა (მაგ., LAMA-ს ან თეოფილინის)

• რჩევის მიღება ჯანდაცვის პროფესიონალისგან, რომელსაც აქვს ასთმის ექსპერტიზა.