ტიფოიდური (ენტერული) ცხელება

მკურნალობის ვარიანტების განხილვისას, დაავადების სიმძიმესთან ერთად მხედველობაში უნდა იქნას მიღებული ქვეყანა, სადაც შეძენილია დაავადება და იმ ქვეყანაში გავრცელებული შტამების ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის პროფილის გათვალისწინებით.[13]Manesh A, Meltzer E, Jin C, et al. Typhoid and paratyphoid fever: a clinical seminar. J Travel Med. 2021 Apr 14;28(3):taab012. https://academic.oup.com/jtm/article/28/3/taab012/6129661 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33550411?tool=bestpractice.com [65]Kuehn R, Stoesser N, Eyre D, et al. Treatment of enteric fever (typhoid and paratyphoid fever) with cephalosporins. Cochrane Database Syst Rev. 2022 Nov 24;11(11):CD010452. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD010452.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36420914?tool=bestpractice.com ​​​ გაეცანით ადგილობრივ გაიდლაინებს, სადაც ეს შესაძლებელია.

დამხმარე თერაპია ითვალისწინებს ანტიპირეტიკებს და რეჰიდრატაციას

ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპია უნდა დაიწყოს საბოლოო დიაგნოზისა და ანტიბიოტიკების მიმართ მგრძნობელობის ტესტირების შედეგების მიღებამდე.

აზითრომიცინს და მესამე თაობის ცეფალოსპორინებს (მაგ., ცეფტრიაქსონს, ცეფიქსიმს) მსოფლიოში აქვთ რეზისტენტობის დაბალი მაჩვენებლები და, შესაბამისად, ზოგადად რეკომენდებულია, როგორც ენტერალური ცხელების ემპირიული მკურნალობა.[13]Manesh A, Meltzer E, Jin C, et al. Typhoid and paratyphoid fever: a clinical seminar. J Travel Med. 2021 Apr 14;28(3):taab012. https://academic.oup.com/jtm/article/28/3/taab012/6129661 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33550411?tool=bestpractice.com ​​[38]Basnyat B, Qamar FN, Rupali P, et al. Enteric fever. BMJ. 2021 Feb 26;372:n437. https://www.bmj.com/content/372/bmj.n437.long [40]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel​. Section 5: travel-associated infections & diseases - typhoid & paratyphoid fever. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/infections-diseases/typhoid-and-paratyphoid-fever ​​[69]Parry CM, Qamar FN, Rijal S, et al. What should we be recommending for the treatment of enteric fever? Open Forum Infect Dis. 2023 May;10(suppl 1):S26-31. https://academic.oup.com/ofid/article/10/Supplement_1/S26/7188896 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37274536?tool=bestpractice.com [70]Nabarro LE, McCann N, Herdman MT, et al. British infection association guidelines for the diagnosis and management of enteric fever in England. J Infect. 2022 Apr;84(4):469-89. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(22)00013-5/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038438?tool=bestpractice.com [71]World Health Organization. The selection and use of essential medicines (2019) - TRS 1021. Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/publications/i/item/9789241210300

კვლევებმა აჩვენა, რომ მესამე თაობის ცეფალოსპორინი პლიუს აზითრომიცინის კომბინირებული თერაპიის პოტენციალი ცხელების ხანგრძლივობის შემცირებისთვის მეტია, ვიდრე მხოლოდ ცეფტრიაქსონით მკურნალობის შემთხვევაში. კომბინირებული თერაპია წარმოადგენს მნიშვნელოვან ვარიანტს, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ დაავადება შეძენილია ინდოეთის სუბკონტინენტზე, და წამყვანი ავტორები ამ მიდგომას ანიჭებენ უპირატესობას. [72]Meltzer E, Stienlauf S, Leshem E, et al. A large outbreak of Salmonella paratyphi A infection among Israeli travelers to Nepal. Clin Infect Dis. 2014 Feb;58(3):359-64. http://cid.oxfordjournals.org/content/58/3/359.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24198224?tool=bestpractice.com [73]Zmora N, Shrestha S, Neuberger A, et al. Open label comparative trial of mono versus dual antibiotic therapy for typhoid fever in adults. PLoS Negl Trop Dis. 2018 Apr;12(4):e0006380. https://journals.plos.org/plosntds/article?id=10.1371/journal.pntd.0006380 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29684022?tool=bestpractice.com ​​ კომბინირებული რეჟიმის შესასწავლად მიმდინარეობს დამატებითი კლინიკური კვლევები.

პოლირეზისტენტული (XDR) Salmonella typhi რეზისტენტულია ქლორამფენიკოლის, ამპიცილინის, ტრიმეტოპრიმ/სულფამეთოქსაზოლის, ფთორქინოლონების და ცეფტრიაქსონის მიმართ. ​[19]Klemm EJ, Shakoor S, Page AJ, et al. Emergence of an extensively drug-resistant Salmonella enterica serovar typhi clone harboring a promiscuous plasmid encoding resistance to fluoroquinolones and third-generation cephalosporins. mBio. 2018 Feb 20;9(1):e00105-18. https://mbio.asm.org/content/9/1/e00105-18.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29463654?tool=bestpractice.com ​ პოლირეზისტენტული (XDR) S typhi გაჩნდა პაკისტანში 2016 წელს და მას შემდეგ დოკუმენტირებულია სხვა ქვეყნებშიც, მათ შორის აშშ-ში, ძირითადად ასოცირდება პაკისტანში მოგზაურობასთან, მაგრამ ასევე პაციენტებში, რომლებიც არ აფიქსირებენ საერთაშორისო მოგზაურობის ისტორიას მათ ავადმყოფობამდე 30 დღით ადრე და არ აქვთ ახლო კონტაქტი ავადმყოფთან.[13]Manesh A, Meltzer E, Jin C, et al. Typhoid and paratyphoid fever: a clinical seminar. J Travel Med. 2021 Apr 14;28(3):taab012. https://academic.oup.com/jtm/article/28/3/taab012/6129661 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33550411?tool=bestpractice.com [20]Chatham-Stephens K, Medalla F, Hughes M, et al. Emergence of extensively drug-resistant Salmonella typhi infections among travelers to or from Pakistan - United States, 2016-2018. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2019 Jan 11;68(1):11-3. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/68/wr/mm6801a3.htm http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30629573?tool=bestpractice.com [21]François Watkins LK, Winstead A, Appiah GD, et al. Update on extensively drug-resistant Salmonella serotype typhi infections among travelers to or from Pakistan and report of ceftriaxone-resistant Salmonella serotype typhi infections among travelers to Iraq - United States, 2018-2019. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020 May 22;69(20):618-22. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/mm6920a2.htm http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32437343?tool=bestpractice.com [22]Engsbro AL, Riis Jespersen HS, Goldschmidt MI, et al. Ceftriaxone-resistant Salmonella enterica serotype typhi in a pregnant traveller returning from Karachi, Pakistan to Denmark, 2019. Euro Surveill. 2019 May;24(21):1900289. https://www.eurosurveillance.org/content/10.2807/1560-7917.ES.2019.24.21.1900289 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31138366?tool=bestpractice.com [23]Wong W, Rawahi HA, Patel S, et al. The first Canadian pediatric case of extensively drug-resistant Salmonella typhi originating from an outbreak in Pakistan and its implication for empiric antimicrobial choices. IDCases. 2019 Jan 15;15:e00492. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2214250918302282 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30815359?tool=bestpractice.com ​​[24]Hughes MJ, Birhane MG, Dorough L, et al. Extensively drug-resistant typhoid fever in the United States. Open Forum Infect Dis. 2021 Dec;8(12):ofab572. https://academic.oup.com/ofid/article/8/12/ofab572/6429216 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34917695?tool=bestpractice.com ​ აშშ-ს დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები (CDC) რეკომენდაციას იძლევა, რომ საეჭვო ტიფოიდური ცხელებით პაციენტებს , რომლებსაც აქვთ პაკისტანში ან ერაყში მოგზაურობის ისტორია, ან რომლებსაც დაავადების დაწყებამდე არ უმოგზაურიათ, მკურნალობა უნდა ჩაუტარდეთ აზითრომიცინით გაურთულებელ შემთხვევებში და კარბაპენემით (ან მეროპენემით) - მძიმე ან გართულებული დაავადების შემთხვევაში.[40]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel​. Section 5: travel-associated infections & diseases - typhoid & paratyphoid fever. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/infections-diseases/typhoid-and-paratyphoid-fever

რეციდივები მოსალოდნელია ადექვატური ანტიმიკრობული თერაპიის პირობებშიც კი, როგორც S paratyphi-ის, ასევე S typhi-ის შემთხვევაშიც.[14]Meltzer E, Sadik C, Schwartz E. Enteric fever in Israeli travelers: a nationwide study. J Travel Med. Sep-Oct 2005;12(5):275-81. https://academic.oup.com/jtm/article/12/5/275/1840680 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16256052?tool=bestpractice.com ეს აისახება მიკროორგანიზმის ერადიკაციის სირთულეში. ძალიან მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ რეციდიული მიკროორგანიზმს უცვლელად გააჩნია სენსიტიურობის იგივე მახასიათებლები, როგორც პირველად ინფექციურ იზოლატს. მსგავს შემთხვევებში საჭირო ხდება ანტიბიოტიკოთერაპიის განმეორებითი კურსების ჩატარება.

ზოგიერთი პაციენტი ხდება ქრონიკული მატარებელი, რაც ნიშნავს, რომ განაგრძობს ორგანიზმის გამოყოფას განავლით ერთ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, მაგრამ რჩება უსიმპტომო (თუმცა შეუძლია ინფექციის გადაცემა). ჩვეულებრივ, საჭიროა ხანგრძლივი ანტიბიოტიკოთერაპია.[40]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel​. Section 5: travel-associated infections & diseases - typhoid & paratyphoid fever. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/infections-diseases/typhoid-and-paratyphoid-fever ​ ქოლეცისტექტომია ასევე შეიძლება განიხილებოდეს ზოგიერთ შემთხვევაში.[38]Basnyat B, Qamar FN, Rupali P, et al. Enteric fever. BMJ. 2021 Feb 26;372:n437. https://www.bmj.com/content/372/bmj.n437.long [69]Parry CM, Qamar FN, Rijal S, et al. What should we be recommending for the treatment of enteric fever? Open Forum Infect Dis. 2023 May;10(suppl 1):S26-31. https://academic.oup.com/ofid/article/10/Supplement_1/S26/7188896 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37274536?tool=bestpractice.com [70]Nabarro LE, McCann N, Herdman MT, et al. British infection association guidelines for the diagnosis and management of enteric fever in England. J Infect. 2022 Apr;84(4):469-89. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(22)00013-5/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038438?tool=bestpractice.com