ეტიოლოგია
არსებობს მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი ჰიპერურიკემიასა (ურატის მაღალი დონე) და პოდაგრას შორის.
ურატი პურინების მეტაბოლიტია და წარმოადგენს შარდჯავას იონიზირებულ ფორმას (სუსტი მჟავა ფიზიოლოგიურ pH-ზე); შესაბამისად, შარდმჟვა უმეტეს შემთხვევაში ურატის სახით არსებობს.
ჰიპერურიკემია ყოველთვის არ იწვევს პოდაგრას, თუმცა ურატის დონის მატებასთან ერთად იზრდება პოდაგრას ინციდენტობაც. კაცებში პოდაგრას წლიური ინციდენტობა შეადგენს 0.4%-ს, თუ ურატის დონე არის 420 - 470 მიკრომოლ/ლ (7 - 7.9 მგ/დლ), 0.8%-ს, თუ ურატის დონე არის 480 - 530 მიკრომოლ/ლ (8 - 8.9 მგ/დლ), 4.3%, თუ ურატის დონე არის 540 - 590 მიკრომოლ/ლ (9 - 9.9 mg/dL), და 7%, თუ ურატის დონე არის >590 მიკრომოლ/ლ (>10 მგ/დლ).[9][Figure caption and citation for the preceding image starts]: შარდმჟვას დონე და პოდაგრას პირველი ეპიზოდების კუმულაციური ინციდენტობაAdapted from Campion EW, Glynn RJ, DeLabry LO. უსიმპტომო ჰიპერურიკემია. რისკი და შედეგები, ნორმატიული კვლევა დაბერების შესახებ. Am J Med. 1987;82:421-426 [Citation ends].
ჰიპერურიკემიის მიზეზი 90% შემთხვევებში არის თირკმლის მიერ ურატის არასაკმარისი გამოყოფა, ხოლო 10 %-ში ჭარბი წარმოქმნა. ასევე სხშირია ამ ორი მდგომარეობის ურთიერთგადაფარვა.[10] ასპირინს, ციკლოსპორინს, ტაკროლიმუსს ან პირაზინამიდს შეუძლია შრატში შარდმჟავას დონის გაზრდა, შარდმჟავას რეაბსორბციის გაძლიერების გზით.[11][12] დიურეზულებს შეუძლიათ გაზარდონ ურატის დონე რაც ასოცირდება პოდაგრის გაზრდილ რისკთან.[13][14]
ჰიპერურიკემიის რისკფაქტორების არსებობის შემთხვევაში, საბოლოო ჯამში, შესაძლოა განვითარდეს პოდაგრა. ასეთი რისკფაქტორებია კვებითი ფაქტორები, მაგ. ზღვის პროდუქტების, ხორცის და ალკოჰოლის, განსაკუთრებით ლუდის მიღება.[14][15][16] დაავადების განვითარებას ხელს უწყობს ასევე სიმსუქნე, ინსულინის მიმართ რეზისტენტობა და ჰიპერტენზია.[13][17][18]
უჯრედების სწრაფი გამრავლების ციკლი, მაგ. ჰემატოლოგიური კიბოსა და ქიმიოთერაპიის დროს, ასევე სპეციფიკური გენეტიკური ფერმენტული დარღვევები წარმოადგენს პურინების და ურატების წარმოქმნის ენდოგენურ წყაროს.[10]
პათოფიზიოლოგია
ადამიანებსა და სხვა მაღალორგანიზებულ პრიმატებს პოდაგრა უვითარდებათ სპონტანურად. ადამიანებში აღარ ექსპრესირდება ფერმენტ ურიკაზას გენი, რომელიც განაპირობებს ცხოველებში შარდმჟავას უფრო მეტად ხსნად ნივთიერება ალანტოინად გადაქცევს. ზემოაღნიშნული და თირკმელების მიერ ურატის უკუშეწოვის მაღალი სიჩქარე, ერთობლივად განაპირობებს ჰიპერურიკემიას და პოდაგრას.[19][20][21][22] შარდმჟავა ფიზიოლოგიურ pH-ზე არსებობს ურატის სახით. ურატის მაღალი დონეს შედეგად მოსდევს სუპერსატურაცია და კრისტალების ჩამოყალიბება, რაც თავის მხრივ, ხელს უწყობს პოდაგრას განვითარებას. ურატის დონე პირაპირ კავშირშია პოდაგრას რისკთან.[9] წამლები, რომლებიც ამცირებს ურატის დონეს, აქვეითებს განმეორებითი შეტევების რისკს.[23]
ურატის სახსრებში ხსნადობა დამოკიდებულია ტემპერატურაზე, pH-ზე, არააგრეგატულ პროტეოგლიკანებზე და სხვა ფაქტორებზე. პოდაგრა მეტწილად აზიანებს პირველ მეტატარზოფალანგურ სახსარს (სხეულის ცივი ნაწილი) და ოსტეოართრიტულ სახსრებს.[24]
ურატის კრისტალები სახსარში ურთიერთქმედებს არადიფერენცირებულ ფაგოციტებთან და განაპირობებს მწვავე ანთებით პასუხს სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას, გამააქტიურებელი სასიგნალო გზებისა და ენდოთელური უჯრედების ინდუცირების გზით.[25] TNF-ალფა ინტერლეიკინ (IL)-8 და სხვა ქემოკინები იწვევს ნეიტროფილების მიერთებას ენდოთელიუმზე, შემდგომ მათ შეღწევას და გამრავლებას, რაც თავისმხრივ განაპირობებს ნეიტროფილურ სინოვიტს.
კოლხიცინის მოქმედება გამოიხატება ნეიტროფილი-ენდოთელიუმის ურთიერთკავშირის გაწყვეტით.[10][26] ინტერლეიკინ-8 წარმოადგენს შარდმჟავას კრისტალების პასუხად ნეიტროფილების ქემოტაქტიური აქტივობის 90%-ს; შესაბამისად, ინტერლეიკინ-8-ის ინჰიბირებას შესაძლოა თერაპიული როლი ჰქონდეს.[27][28]
ამასთან, არსებობს მტკიცებულებები, რომ ურატის კრისტალები ააქტიურებს NALP3 ინფლამასომას (ინტერლეიკინ-1ბეტა სეკრეციის ძირითადი მარეგულირებელი), რომელიც მონაწილეობს პოდაგრას ანთებითი რეაქციის ჩამოყალიბებაში.[29]
ურატის კრისტალებს შეუძლიათ ქონდროციტების მიერ მეტალოპროტეინაზების და აზოტის ოქსიდის გამომუშავების ინდუცირება და ქრონიკული ანთების გამოწვევა, რაც, თავის მხრივ, განაპირობებს სინოვიტს, ხრტილის განლევას, ძვლის დაზიანებას ოსტეობლასტების ინჰიბირების გზით და ეროზიებს ძვალზე.[30][31]
იდენტიფიცირებულია გენეტიკური მუტაციები, რომლებიც ადამიანებს მიდრეკილს ხდის ჰიპერურიკემიის მიმართ.[32][33][34][35][36] თუმცა, მათი კლინიკური მნიშვნელობის დასადგენად, საჭიროა დამატებითი კვლევები.
პოდაგრას დორს შეტევის სპონტანური კუპირება გამოწვეულია დიფერენცირებული ფაგოციტების მიერ შარდმჟავას კრისტალების ალაგებით, კრისტალების გარშემორტყმით ცილების მიერ, ნეიტროფილური აპოპტოზით და ანთბითი მედიატორების ინაქტივაციით.[10]
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას