ანამნეზი და გასინჯვა

ძირითადი დიაგნოსტიკური ფაქტორები

ხშირი

რისკ-ფაქტორების არსებობა

საკვანძო რისკ-ფაქტორებად მოიაზრება ქრონიკული ავადმყოფობის (მაგ. შაქრიანი დიაბეტის, ალკოჰოლიზმის) შედეგად განვითარებული იმუნოსუპრესია, კანის ტრავმა ან დაწყლულებით მიმდინარე პროცესები, ზოსტერი, ნარკოტიკების ინტრავენური მოხმარება და ჰოსპიტალიზაცია.[1][5][16]​​​[29]​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​

კანის ტრავმული ან არატრავმული დაზიანების ისტორია

კანის დაზიანება, ქირურგია, ტრავმა, ნარკოტიკების ინტრავენური გამოყენება და კანის ქრონიკული ან მწვავე დაავადებები (მაგ., ეგზემა, ფსორიაზი, კანის წყლულები და დამწვრობა) შეიძლება გახდეს ინფექციური ორგანიზმების შეღწევის კანქვეშა პორტი.[1][5][16][29]

ანესთეზია ან ინტენსიური ტკივილი ცელულიტის უბანზე გავრცელებით

ცელულიტის უბანზე ყრუ ან ინტენსიური ტკივილის განვითარება შესაძლოა მიანიშნებდეს ნეკროზული ფასციიტის არსებობაზე.[1][5][16]​​​​[43]ნეკროზული ფასციიტით გამოწვეული ტკივილი, შეიძლება არ იყოს კანის ხულული ცვლილების შესაბამისი.

ცხელება

ინფექციის სისტემური სიმპტომები გვხვდება ნეკროზული ფასციიტის მქონე პაციენტთა მხოლოდ 40 %-ში.[1][3]​​​[5]​​[16]​​

პალპიტაცია (გულის ფრიალი), ტაქიკარდია, ტაქიპნოე, ჰიპოტენზია და პრესინკოპალური მდგომარეობა

ინფექციური პროცესის სისტემური სიმპტომები/ნიშნები.[1][3]​​​[5]​​​[16]

გულისრევა და ღებინება

ინფექციური პროცესის სისტემური სიმპტომები.[1]​​[5]

იშვიათი

ბოდვა

ინფექციური პროცესის სისტემური სიმპტომი.[1]​​[5]

კრეპიტაცია

ცელულიტის არეში კანის შემოწმებისას ზოგ შემთხვევაში ვლინდება კრეპიტაცია.[3][16]

ვეზიკულები ან ბულები

ცელულიტის არეში კანის შემოწმებისას ზოგ შემთხვევაში ვლინდება ვეზიკულები და ბულები.[3][16]უნდა აღინიშნოს, რომ A ჯგუფის სტრეპტოკოკური ინფექციით გამოწვეული ნეკროზული ფასციიტის დროს კანის ცვლილება გვიანი ნიშანია და შესაძლებელია ,ინფექციური პროცესის მიუხედავად , ზემდებარე კანი იყოს ნორმალური და ცვლილების გარეშე. [16]კანის შეუმჩნეველი ცვლილებები, სითხის გამოჟონვა და შეშუპება, წინ უძღვის კანის ხილული ცვლილებების, ბუშტუკებისა და სიწითლის, განვითარებას.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: კანის ნეკროზის მცირე უბნები მუცლის ქვედა მესამედის არეში ცელულიტის და მანეკროზებელი ფასციტის მქონე ახალგაზრდა ქალის შემთხვევაში, საკეისრო კვეთის გაკეთებიდან 5 დღის შემდეგFrom: Hasham S, Matteucci P, Stanley PRW, et al. Necrotising fasciitis. BMJ. 2005 Apr 9;330(7495):830-3 [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@2f0e5c65

კანის გაუფერულება ბაცი მორუხო ელფერით

ცელულიტის არეში კანის შემოწმებისას ზოგ შემთხვევაში ვლინდება მისი შეფერილობის ცვლილება ბაცი მორუხო ელფერით. აუცილებლობას წარმოადგენს იმის გათვალისწინება, რომ მანეკროზებელი ფასციიტის მქონე პაციენტებს შესაძლოა აღენიშნოს ზემდებარე კანის ნორმალური საფარველი, და რომ A ჯგუფის სტრეპტოკოკებით გამოწვეული მანეკროზებელი ფასციიტის დროს კანის ცვლილება გვიან ნიშანს წარმოადგენს.

შეშუპება ან გამკვრივება

ცელულიტის არეში კანის შემოწმებისას ზოგ შემთხვევაში ვლინდება შეშუპება.[5]ცელულიტის უბნის ქვეშ შესაძლოა აღინიშნოს გამკვრივება და ინდურაცია.[5]უნდა აღინიშნოს, რომ A ჯგუფის სტრეპტოკოკული ინფექციით გამოწვეული ნეკროზული ფასციიტის დროს კანის ცვლილება გვიანი ნიშანია და შესაძლებელია ,ინფექციური პროცესის მიუხედავად ,ზემდებარე კანი იყოს ნორმალური და ცვლილების გარეშე. კანის შეუმჩნეველი ცვლილებები, ინდურაცია და მცირედი შეშუპება , წინ უძღვის კანის ხილული ცვლილებების , სიწითლისა და ბუშტუკების განვითარებას.. [Figure caption and citation for the preceding image starts]: კანის ნეკროზის მცირე უბნები მუცლის ქვედა მესამედის არეში ცელულიტის და მანეკროზებელი ფასციტის მქონე ახალგაზრდა ქალის შემთხვევაში, საკეისრო კვეთის გაკეთებიდან 5 დღის შემდეგFrom: Hasham S, Matteucci P, Stanley PRW, et al. Necrotising fasciitis. BMJ. 2005 Apr 9;330(7495):830-3 [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@30ee67be[Figure caption and citation for the preceding image starts]: მანეკროზებელი ფასციტი მუცლის მარჯვენა ნახევარში, რომელიც განუვითარდა 2 წლის გოგონას Varicella-სეული ინფექციის კვალდაკვალFrom: de Benedictis FM, Osimani P. Necrotising fasciitis complicating varicella. BMJ Case Rep. 2009;2009:bcr2008141994 [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@7815a9af

დაზიანების ადგილმდებარეობა

შემთხვევათა დაახლოებით ნახევარში ინფექციის კერა ვითარდება კიდურებზე, ხოლო დანარჩენი შემთხვევები ლოკალიზებულია შორისის, ტორსის, თავის და კისრის არეებში.[1][5][16]​​​​​[19][20] ყველაზე გავრცელებული ლოკალიზაცია A ჯგუფის სტრეპტოკოკებით გამოწვეული მანეკროზებელი ფასციიტისთვის არის ბარძაყი, შესაბამისად, კიდურზე, განსაკუთრებით ზედა კიდურზე განვითარებული მანეკროზებელი ფასციიტი მეტი ალბათობით უკავშირდება A ჯგუფის სტრეპტოკოკებს და არა პოლიმიკრობულ ინფექციას. მანეკროზებელი ფასციიტის ზოგიერთ შემთხვევას შესაძლოა ახლდეს მასთან ასოცირებული მიოზიტი, რომელიც უკავშირდება მომიჯნავე გავრცელებას. ეს უფრო დამახასიათებელია A ჯგუფის სტრეპტოკოკული, და არა პოლიმიკრობული ინფექციებისთვის.

მანეკროზებელი ფასციიტი, რომელიც უკავშირდება ცოტა ხნის წინ გადატანილ აბდომინალურ ქირურგიას, ან ვითარდება საზარდულის არეში, მეტი ალბათობით იქნება პოლიმიკრობული.

რისკფაქტორები

ძლიერი

ჰოსპიტალიზებული პაციენტების კონტაქტი ინდექს შემთხვევასთან

A ჯგუფის სტრეპტოკოკური ინფექციის პაციენტიდან პაციენტზე გავრცელება, ინდექს შემთხვევიდან მომდევნო შემთხვევის გამოვლინება საშუალოდ 4-დღიან ინტერვალში ხდება[1]​​[29]

ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსით ინფექცია

წარმოადგენს კანის პორტალს სხვა ინფექციური მიკროორგანიზმების შესაღწევად.[1]​​[29]

კანის დაზიანება, ქირურგიული მანიპულაცია, ტრავმა

აგრეთვე წარმოადგენს კანის პორტალს , ინფექციური მიკროორგანიზმების შესაღწევად.[1][5]​​[16]

კანის არა-ტრავმული დაზიანებები

კანის ქრონიკული ან მწვავე დაავადებები, მაგალითად ეკზემა, ფსორიაზი, კანის დაწყლულებები და დამწვრობები, აგრეთვე შესაძლოა წარმოადგენდნენ კანის პორტალს ,ინფექციური მიკროორგანიზმების შესაღწევად[1][5]​​[16]​​​​[29]

ნარკოტიკების ინტრავენური მოხმარება

ნარკოტიკების ინტრავენური მოხმარება წარმოადგენს კანის პორტალს ინფექციური მიკროორგანიზმების შეღწევისთვის.[16]

სუსტი

ქრონიკული დაავადება

ხანგრძლივად მიმდინარე დაავადებების (ალკოჰოლიზმის, შაქრიანი დიაბეტის, გულის ან ფილტვების დაავადებების, პერიფერიული სისხლძარღვოვანი დაავადებების, თირკმლის უკმარისობის) შედეგად განვითარებული გენერალიზებული იმუნოსუპრესიული მდგომარეობა შესაძლოა წარმოადგენდეს რბილი ქსოვილების ინფექციების განვითარების ხელშემწყობ ფაქტორს.[1][3]​​[5][16]​​​​​[29]

იმუნოსუპრესია

რბილი ქსოვილების ინფექციების რისკს შესაძლოა ზრდიდეს იმუნოსუპრესია, რაც თავის მხრივ გამოწვეულია ავთვისებიანი დაავადებით და/ან ქიმიოთერაპია - რადიოთერაპიით, მედიკამენტებით (განსაკუთრებით კორტიკოსტეროიდების ხანგრლძივი გამოყენება) ან ინფექციით (აივ).[3]იმუნოსუპრესირებული სტატუსი შესაძლოა გახდეს დიაგნოზის დასმის ან ქირურგიული ჩარევის დაგვიანების მიზეზი, რაც, თავის მხრივ, ზრდის სიკვდილის რისკს.[16][25][30]

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტები (NSAID)

ვარაუდობენ, რომ არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებების გამოყენებამ შეიძლება შენიღბოს ნეკროზული ფაციიტის სიმპტომები, შეაფერხოს დიაგნოზის დასმა. ნეიტროფილების დათრგუნვამ და ციტოკინების წარმოების ცვლილებამ, რომელიც გამოწვეულია არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებით, შეიძლება დააქვეითოს რეაქცია ინფექციაზე და ამას მოჰყვეს დაავადების პროგრესირება ცხოველურ მოდელზე დაკვირვებით გამოვლინდა , რომ რბილი ქსოვილების A ჯგუფის სტრეპტოკოკული ინფექციის დროს იბუპროფენმა გააუარესა დაავადების მიმდინარეობა და გაზარდა სიკვდილიანობა.[31][32]არ არსებობს სარწმუნო მტკიცებულება ადამიანებში ნეკროზული ფასციიტის მიმდინარეობაზე არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებების ზემოქმედების შესახებ.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას