ეტიოლოგია

SCID ვითარდება სპეციფიკური გენური მუტაციების შედეგად, რომლებიც ძლიერ აზიანებენ ლიმფოციტების განვითარებას და მათ ფუნქციებს.[3] იმის მიხედვით, თუ რომელი გენი დაზიანდა, შეიძლება ადგილი ჰქონდეს შემდეგ მოლეკულურ დეფექტებს:[16][17]

  • ლიმფოციტების აპოპტოზი ტოქსიკური მეტაბოლიტების აკუმულირების გამო (მაგ. ადენოზინ დეამინაზას დეფიციტის გამო).

  • დნმ-ის რეკომბინაციისა და შეკეთების მექანიზმების დეფექტები (მაგ:. RAG1 ან RAG2 ნაკლებობა, Artemis/დნმ ჯაჭვური კავშირის შემაკეთებელი 1C [DCLRE1C] SCID, დნმ ლიგაზა IV ნაკლებობა, Cernunnos/XLF)

  • სპეციფიკური ციტოკინური რეცეპტორების სასიგნალო ფუნქციის დეფექტები (მაგ. საერთო გამა ჯაჭვის (γ-c) ნაკლებობა, იანუს კინაზა 3-ის (JAK3) ნაკლებობა ან ინტერლეიკინ 7-ის რეცეპტორის ალფა ჯაჭვის ნაკლებობა)

  • T უჯრედის რეცეპტორის (TCR) ან პრე-TCR უჯრედის სიგნალის გამტარი გზის დეფექტები (მაგ:. CD3 ნაკლებობის ან CD45 ნაკლებობის გამო).

SCID-ის მქონე ახალშობილთა დაახლოებით 6,5-8%-ში გენეტიკური მიზეზი უცნობი რჩება.[8][18]

პათოფიზიოლოგია

SCID ვითარდება სპეციფიკური გენური მუტაციების შედეგად, რომლებიც ძლიერ აზიანებენ ლიმფოციტების განვითარებას და მათ ფუნქციებს. SCID-ის ფორმების უმეტესობაში T უჯრედების რაოდენობა მნიშვნელოვნად შემცირებულია; თუმცა, B უჯრედებისა და ბუნებრივი ქილერების (NK) არსებობა-არარსებობა იცვლება გენური დეფექტის შესაბამისად.[2][3] მიუხედავად იმისა, რომ SCID-ის ზოგიერთი ფორმის დროს B უჯრედების რაოდენობა შეიძლება ნორმაში იყოს, ისინი ვერ უზრუნველყოფენ ანტისხეულების პასუხს, რაც ნაწილოლბრივ T უჯრედების მხარდაჭერის ნაკლებობით აიხსნება.

T-B+NK-:

  • X-შეჭიდული SCID გამოწვეულია დეფექტებით საერთო გამა ჯაჭვში (γ-c) (გამოიყენება რეცეპტორების მიერ ინტერლეიკინ [IL]-2, IL-4, IL-7, IL-9, IL-15 და IL-21-თვის). γ-c მუტაცია იწვევს სპეციფიკური ციტოკინების რეცეპტორების სიგნალის გადაცემის დეფექტს და ბლოკავს T და NK უჯრედების განვითარებას.

  • უტოსომურ-რეცესიული T-B+NK- SCID გამოწვეულია იანუს კინაზა 3-ის (JAK3) გენის მუტაციით. JAK3 უკავშირდება γ-c-ს და ასტიმულირებს სიგნალის შემდგომ გადაცემას. JAK 3 მუტაცია ისევე ვლინდება, როგორც X-შეკავშირებული SCID.

T-B+NK+:

  • IL-7 რეცეპტორის მუტაციები იწვევს მსგავს კლინიკურ სურათს, რაც X-შეკავშირებული SCID და JAK3 მუტაციები, მაგრამ ლაბორატორიულად ვლინდება NK უჯრედების გაზომვადი რაოდენობა (რასაც ადგილი არა აქვს X-შეკავშირებული SCID-ის და JAK3 მუტაციების დროს).

  • CD3 კომპლექსის რომელიმე კომპონენტი ცილის მუტაცია იწვევს T-უჯრედების რეცეპტორების (TCR) ან პრე-TCR სიგნალის გადაცემის გზების დეფექტებს, რაც აფერხებს T-უჯრედების განვითარებას.

T-B-NK+:

  • დნმ-ის რეპარაციასა და რეკომბინაციაში მონაწილე გენების მუტაციებმა (მაგ:. რეკომბინაციის გამააქტიურებელი გენები [RAG1 და RAG2], Artemis/დნმ-ის ჯაჭური კავშირის რეპარაციის 1C [DCLRE1C], დნმ ლიგაზა IV და Cernunnos/XLF) შეიძლება გამოიწვიოს SCID, რადგან აღნიშული გენები ძალიან მნიშვნელოვანია T და B უჯრედების რეცეპტორების ფორმირებისთვის და ლიმფოციტების პოპულაციის განვითარებისთვის.[16]

T-B-NK-:

  • რეტიკულური დისგენეზი შეიძლება განვითარდეს ადენიკატ კინაზა 2-ის გენური მუტაციის შედეგად, თუმცა ზუსტი პათოფიზიოლოგია მაინც დაუდგენელი რჩება.[19][20] ლიმფოპენიასთან ერთად მას ახასიათებს აგრანულოციტოზი.

  • ადენოზინ დეამინაზას (ADA) ნაკლებობის შედეგად (რომელიც ADA გენის მუტაციით არის გამოწვეული) ლიმფოციტებში ხდება ტოქსიკური მეტაბოლიტების დაგროვება.

მძიმე იმუნოდეფიციტის შედეგად იზრდება მიდრეკილება ოპორტუნისტული და განმეორებითი ინფექციების მიმართ, რომლებიც უჩვეულოდ მძიმე ფორმით მიმდინარეობს. ყველაზე ხშირია რესპირატორული და გასტროინტესტინური ინფექციები. მკურნალობის გარეშე ეს ინფექციები დამაუძლურებელია, შეიძლება გამოიწვიოს ორგანოების უკმარისობა (მაგ. თირკმლის მწვავე დაზიანება, სუნთქვის უკმარისობა) და სიკვდილი.[4]

კლასიფიკაცია

იმუნოლოგიური საზოგადოებების გაერთიანების მიერ შემუშავებული პირველადი იმუნოდეფიციტების ფენოტიპური კლასიფიკაცია[2][3]

მძიმე კომბინირებული იმუნოდეფიციტის კლინიკური და იმუნოლოგიური კლასიფიკაცია ეფუძნება პერიფერიულ სისხლში ფლოუ ციტომეტრიით B უჯრედების (B- ან B+) და ბუნებრივი ქილერების (NK) (NK- ან NK+) არსებობა-არარსებობას, T უჯრედების (T-) არარსებობასთან ერთად. მძიმე კომბინირებული იმუნოდეფიციტის გარკვეულ ტიპებს ჩვეულებრივ (მაგრამ არა ყოველთვის) ახასიათებთ ლიმფოციტური სპეციფიკური ფენოტიპი, მაგალითად:

T-B-NK-:

  • ადენოზინდეამინაზას დეფიციტი

  • რეტიკულური დისგენეზი (ადენილატ კინაზა 2-ის ნაკლებობა)

T-B-NK+:

  • რეკომბინაციის გამაქტიურებელი გენის (RAG1 ან RAG2) დეფექტი

  • არტემის/დნმ ჯვარედინი კავშირის შემაკეთებელი 1C ან Athabascan SCID

  • დნმ ლიგაზა IV-ის დეფიციტი

  • დნმ-დამოკიდებული პროტეინ კინაზა, კატალიზური სუბერთეულის (დნმ PKcs) ნაკლებობა

  • Cernunnos/XRCC4-მსგავსი ფაქტორის ნაკლებობა

T-B+NK+:

  • ინტერლეიკინ-7 რეცეპტორის ალფა ჯაჭვის დეფიციტი

  • CD3-ის დელტა ჯაჭვის მუტაცია

  • CD3-ის ეფსილონ ჯაჭვის მუტაცია

  • CD3-ის გამა ჯაჭვის მუტაცია

  • კორონინ 1ა ნაკლებობა

  • CD45 ნაკლებობა

  • T უჯრედების გააქტიურების შემაკავშირებლის (LAT) დეფიციტი

T-B+NK-:

  • საერთო გამა ჯაჭვის (y-c) დეფიციტი

  • იანუსკინაზა 3-ის დეფიციტი

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას