მკურნალობის ალგორითმი

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება

მწვავე

მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტი

1-ლი რიგის – ჰოსპიტალიზაცია + ინტრავენური კორტიკოსტეროიდი

Back
მწვავე
|
მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტი
1-ლი რიგის – 

ჰოსპიტალიზაცია + ინტრავენური კორტიკოსტეროიდი

მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტი ზრდასრულებში განისაზღვრება, როგორც ექვსჯერადი ან მეტი ნაწლავთა მოქმედება სისხლიანი განავალით დღეში რომელიმე სიმპტომით: ტემპერატურა >37.8ºC (>100.0ºF), პულსი > 90 დარტყმა წუთში, ჰემოგლობინი <105 გ/ლ (<10.5 გ/დლ), C-რეაქტიული ცილა (CRP) >30 მგ/ლ.[40][41]​

შეფასებისა და ინტენსიური მართვის მიზნით., აუცილებელია ამ პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია.[24][41][42]​​

მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტის შესაძლო შემთხვევებში ნაჩვენებია ურგენტული სტაციონარული შეფასება და კვლევები (სისხლის საერთო, C რეაქტიული ცილა, შარდოვანა და ელექტროლიტები, ღვიძლის ფუნქციის ტესტები, შრატში მაგნიუმის დონე), განავლის კულტივირება, Clostridium difficile კვლევა, რადიოლოგიური კვლევები (მუცლის რენტგენი ან კომპიუტერული ტომოგრაფია), დრეკადი სიგმოიდოსკოპია.[24]

მძიმე მწვავე წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში რემისიის ინდუცირებისთვის პირველი რიგის მიდგომად რეკომენდებულია მაღალი დოზის ინტრავენური კორტიკოსტეროიდი, მაგ. მეთილპრედნიზოლონი.[24][40][41][42]​​

პირველადი პარამეტრები

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი: 100 მგ ინტრავენურად, 6 საათში ერთხელ

ან

მეთილპრედნიზოლონ ნატრიუმ სუქცინატი: 0.75 - 1 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ, მაქსიმუმ 60-80 მგ/დღეში

პლიუს – მხარდამჭერი ზომები

Back
მწვავე
|
მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტი
პლიუს – 

მხარდამჭერი ზომები

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ჰოსპიტალიზაციის მომენტში პაციენტები შეიძლება იყვნენ ჰემოდინამიკურად არასტაბილური და საჭიროებდნენ დამხმარე ღონისძიებებს, როგორებიცაა სისხლის ტრანსფუზია, სითხეები და ელექტროლიტების ჩანაცვლება.[41]​ ვენური თრომბოემბოლიის პრევენციისთვის დაბალმოლეკულური ჰეპარინია რეკომენდებული.[24][41]​

განიხილე – ციკლოსპორინი ან ინფლიქსიმაბი

Back
მწვავე
|
მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტი
განიხილე – 

ციკლოსპორინი ან ინფლიქსიმაბი

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

თუ შესაბამისი დამყოლობა არ ვლინდება ინტრავენური კორტიკოსტეროიდით მკურნალობაზე 3 დღის განმავლობაში, უნდა დავამატოთ სათადარიგო თერაპია: ინტრავენური ინფლიქსიმაბი ან ციკლოსპორინი.[24][40][41][42]​​

მიუხედავად იმისა, რომ მტკიცებულებების მიხედვით, ამ ორი პრეპარატის ეფექტურობა მსგავსია, ციკლოსპორინის არასასურველი ეფექტების პროფილი უფრო არაკეთილსაიმედოა, ინფლიქსიმაბთან შედარებით.[43][44]

მზარდია ინტერესი ინფლიქსიმაბის დაჩქარებული წესით ინდუქციის მეთოდზე მძიმე მწვავე წყლულოვანი კოლიტის მიმართ.[24] ბრიტანეთის გასტროენტეროლოგიის საზოგადოების რეკომენდაციით, ინფლიქსიმაბით ნამკურნალებ პაციენტებში, რომლებსაც არ აქვთ პირველ ინფუზიაზე საკმარისი რეაქცია 3-5 დღის შემდეგ, უნდა ჩაუტარდეთ მკურნალობა დაჩქარებული ინდუქციის რეჟიმით (ე.ი. ადრეული განმეორებითი ინფუზია), განსაკუთრებით მათ, ვისთანაც ვლინდება ჰპოალბუმინემია(35 გ/ლ-ზე [3.5 გ/დლ] დაბალი) კოლორექტული ქირურგიული მიმოხილვის შემდეგ, რომლის მიზანია დადგინდეს გადაუდდებელი კოლექტომიის საჭიროება.[30][41]​

აშშ-ის გაიდლაინების მიხედვით, ამჟამად რეკომენდებული არ არის ინფლიქსიმაბის დაჩქარებული ინდუქცია მძიმე მწვავე წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში.[24]

აღნიშნული ალტერნატიული რეჟიმები აქ არ არის განხილული.

პირველადი პარამეტრები

ციკლოსპორინი: 2 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ

ან

ინფლიქსიმაბი: 5 მგ/კგ ინტრავენურად თავდაპირველად 0, 2, და 6 კვირაზე, შემდეგ - 5 მგ/კგ, 8 კვირაში ერთხელ

მე-2 რიგის – ქირურგიული ჩარევა

Back
მწვავე
|
მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტი
მე-2 რიგის – 

ქირურგიული ჩარევა

ნებისმიერი პაციენტისთვის, რომელსაც აქვს მძიმე, ძნელად განკურნებადი სიმპტომები ან ვერ იტანს პრეპარატს გვერდით ეფექტების გამო, გათვალისწინებული უნდა იყოს კოლექტომია. ქირურგიული ალტერნატივები:[41][42]​

მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტის დროს ქირურგიული ჩარევის გადადება დაკავშირებულია გართულებების მომატებულ რისკთან.[24][42]​

მძიმე მწვავე წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში კოლექტომიის აბსოლიტური ჩვენებებია ისეთი გართულებები, როგორებიცაა ტოქსიკური მეგაკოლონი, პერფორაცია, უკონტროლო მძიმე ჰემატოშეზია ან მულტიორგანული დისფუნქცია.[24][41]​[42]

ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე

1-ლი რიგის – პერორალური კორტიკოსტეროიდი

Back
მწვავე
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
1-ლი რიგის – 

პერორალური კორტიკოსტეროიდი

რემისიის ინდუცირებისთვის შეიძლება პერორული სისტემური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება ნებისმიერი ხარისხის საშუალო-მძიმე ფორმის წყლულოვანი კოლიტის დროს.[24][42]​

რემისიის მიღწევის შემდეგ დოზა თანდათან უნდა იკლებდეს.

პირველადი პარამეტრები

პრენდიზოლონი: 40-60 მგ პერორულად დღეში ერთხელ

ან

ბუდესონიდი: 9 მგ პერორულად (გახანგრძლივებული გამოყოფის ფორმა), დღეში ერთხელ, დილით

მეტი

1-ლი რიგის – ბიოლოგიური აგენტი

Back
მწვავე
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
1-ლი რიგის – 

ბიოლოგიური აგენტი

საშუალო და მძიმე ფორმის წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში. ამინოსალიცილატით მკურნალობის წარუმატებლობის შემდეგ, გრადუალურად მზარდი მკურნალობის ნაცვლად, მოწოდებულია ბიოლოგიური მკურნალობის ადრეული დაწყება იმუნომამოდულირებელ თერაპიასთან ერთად ან მის გარეშე.[40] თუმცა, ნაკლებად მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში შეიძლება მეტად სასარგებლო იყოს ეტაპობრივი გაძლიერების თერაპია.[40]

დაავადების ნაკლებად მძიმე ფორმის შემთხვევაში შეიძლება უპირატესი იყოს მკურნალობის დაწყება სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორის მონოთერაპიით, თუმცა, ეს ზრდის წამლისმიერი ანტისხეულების ჩამოყალიბების რისკს.[40]

ბიოლოგიური საშუალებით მონოთერაპიის ნაცვლად, რეკომენდებულია კომბინაციური თერაპია სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორით, ვედოლიზუმაბით პლიუს თიოპურინით ან მეთოტრექსატით.[40][41]​ მონოთერაპია TNF-ალფა ინჰიბიტორებით, ვედოლიზუმაბით, უტეკინუმაბით ან ტოფაციტინიბით უმჯობესია, ვიდრე თიოპურინით მონოთერაპია.[40]

ადალიმუმაბი რეკომენდებულია კლინიკური რემისიის ინდუცირებისა და შენარჩუნებისთვის ზრდასრულ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ საშუალო ან მძიმე აქტიური ფორმის წყლულოვანი კოლიტი და ანამნეზში უვლინდებათ არასათანადო პასუხი ისეთი იმუნოსუპრესანტების მიმართ, როგორებიცაა კორტიკოსტეროიდები, აზათიოპრინი ან მერკაპტოპურინი.[24][40] მეტა-ანალიზების თანახმად, ადალიმუმაბი უფრო ეფექტურია პლაცებოსთან შედარებით, კლინიკური პასუხის ინდუცირების, კლინიკური რემისიის და ლორწოვანი გარსის აღდგენის კუთხით.[54][55]

გოლიმუმაბი რეკომენდებულია კლინიკური რემისიის ინდუცირებისა და შენარჩუნებისთვის ზრდასრულ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ საშუალო-მძიმე აქტიური ფორმის წყლულოვანი კოლიტი და ანამნეზში უვლინდებათ არასათანადო პასუხი ისეთი იმუნოსუპრესანტების მიმართ, როგორებიცაა კორტიკოსტეროიდები, აზათიოპრინი ან მერკაპტოპურინი.[24][40] ნაჩვენებია, რომ გოლიმუმაბი იწვევს კლინიკურ რემისიას და ლორწოვანი გარსის შეხორცებას საშუალო-მძიმე წყლულოვანი კოლიტის მქონე პაციენტებში უსაფრთხოების იმავე პროფილით, როგორითაც სხვა სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორები.[56][57]

ეფექტურია ხანგრძლივვადიანი შემანარჩუნებელი თერაპიის სახით წყლულოვანი კოლიტის დროს და უნდა განვიხილოთ ალტერნატიულ მკურნალობად, რათა შევძლოთ რემისიის ინდუცირება და შენარჩუნება.[58][59] როდესაც ინფლიქსიმაბი გამოიყენება როგორც ინდუქციური თერაპია ზომიერი-მძიმე აქტიური წყლულოვანი კოლიტის მქონე პაციენტებისთვის, რეკომენდებულია კომბინაცია აზათიოპრინთან.[24][41]​ ზომიერიდან მძიმე UC-ის მქონე პაციენტებში, რომლებსაც ბიოლოგიურ მედიკამენტებზე არასაკმარისი პასუხი აქვთ, რემისიის ინდუცირებისთვის ამერიკის გასტროენტეროლოგიური ასოციაცია (AGA) გირჩევთ გამოიყენოთ ინფლიქსიმაბი ნაცვლად ადალიმუმაბისა.[40]

ვედოლიზუმაბი რეკომენდებულია საშუალოდ და მძიმედ აქტიური წყლულოვანი კოლიტისთვის. აღმოჩნდა, რომ უფრო ეფექტურია, ვიდრე პლაცებო, ინდუქციური და შემანარჩუნებელი თერაპიისთვის.[60][61] მეტიც, კოჰრეინის ერთ-ერთ მიმოხილვის მიხედვით დადგინდა, რომ ის უფრო ეფექტურია, პლაცებოსთან შედარებით, კლინიკური რემისიის ინდუცირების, კლინიკური რეაგირების და ენდოსკოპიური რემისიის თვალსაზრისით, საშუალო - მძიმე წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში და ასევე რეციდივის პრევენციისთვის პაციენტებში, რომელთაც ჰქონდათ პასიური წყლულოვანი კოლიტი.[62] კიდევ ერთი სისტემური მიმოხილვის და მეტა-ანალიზის მიხედვით, ვედოლიზუმაბის ეფექტურობა ლორწოვანი გარსების აღდგენის ინდუცირებისა და შენარჩუნების მხრივ იყო მსგავსი სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორებისა.[63] ქსელური მეტა-ანალიზის თანახნად, ვედოლიზუმაბმა შესაძლოა უზრუნველყოს უფრო მდგრადი კლინიკური პასუხი, ვიდრე წყლულოვანი კოლიტის სამკურნალოდ დამკტიცებულმა სხვა ბიოლოგიურმა აგენტებმა.[54] ვედოლიზუმაბის გამოყენებამ გამოავლინა სასურველი უსაფრთხოების პროფილი.[64]

ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაცია ადალიმუმაბთან შედარებით რეკომენდაციას უწევს ვედოლიზუმაბის გამოყენებას საშუალო-მძიმე ხარისხის წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომლებსაც არ ჩატარებიათ მკურნალობა ბიოლოგიური აგენტებით, რემისიის ინდუცირების მიზნით.[40] გასტროენტეროლოგიის ამერიკული კოლეჯი რემისიის ინდუცირებისთვის რეკომენდაციას უწევს ვედოლიზუმაბს იმ პაციენტებისთვის, ვისთანაც TNF-ალფა ინჰიბიტორებით თერაპია ადრე უშედეგო იყო.[24] ამერიკის გასტროენტეროლოგთან ასაოციაცა რეკომენდაციას უწევს ვედოლიზუმაბის გამოყენებას თიოპურინთან ან მეთოტრექსატთან კომბინაცაიში და არ მიიჩნევს მიზანშეწონილად თიოპურინის მონოთერაპიას.[40]

უსტეკინუმაბი დამტკიცებულია ზრდასრულებში საშუალო-მძიმე აქტიური წყლულოვანი კოლიტის სამკურნალოდ.

ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაცია უპირატესობას ანიჭებს უსტეკინუმაბს, ვედოლიზუმაბთან ან ადალიმუმაბთან შედარებით, რემისიის ინდუქციის მიზნით, პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ საშუალო-მძიმე ხარისხის წყლულოვანი კოლიტი და უწინ ექსპოზირებულნი იყვნენ ინფლიქსიმაბთან (განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც პირველად მკურნალობაზე პაციენტს არ უვითარდება პასუხი).[40] დაავადების ნაკლებად მძიმე ფორმის მქონე პაციენტები შესაძლოა უპირატესობას ანიჭებდნენ ვედოლიზუმაბს, ვინაიდან პოტენციურად უფრო უსაფრთხო ალტერნატივაა.[40]

ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაცია, თიოპურინის მონოთერაპიასთან შედარებით, უპირატესობას ანიჭებს უსტეკინუმაბის გამოყენებას თიოპურინთან ან მეთოტრექსატთან კომბინაციაში.[40]

ბიოლოგიურ საშუალებებთან არაექსპოზირებული და ექსპოზირებული საშუალო-მძიმე აქტივობის წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ ზრდასრულებში უსტეკინუმაბის მე-3 ფაზის შუალედური შედეგების (UNIFI კვლევა) თანახმად, უსტეკინუმაბი აღმოჩნდა უფრო ეფექტური, ვიდრე პლაცებო რემისიის ინდუცირებისა და შენარჩუნების კუთხით. ამასთან, უსტეკინუმაბით ნამკურნალებმა მნიშვნელოვნად უფრო მეტმა პაციენტმა მიაღწია ენდოსკოპიურად გაუმჯობესებად ლორწოვანი გარსების აღდგენას.[65][66]

წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობენ იმუნომოდულატორებით და/ან ბიოლოგიური საშუალებებით, წამლის კონცენტრაციის ოპტიმიზაციისა და კლინიკური გაუმჯობესების მიზნით, თერაპიული მედიკამენტის მონიტორინგი სულ უფრო ხშირად გამოიყენება წამლის კონცენტრაციის შესამოწმებლად და წამლის საწინააღმდეგო ანტისხეუელბის შესაფასებლად.[77][78][79] თერაპიული მედიკამენტის მონიტორინგი შეიძლება შესრულდეს ინდუქციური ან შემანარჩუნებელი თერაპიის ნებისმიერ მომენტში და არის პირობითად რეკომენდებული ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაციის მიერ, რათა წარიმართოს მკურნალობის ცვლილებები ნაწლავის ანთბითი დაავადების მქონე პაციენტებისთვის.[77][80]

პირველადი პარამეტრები

ინფლიქსიმაბი: 5 მგ/კგ ინტრავენურად თავდაპირველად 0, 2, და 6 კვირაზე, შემდეგ - 5 მგ/კგ, 8 კვირაში ერთხელ

ან

ადალიმუმაბი: 160 მგ კანქვეშ 0 კვირაზე, შემდეგ 80 მგ მე-2 კვირაზე, შემდეგ 40 მგ ყოველ მეორე კვირაში, მე-4 კვირიდან

ან

გოლიმუმაბი: 200 მგ კანქვეშ 0 კვირაზე, შემდეგ 100 მგ მე-2 კვირაზე, შემდეგ 100 მგ ყოველ 4 კვირაში ერთხელ, მე-6 კვირაზე

ან

ვედოლიზუმაბი: 300 მგ ინტრავენურად თავდაპირველად 0, 2, და 6 კვირაზე, შემდეგ 300 მგ, ყოველ 8 კვირაში ერთხელ

ან

ადალიმუმაბი:: სხეულის წონა ≤55 კგ: 260 მგ ინტრავენურად ერთჯერადი დოზით, შემდეგ 90 მგ კანქვეშ ყოველ 8 კვირაში (საწყისი დოზის მიღებიდან 8 კვირის შემდეგ); სხეულის წონა 56-85 კგ: 390 მგ ინტრავენურად ერთჯერადი დოზით, შემდეგ 90 მგ კანქვეშ ყოველ 8 კვირაში (საწყისი დოზის მიღებიდან 8 კვირის შემდეგ); სხეულის წონა ≥85 კგ: 520 მგ ინტრავენურად ერთჯერადი დოზით, შემდეგ 90 მგ კანქვეშ ყოველ 8 კვირაში (საწყისი დოზის მიღებიდან 8 კვირის შემდეგ)

განიხილე – იმუნომოდულატორი

Back
მწვავე
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
განიხილე – 

იმუნომოდულატორი

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

საშუალო-მძიმე წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში რემისიის ინდუცირებისთვის რეკომენდებულია თიოპურინი (მაგ. აზათიოპრინი, მერკაპტოპურინი) ან მეთოტრექსატი ვედოლიზუმაბთან ან უსტეკინუმაბთან კომბინაციაში.[24][40][41]​

როდესაც ინფლიქსიმაბი გამოიყენება როგორც ინდუქციური თერაპია, ის უნდა დაინიშნოს აზათიოპრინთან კომბინაციაში.[24][41]​

მეთოტრექსატის დოზაზე დამოკიდებული გვერდითი ეფექტებია ძვლის ტვინის დათრგუნვა, სახელდობრ, ლეიკოპენია, რომელიც შეიძლება განვითარდეს მოულოდნელად, არაპროგნოზირებადი მიმდინარეობით, ღვიძლის დაზიანება; და ინფექციები.[45] სხვა არასასურველი ეფექტებია (დოზისგან დამოუკიდებელი) პანკრეატიტი, თავის ტკივილი, დაღლილობა, მადის გაქრობა, წონის კლება, სტომატიტი, ალოპეცია, ართრალგია, კუნთების სისუსტე და გამონაყარი.[45]

თიოპურინები დაკავშირებულია ლიმფომის რისკის მცირე, მაგრამ სტატისტიკურად მნიშვნელოვან ზრდასთან ნაწლავის ანთებითი დაავადების შემთხვევაში, იმ პაციენტებთან შედარეით, რომლებიც არ იღებენ თიოპურინს.[46] თიოპურინის მუდმივი გამოყენება დაკავშირებულია კანის არამელანომური კიბოს გაზრდილ რისკთან; ამიტომ, პაციენტებს უნდა მიეწოდოთ განათლება კანის კიბოს პირველადი პრევენციის შესახებ (მაგ., ულტრაიისფერი ზემოქმედების შემცირება).[47]

აზათიოპრინი შეიძლება განიხილებოდეს ორსულობის დროს, მაგრამ უნდა დაიწყოს მხოლოდ სპეციალისტის ხელმძღვანელობით.[48]

აზათიოპრინის და მერკაპტოპურინის დოზები უნდა შემცირდეს ჰეტეროზიგოტური თიოპურინ მეთილტრანსფერაზას გენოტიპის მქონე პაციენტებში.[49]

თავიდან უნდა ავირიდოთ ალოპურინოლის გამოყენება (ან საჭიროა პაციენტების მჭიდრო მონიტორინგი) თიოპურინების მიმღებ პაციენტებში, ვინაიდან იწვევს აზათიოპრინის დაშლის ინჰიბირებას და ზრდის მიელოსუპრესიის რისკს.[50] თუმცა, ალოპურინოლის დაბალი დოზებით დამხმარე თერაპია, თიოპურინის დოზის 25-50%-იან შემცირებასთან ერთად, საჭიროა კონკრეტულ პაციენტებში, რომელთა ორგანიზმში თიოპურინი მეტწილად ჰეპატოტოქსიკური მეთილმერკაპტოპურინის გზით მეტაბოლიზდება.[51][52][53]

ინდუქციური თერაპიისთვის რეკომენდებული არ არის მონოთერაპია თიოპურინით ან მეთოტრექსატით.[24][40]

პირველადი პარამეტრები

აზათიოპრინი: 2 - 2.5 მგ/კგ/დღეში პერორულად

ან

მერკაპტოპურინი: 1.5 მგ/კგ/დღეში, პერორულად

ან

მეთოტრექსატი: დოზირებასთან დაკავშირებით დაუკავშირდით სპეციალისტს.

მე-2 რიგის – იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

Back
მწვავე
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
მე-2 რიგის – 

იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

ტოფაციტინიბი დამტკიცებულია საშუალო-მძიმე აქტიური წყლულოვანი კოლიტის სამკურნალოდ პაციენტებში, რომლებთანაც არ გვაქვს ადეკვატური პასუხი ან ვლინდება აუტანლობა სტანდარტული თერაპიის ან ბიოლოგიური აგენტისა.[67]

მე-3 ფაზის რანდომიზებულ კონტროლირებულ კვლევებში გამოვლინდა, რომ პერორული ტოფაციტინიბი უპირატესია პლაცებოსთან შედარებით რემისიის ინდუცირებისა და შენარჩუნებისათვის საშუალო-მძიმე აქტიური წყლულოვანი კოლიტის შემთხვევაში (მეიოს ქულა 6-12) პაციენტებში, რომლებიც ადრე მკურნალობდნენ სტანდარტული თერაპიით ან სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორით.[68] [ Cochrane Clinical Answers logo ]

ქსელური მეტა-ანალიზით ვლინდება, რომ ტოფაციტინიბი არ ჩამოუვარდება სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორებს ბიოლოგიურ საშუალებებთან არაექსპოზირებულ პაციენტებში. ამ მეტა-ანალიზების თანახმად, წარსულში ბიოლოგიური საშუალებებით თერაპიის წარუმატებლობის შემთხვევაში ის არის ყველაზე ეფექტური მეორე რიგის აგენტი.[69][70]

უპადაციტინიბი დამტკიცებულია ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის მქონე მოზრდილების სამკურნალოდ, რომლებსაც ჰქონდათ არაადეკვატური პასუხი ან აუტანლობა აქვთ ტრადიციული თერაპიის ან ბიოლოგიური აგენტის მიმართ. დიდ ბრიტანეთში, NICE-ი რეკომენდაციას უწევს უპადაციტინიბს ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის სამკურნალოდ მოზრდილებთან, ვისთანაც ტრადიციული ან ბიოლოგიური მკურნალობა შეუძლებელია ან თუ მათ საკმარისად კარგად არ უპასუხეს ან შეწყვიტეს პასუხი ამ მკურნალობაზე.[71] სამი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის (RCTs) მესამე ფაზის მონაცემები აჩვენებს კლინიკურ რემისიას 8 კვირაში (პირველადი შეფასების ბოლო ეტაპზე) უპადაციტინიბით (26% და 34%) პლაცებოსთან შედარებით (5% და 4%, შესაბამისად) და 52 კვირაში (42% ან 52%, უპადაციტინიბის დოზის მიხედვით პლაცებოსთან შედარებით 12%).[71]

აშშ-ს სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილება JAK ინჰიბიტორებით გამოწვეული ისეთი სერიოზული გვერდითი მოვლენების გაზრდილი რისკის შესახებ როგორიცაა კარდიო-ვასკულარული მოვლენები, ავთვისებიანი სიმსივნეები, თრომბოზი და სიკვდილი.[73] ეს შენიშვნა მოჰყვა უსაფრთხოების შემსწავლელი დიდი რანდომიზებული კვლევის შედეგებს, რომლის ფარგლებშიც ერთმანეთს ადარებდნენ ტოფაციტინიბსა და სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორებს რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტებში. კვლევის თანახმად, გამოვლინდა სისხლის კოლტებისა და სიკვდილის მომატებული რისკი ტოფაციტინიბის დაბალი დოზის გამოყენების შედეგად (5 მგ დღეში ორჯერ); წინასწარი ანალიზის მიხედვით, ეს მნიშვნელოვანი მოვლენა წარსულში მხოლოდ მაღალი დოზის შემთხვევაში დაფიქსირდა (10 მგ დღეში ორჯერ - ინდუქციური დოზა წყლულოვანი კოლიტისთვის).[74]

FDA ურჩევს კლინიცისტებს შეინახონ JAK ინჰიბიტორები იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც ჰქონდათ არაადეკვატური პასუხი ან აუტანლობა აქვთ ერთი ან მეტი TNF-ალფა ინჰიბიტორის მიმართ და გაითვალისწინონ პაციენტის ინდივიდუალური სარგებელი-რისკის პროფილი, როდესაც გადაწყვეტენ დანიშნონ ან გააგრძელონ თუ არა მკურნალობა ამ მედიკამენტებით, განსაკუთრებით პაციენტებთან, რომლებიც წარსულში ან ამჟამინდელი მწეველები არიან, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების სხვა რისკ-ფაქტორები აქვთ, ვისაც განუვითარდა ავთვისებიანი სიმსივნე და ავთვისებიანი სიმსივნით წარსულში უკვე დიაგნოსტირებული იყვნენ (გარდა წარმატებით ნამკურნალები კანის არამელანომური კიბოსი).[73]

ევროპის მედიკამენტების სააგენტო (EMA) JAK ინჰიბიტორებით სერიოზული გვერდითი მოვლენების რისკის შესამცირებლად რეკომენდაციას უწევს ზომების გატარებას 65 წელზე მეტი ასაკის პაციენტებთან, ამჟამინდელ ან წარსულში მწეველებთან, სხვა გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების და ავთვისებიანი სიმსივნეების რისკ-ფაქტორების მქონე პაციენტებთან. EMA გვირჩევს, რომ JAK ინჰიბიტორები გამოყენებული იქნას მხოლოდ ზომიერი ან მძიმე UC-ის სამკურნალოდ პაციენტების ამ ჯგუფებთან, თუ მკურნალობის შესაბამისი ალტერნატივა არ არსებობს. დამატებით EMA რეკომენდაციას იძლევა რომ: JAK ინჰიბიტორები სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული თრომბის განვითარების მაღალი რისკის მქონე პაციენტებში (გარდა ზემოთ ჩამოთვლილთაგან); და დოზა უნდა შემცირდეს პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან ვენური თრომბოემბოლიის, ძირითადი გულ-სისხლძარღვთა პრობლემების ან კიბოს რისკის ქვეშ, სადაც ეს შესაძლებელია.[75] დიდი ბრიტანეთის მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელი სააგენტო (MHRA) მხარს უჭერს ამ რეკომენდაციებს და ასევე ურჩევს პაციენტებს, რომლებიც იღებენ JAK ინჰიბიტორებს, განახორციელონ კანის პერიოდული გამოკვლევები, ამ მედიკამენტებთან ასოცირებული კანის არამელანომური კიბოს გაზრდილი რისკის გამო.[76]

გაიდლაინების მიხედვით, რეკომენდებულია ტოფაციტინიბის გამოყენება რემისიის ინდუცირებისთვის, საშუალო-მძიმე ხარისხის წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომლებიც წარსულში ექსპოზირებულნი იყვნენ ინფლიქსიმაბთან (განსაკუთრებით მათ, ვისაც თავდაპირველ მკურნალობაზე არ ჰქონდა პასუხი), ან აღენიშნებოდათ აუტანლობა სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორებით თერაპიის მიმართ.[24][40] უპადაციტინიბი ახლა ასევე დამტკიცებულია ამ პაციენტებში გამოსაყენებლად, მაგრამ ამერიკის გასტროენტეროლოგიური ასოციაციის გაიდლაინებით ამჟამად არ არის რეკომენდებული მისი გამოყენება.

პირველადი პარამეტრები

ტოფაციტინიბი: საწყისი ფაზა: 10 მგ პერორულად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლების ფორმა) დღეში ორჯერ ან 22 მგ პერორულად (გახანგრძლივებული გამოთავისუფლების) დღეში ერთხელ, სულ მცირე 8 კვირა, შემდეგ გადასვლა შემანარჩუნებელ ფაზაზე პასუხის მიხედვით, შეიძლება გაგრძელდეს მაქსიმუმ 16 კვირა, პასუხის მიხედვით; შენარჩუნება: 5 მგ პერორულად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლების ფორმა) დღეში ორჯერ ან 11 მგ პერორულად (გახანგრძლივებული გამოთავისუფლების) დღეში ერთხელ

მეტი

ან

უპადაციტინიბი: ინდუცირება: 45 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 8 კვირის განმავლობაში, შემდეგ გადასვლა შემანარჩუნებელ თერაპიაზე, პასუხის მიხედვით; შენარჩუნება: 15-30 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

მეტი

მე-3 რიგის – კოლექტომია

Back
მწვავე
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
მე-3 რიგის – 

კოლექტომია

ნებისმიერი პაციენტისთვის, რომელსაც აქვს მძიმე, ძნელად განკურნებადი სიმპტომები ან ვერ იტანს პრეპარატს გვერდით ეფექტების გამო, გათვალისწინებული უნდა იყოს კოლექტომია. ქირურგიული ალტერნატივები:[24][40][41][42]​

წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში კოლექტომიის შემდეგ, კლინიკური შედეგებისა და გართულებების ერთ-ერთი სისტემური მიმოხილვის თანახმად, ქირურგიული ჩარევის შემდეგ ადრეული ან გვიანი გართულებები უვითარდება პაციენტების დაახლოებით მესამედს.[81] მიუხედავად იმისა, რომ ქირურგიული პროცედურები რეკომენდებულია პაციენტთა სპეციფიკური ჯგუფისთვის, ამ პროცედურებთან დაკავშირებული პოსტოპერაციული გართულებები სათანადო მნიშვნელობით უნდა შეფასდეს.[81]

მსუბუქი დაავადება

1-ლი რიგის – ადგილობრივი (რექტალური) ამინოსალიცილატი

Back
მწვავე
|
მსუბუქი დაავადება
|
პროქტიტი
1-ლი რიგის – 

ადგილობრივი (რექტალური) ამინოსალიცილატი

მსუბუქად აქტიური წყლულოვანი პროქტიტის მქონე პაციენტებთან რემისიის გამოსაწვევად პირველი რიგის მკურნალობა ადგილობრივი (რექტალური) ამინოსალიცილატია.[8][24][41][42]​​​​

მესალაზინი არის ერთადერთი ამინოსალიცილატი, რომელიც ტოპიკური სახით გამოიყენება.

პირველადი პარამეტრები

მესალაზინი სწორ ნაწლავში: (1 გ/ქაფი ოყნისთვის) 1-2 გ/დღეში რექტალურად; (სანთელი) 0.75-დან 1 გ/დღეში რექტალურად

მეტი

1-ლი რიგის – პერორული ამინოსალიცილატი პლუს ადგილობრივი (რექტული) ამინოსალიცილატი

Back
მწვავე
|
მსუბუქი დაავადება
|
მარცხენამხრივი კოლიტი
1-ლი რიგის – 

პერორული ამინოსალიცილატი პლუს ადგილობრივი (რექტული) ამინოსალიცილატი

მარცხენამხრივი კოლიტის დროს რემისიის ინდუცირების პირველი რიგის სამკურნალო საშუალება არის რექტალური ამინოსალიცილატი (უპირატესია რექტულ კორტიკოსტეროიდთან შედარეთ), პერორული ამინოსალიცილატთან კომბინაციაში.[8][24][41][42]​​

ამინოსალიცილატებია მესალაზინი, სულფასალაზინი, ბალსალაზიდი და ოლსალაზინი. მესალაზინი არის ერთადერთი ამინოსალიცილატი, რომელიც ტოპიკური სახით გამოიყენება.

პირველადი პარამეტრები

მესალაზინი: ორალური დოზა დამოკიდებულია გამოყენებულ ბრენდზე; წაიკითხეთ ინსტრუქცია დოზირების შესახებ

იყოს

ბალსალაზიდი:: 2250მგ ორალურად დღეში სამჯერ

იყოს

სულფალაზინი: 1 გ პერორულად თავდაპირველად ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, ტიტრაცია ეფექტის მიხედვით. მიღებული დოზაა 0.5 გ ყოველ 6 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 6 გ/დღეში

მეტი

--და--

მესალაზინი სწორ ნაწლავში: (1 გ/ქაფი ოყნისთვის) 1-2 გ/დღეში რექტალურად; (სანთელი) 0.75-დან 1 გ/დღეში რექტალურად

მეტი

მეორეული ვარიანტები

ოლსალაზინი:: 500 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ

და

მესალაზინი სწორ ნაწლავში: (1 გ/ქაფი ოყნისთვის) 1-2 გ/დღეში რექტალურად; (სანთელი) 0.75-დან 1 გ/დღეში რექტალურად

მეტი

განიხილე – პერორული ბუდეზონიდი

Back
მწვავე
|
მსუბუქი დაავადება
|
მარცხენამხრივი კოლიტი
განიხილე – 

პერორული ბუდეზონიდი

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

მსუბუქად აქტიური მარცხენამხრივი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომლებსაც აღენიშნებათ აუტანლობა ან არ აქვთ რეაქცია პერორულ და რექტული ამინოსალიცილატების მიმართ, რემისიის ინდუცირებისთვის რეკომედებულია პერორული ბუდეზონიდის მულტიმატრიცული სისტემის დამატება.[8][24][41][42]

მეორე თაობის კორტიკოსტეროიდები, როგორიცაა ბუდეზონიდის მულტიმატრიცული სისტემა, თანდათან ხდება მკურნალობის პირველადი არჩევანი მსუბუქი-საშუალო სიმძიმის წყლულოვანი კოლიტის დროს.[41][82][83]​​​ ისინი კორტიკოსტეროიდებთან დაკავშირებულ გვერდით მოვლენებთან საგულისხმოდ ნაკლებად ასოცირდებიან, ვიდრე ტრადიციული კორტიკოსტეროიდები.[84] მულტიმატრიცული ტექნოლოგია შეიძლება ხელს უწყობდეს დამყოლობას, რადგან ნაკლები ტაბლეტია საჭირო.[85]

პირველადი პარამეტრები

ბუდესონიდი: 9 მგ პერორულად (გახანგრძლივებული გამოყოფის ფორმა), დღეში ერთხელ, დილით

მეტი

1-ლი რიგის – პერორალური ამინოსალიცილატი

Back
მწვავე
|
მსუბუქი დაავადება
|
ინტენსიური კოლიტი
1-ლი რიგის – 

პერორალური ამინოსალიცილატი

ამერიკის გასტროენტეროლოგიის კოლეჯის რჩევით, უპირატესი საშუალება არის პერორული ამინოსალიცილატი.[24]

პირველადი პარამეტრები

მესალაზინი: პერორალური დოზა გამოყენებულ ბრენდზეა დამოკიდებული; დოზირებისთვის ჩახედეთ პროდუქტის ინსტრუქციას

ან

ბალსალაზიდი:: 2250 მგ პერორალურად სამჯერ დღეში

ან

სულფალაზინი: 1 გ პერორალურად ყოველ 6-8 საათში თავდაპირველად, ტიტრირება მოახდინეთ პასუხის მიხედვით, ჩვეულებრივი დოზა 0.5 გ ყოველ 6 საათში, მაქსიმუმ 6 გ/დღეში

მეტი

მეორეული ვარიანტები

ოლსალაზინი:: 500 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ

განიხილე – პერორალური კორტიკოსტეროიდი

Back
მწვავე
|
მსუბუქი დაავადება
|
ინტენსიური კოლიტი
განიხილე – 

პერორალური კორტიკოსტეროიდი

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

მსუბუქი წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომელთაც აღნიშნებათ რეზისტენტობა პერორული და რექტალური ამინოსალიცილატების ოპტიმიზებული თერაპიის მიმართ, რეკომენდებულია პერორული პრედნიზოლონის ან ბუდეზონიდის მულტიმატრიცული სისტემის დამატება.[24][41]​

მეორე თაობის კორტიკოსტეროიდები, როგორიცაა ბუდეზონიდის მულტიმატრიცული სისტემა, თანდათან ხდება მკურნალობის პირველადი არჩევანი მსუბუქი-საშუალო სიმძიმის წყლულოვანი კოლიტის დროს.[82][83] დაკავშირებულია კორტიკოსტეროიდ-ასოცირებულ მნიშვნელოვნად ნაკლებ გვერდით მოვლენებთან, ვიდრე ჩვეულებრივი კორტიკოსტეროიდები.[84] მულტიმატრიცული ტექნოლოგია შეიძლება ხელს უწყობდეს დამყოლობას, რადგან ნაკლები ტაბლეტია საჭირო.[85]

პირველადი პარამეტრები

პრენდიზოლონი: 5-60 მგ/დღეში პერორულად, ერთ დოზად, ან დოზის გაყოფით

ან

ბუდესონიდი: 9 მგ პერორულად (გახანგრძლივებული გამოყოფის ფორმა), დღეში ერთხელ, დილით

მეტი
მიმდინარე

დაავადება რემისიის დროს

1-ლი რიგის – ინფლიქსიმაბი ან თიოპურინი

Back
მიმდინარე
|
დაავადება რემისიის დროს
|
მწვავე მძიმე წყლულოვანი კოლიტი
1-ლი რიგის – 

ინფლიქსიმაბი ან თიოპურინი

შემანარჩუნებელი თერაპიისთვის პრეპარატის არჩევანი დამოკიდებულია რემისიის ინდუქციისთვის გამოყენებულ პრეპარატზე.

მწვავე მძიმე UC (ASUC) მქონე პაციენტებმა, რომლებიც ინფლიქსიმაბით მკურნალობისას აღწევენ რემისიას, რემისიის შესანარჩუნებლად იგივე მედიკამენტით უნდა გააგრძელონ მკურნალობა.[24][41]​

მძიმე მწვავე წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულმა პაციენტებმა, რომლებიც აღწევენ რემისიას ციკლოსპორინით, რემისიის შესანარჩუნებლად მკურნალობა უნდა განაგრძონ თიოპურინით.[24][41]​

თიოპურინები დაკავშირებულია ლიმფომის რისკის მცირე, მაგრამ სტატისტიკურად მნიშვნელოვან ზრდასთან ნაწლავის ანთებითი დაავადების მქონე ზრდასრულებში, იმ პაციენტებთან შედარეით, რომლებიც არ იღებენ თიოპურინს.[46] ასევე იზრდება კანის არამელანომური კიბოს რისკი; ამიტომ, პაციენტებს უნდა მიეწოდოთ განათლება კანის კიბოს პირველადი პრევენციის შესახებ (მაგ., ულტრაიისფერი ზემოქმედების შემცირება).[47]

აზათიოპრინი შეიძლება განიხილებოდეს ორსულობის დროს, მაგრამ უნდა დაიწყოს მხოლოდ სპეციალისტის ხელმძღვანელობით.[48]

აზათიოპრინის და მერკაპტოპურინის დოზები უნდა შემცირდეს ჰეტეროზიგოტური თიოპურინ მეთილტრანსფერაზას გენოტიპის მქონე პაციენტებში.[49]

თავიდან უნდა ავირიდოთ ალოპურინოლის გამოყენება (ან საჭიროა პაციენტების მჭიდრო მონიტორინგი) თიოპურინების მიმღებ პაციენტებში, ვინაიდან იწვევს აზათიოპრინის დაშლის ინჰიბირებას და ზრდის მიელოსუპრესიის რისკს.[50] თუმცა, ალოპურინოლის დაბალი დოზებით დამხმარე თერაპია, თიოპურინის დოზის 25-50%-იან შემცირებასთან ერთად, საჭიროა კონკრეტულ პაციენტებში, რომელთა ორგანიზმში თიოპურინი მეტწილად ჰეპატოტოქსიკური მეთილმერკაპტოპურინის გზით მეტაბოლიზდება.[51][52][53]

ინდუქციური და შემანარჩუნებელი დოზები დეტალურად არის აღწერილი აქ. თუმცა, თუ პაციენტს უკვე დაწყებული აქვს კონკრეტული მკურნალობა, განაგრძეთ მკურნალობა შემანარჩუნებელი დოზით.

პირველადი პარამეტრები

ინფლიქსიმაბი: 5 მგ/კგ ინტრავენურად თავდაპირველად 0, 2, და 6 კვირაზე, შემდეგ - 5 მგ/კგ, 8 კვირაში ერთხელ

ან

აზათიოპრინი: 2 - 2.5 მგ/კგ/დღეში პერორულად

ან

მერკაპტოპურინი: 1.5 მგ/კგ/დღეში, პერორულად

1-ლი რიგის – თიოპურინი

Back
მიმდინარე
|
დაავადება რემისიის დროს
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
1-ლი რიგის – 

თიოპურინი

საშუალო-მძიმე ხარისხის წყლულვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომლებთანაც რემისია მიღწეულ იქნა კორტიკოსტეროიდული ინდუქციით, რემისიის შესანარჩუნებლად უპირატესობა ენიჭება თიოპურინს (მაგ აზათიოპრინი, მერკაპტოპურინი), ვიდრე ჩაურევლობას.[40][41]​

თიოპურინები დაკავშირებულია ლიმფომის რისკის მცირე, მაგრამ სტატისტიკურად მნიშვნელოვან ზრდასთან ნაწლავის ანთებითი დაავადების მქონე ზრდასრულებში, იმ პაციენტებთან შედარეით, რომლებიც არ იღებენ თიოპურინს.[46] ასევე იზრდება კანის არამელანომური კიბოს რისკი; ამიტომ, პაციენტებს უნდა მიეწოდოთ განათლება კანის კიბოს პირველადი პრევენციის შესახებ (მაგ., ულტრაიისფერი ზემოქმედების შემცირება).[47]

აზათიოპრინი შეიძლება განიხილებოდეს ორსულობის დროს, მაგრამ უნდა დაიწყოს მხოლოდ სპეციალისტის ხელმძღვანელობით.[48]

აზათიოპრინის და მერკაპტოპურინის დოზები უნდა შემცირდეს ჰეტეროზიგოტური თიოპურინ მეთილტრანსფერაზას გენოტიპის მქონე პაციენტებში.[49]

თავიდან უნდა ავირიდოთ ალოპურინოლის გამოყენება (ან საჭიროა პაციენტების მჭიდრო მონიტორინგი) თიოპურინების მიმღებ პაციენტებში, ვინაიდან იწვევს აზათიოპრინის დაშლის ინჰიბირებას და ზრდის მიელოსუპრესიის რისკს.[50] თუმცა, ალოპურინოლის დაბალი დოზებით დამხმარე თერაპია, თიოპურინის დოზის 25-50%-იან შემცირებასთან ერთად, საჭიროა კონკრეტულ პაციენტებში, რომელთა ორგანიზმში თიოპურინი მეტწილად ჰეპატოტოქსიკური მეთილმერკაპტოპურინის გზით მეტაბოლიზდება.[51][52][53]

პირველადი პარამეტრები

აზათიოპრინი: 2 - 2.5 მგ/კგ/დღეში პერორულად

ან

მერკაპტოპურინი: 1.5 მგ/კგ/დღეში, პერორულად

1-ლი რიგის – ბიოლოგიური აგენტი

Back
მიმდინარე
|
დაავადება რემისიის დროს
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
1-ლი რიგის – 

ბიოლოგიური აგენტი

შემანარჩუნებელი თერაპიისთვის პრეპარატის არჩევანი დამოკიდებულია რემისიის ინდუქციისთვის გამოყენებულ პრეპარატზე.

ანამნეზში ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის მქონე პაციენტებისთვის, რომლებმაც მიაღწიეს რემისიას მის შესანარჩუნებლად მკურნალობის გაგრძელება რეკომენდებულია სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორებით (ადალიმუმაბით, გოლიმუმაბით ან ინფლიქსიმაბით).[24]

პაციენტებში, რომლებმაც მიაღწიეს რემისიას ვედოლიზუმაბით, მკურნალობის გაგრძელება რეკომენდებულია რემისიის შესანარჩუნებლად.[24]

ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაცია არ წარმოადგენს განსხვავებულ რეკომენდაციებს რემისიის შესანარჩუნებლად.[40] მიიჩნევენ, რომ თუ უსტეკინუმაბი ეფექტურია რემისიის ინდუქციისთვის, იგი უნდა გაგრძელდეს რემისიის შესანარჩუნებლად.[40]

წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობენ იმუნომოდულატორებით და/ან ბიოლოგიური საშუალებებით, წამლის კონცენტრაციის ოპტიმიზაციისა და კლინიკური გაუმჯობესების მიზნით, თერაპიული მედიკამენტის მონიტორინგი სულ უფრო ხშირად გამოიყენება წამლის კონცენტრაციის შესამოწმებლად და წამლის საწინააღმდეგო ანტისხეუელბის შესაფასებლად.[77][78][79] თერაპიული მედიკამენტის მონიტორინგი შეიძლება შესრულდეს ინდუქციური ან შემანარჩუნებელი თერაპიის ნებისმიერ მომენტში და არის პირობითად რეკომენდებული ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაციის მიერ, რათა წარიმართოს მკურნალობის ცვლილებები ნაწლავის ანთბითი დაავადების მქონე პაციენტებისთვის.[77][80]

ინდუქციური და შემანარჩუნებელი დოზები დეტალურად არის აღწერილი აქ. თუმცა, თუ პაციენტს უკვე დაწყებული აქვს კონკრეტული მკურნალობა, განაგრძეთ მკურნალობა შემანარჩუნებელი დოზით.

პირველადი პარამეტრები

ინფლიქსიმაბი: 5 მგ/კგ ინტრავენურად თავდაპირველად 0, 2, და 6 კვირაზე, შემდეგ - 5 მგ/კგ, 8 კვირაში ერთხელ

ან

ადალიმუმაბი: 160 მგ კანქვეშ 0 კვირაზე, შემდეგ 80 მგ მე-2 კვირაზე, შემდეგ 40 მგ ყოველ მეორე კვირაში, მე-4 კვირიდან

ან

გოლიმუმაბი: 200 მგ კანქვეშ 0 კვირაზე, შემდეგ 100 მგ მე-2 კვირაზე, შემდეგ 100 მგ ყოველ 4 კვირაში ერთხელ, მე-6 კვირაზე

ან

ვედოლიზუმაბი: 300 მგ ინტრავენურად თავდაპირველად 0, 2, და 6 კვირაზე, შემდეგ 300 მგ, ყოველ 8 კვირაში ერთხელ

ან

ადალიმუმაბი:: სხეულის წონა ≤55 კგ: 260 მგ ინტრავენურად ერთჯერადი დოზით, შემდეგ 90 მგ კანქვეშ ყოველ 8 კვირაში (საწყისი დოზის მიღებიდან 8 კვირის შემდეგ); სხეულის წონა 56-85 კგ: 390 მგ ინტრავენურად ერთჯერადი დოზით, შემდეგ 90 მგ კანქვეშ ყოველ 8 კვირაში (საწყისი დოზის მიღებიდან 8 კვირის შემდეგ); სხეულის წონა ≥85 კგ: 520 მგ ინტრავენურად ერთჯერადი დოზით, შემდეგ 90 მგ კანქვეშ ყოველ 8 კვირაში (საწყისი დოზის მიღებიდან 8 კვირის შემდეგ)

1-ლი რიგის – იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

Back
მიმდინარე
|
დაავადება რემისიის დროს
|
ზომიერიდან - მძიმე ფორმის დაავადებამდე
1-ლი რიგის – 

იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

თუ რემისია მიიღწევა ტოფაციტინიბით ან უპადაციტინიბით, რემისიის შესანარჩუნებლად მკურნალობის გაგრძელებაა რეკომენდებული ანამნეზში ზომიერიდან მძიმე მიმდინარეობის UC-ის მქონე პაციენტებთან.[24][71][86]

აშშ-ს სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილება JAK ინჰიბიტორებით გამოწვეული ისეთი სერიოზული გვერდითი მოვლენების გაზრდილი რისკის შესახებ როგორიცაა კარდიო-ვასკულარული მოვლენები, ავთვისებიანი სიმსივნეები, თრომბოზი და სიკვდილი.[73] ეს შენიშვნა მოჰყვა უსაფრთხოების შემსწავლელი დიდი რანდომიზებული კვლევის შედეგებს, რომლის ფარგლებშიც ერთმანეთს ადარებდნენ ტოფაციტინიბსა და სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორებს რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტებში. კვლევის თანახმად, გამოვლინდა სისხლის კოლტებისა და სიკვდილის მომატებული რისკი ტოფაციტინიბის დაბალი დოზის გამოყენების შედეგად (5 მგ დღეში ორჯერ); წინასწარი ანალიზის მიხედვით, ეს მნიშვნელოვანი მოვლენა წარსულში მხოლოდ მაღალი დოზის შემთხვევაში დაფიქსირდა (10 მგ დღეში ორჯერ - ინდუქციური დოზა წყლულოვანი კოლიტისთვის).[74]

FDA ურჩევს კლინიცისტებს შეინახონ JAK ინჰიბიტორები იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც ჰქონდათ არაადეკვატური პასუხი ან აუტანლობა აქვთ ერთი ან მეტი TNF-ალფა ინჰიბიტორის მიმართ და გაითვალისწინონ პაციენტის ინდივიდუალური სარგებელი-რისკის პროფილი, როდესაც გადაწყვეტენ დანიშნონ ან გააგრძელონ თუ არა მკურნალობა ამ მედიკამენტებით, განსაკუთრებით პაციენტებთან, რომლებიც წარსულში ან ამჟამინდელი მწეველები არიან, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების სხვა რისკ-ფაქტორები აქვთ, ვისაც განუვითარდა ავთვისებიანი სიმსივნე და ავთვისებიანი სიმსივნით წარსულში უკვე დიაგნოსტირებული იყვნენ (გარდა წარმატებით ნამკურნალები კანის არამელანომური კიბოსი).[73]

ევროპის მედიკამენტების სააგენტო (EMA) JAK ინჰიბიტორებით სერიოზული გვერდითი მოვლენების რისკის შესამცირებლად რეკომენდაციას უწევს ზომების გატარებას 65 წელზე მეტი ასაკის პაციენტებთან, ამჟამინდელ ან წარსულში მწეველებთან, სხვა გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების და ავთვისებიანი სიმსივნეების რისკ-ფაქტორების მქონე პაციენტებთან. EMA გვირჩევს, რომ JAK ინჰიბიტორები გამოყენებული იქნას მხოლოდ ზომიერი ან მძიმე UC-ის სამკურნალოდ პაციენტების ამ ჯგუფებთან, თუ მკურნალობის შესაბამისი ალტერნატივა არ არსებობს. დამატებით EMA რეკომენდაციას იძლევა რომ: JAK ინჰიბიტორები სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული თრომბის განვითარების მაღალი რისკის მქონე პაციენტებში (გარდა ზემოთ ჩამოთვლილთაგან); და დოზა უნდა შემცირდეს პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან ვენური თრომბოემბოლიის, ძირითადი გულ-სისხლძარღვთა პრობლემების ან კიბოს რისკის ქვეშ, სადაც ეს შესაძლებელია.[75] დიდი ბრიტანეთის მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელი სააგენტო (MHRA) მხარს უჭერს ამ რეკომენდაციებს და ასევე ურჩევს პაციენტებს, რომლებიც იღებენ JAK ინჰიბიტორებს, განახორციელონ კანის პერიოდული გამოკვლევები, ამ მედიკამენტებთან ასოცირებული კანის არამელანომური კიბოს გაზრდილი რისკის გამო.[76]​

წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობენ იმუნომოდულატორებით და/ან ბიოლოგიური საშუალებებით, წამლის კონცენტრაციის ოპტიმიზაციისა და კლინიკური გაუმჯობესების მიზნით, თერაპიული მედიკამენტის მონიტორინგი სულ უფრო ხშირად გამოიყენება წამლის კონცენტრაციის შესამოწმებლად და წამლის საწინააღმდეგო ანტისხეუელბის შესაფასებლად.[77][78][79]​ TDM შეიძლება ჩატარდეს მაინდუცირებელი ან შემანარჩუნებელი თერაპიის ნებისმიერ ეტაპზე და პირობითად რეკომენდებულია ამერიკის გასტროენტეროლოგიური ასოციაციის მიერ, რათა ნაწლავის ანთებითი დაავადების მქონე პაციენტებთან მკურნალობის ცვლილებები იმართოს.[77][80]

მაინდუცირებელი და შემანარჩუნებელი დოზები აქ დეტალურად არის აღწერილი, თუმცა, თუ პაციენტთან უკვე დაწყებულია JAK ინჰიბიტორი, მკურნალობა განაგრძეთ შემანარჩუნებელი დოზით.

პირველადი პარამეტრები

ტოფაციტინიბი: საწყისი ფაზა: 10 მგ პერორულად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლების ფორმა) დღეში ორჯერ ან 22 მგ პერორულად (გახანგრძლივებული გამოთავისუფლების) დღეში ერთხელ, სულ მცირე 8 კვირა, შემდეგ გადასვლა შემანარჩუნებელ ფაზაზე პასუხის მიხედვით, შეიძლება გაგრძელდეს მაქსიმუმ 16 კვირა, პასუხის მიხედვით; შენარჩუნება: 5 მგ პერორულად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლების ფორმა) დღეში ორჯერ ან 11 მგ პერორულად (გახანგრძლივებული გამოთავისუფლების) დღეში ერთხელ

მეტი

ან

უპადაციტინიბი: ინდუცირება: 45 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 8 კვირის განმავლობაში, შემდეგ გადასვლა შემანარჩუნებელ თერაპიაზე, პასუხის მიხედვით; შენარჩუნება: 15-30 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

მეტი

1-ლი რიგის – ტოპიკური (რექტული) მესალაზინი

Back
მიმდინარე
|
დაავადება რემისიის დროს
|
მსუბუქი დაავადება: პროქტიტი
1-ლი რიგის – 

ტოპიკური (რექტული) მესალაზინი

მსუბუქად აქტიური წყლულოვანი პროქტიტით დაავადებულ პაციენტებში რემისიის შესანარჩუნებლად რეკომენდებულია რექტალური ამინოსალიცილატი.[8][24][41][42]

მსუბუქი წყლულოვანი კოლიტით დაავადებული პაციენტების დიდმა უმრავლესობამ, რომელიც აღწევს რემისიას ამინოსალიცილატის თერაპიით, უნდა განაგრძოს მისი გამოყენება რემისიის შესანარჩუნებლად.[24][41]​

პირველადი პარამეტრები

მესალაზინი სწორ ნაწლავში: (1 გ/ქაფი ოყნისთვის) 1-2 გ/დღეში რექტალურად; (სანთელი) 0.75-დან 1 გ/დღეში რექტალურად

მეტი

მე-2 რიგის – მკურნალობის ესკალაცია

Back
მიმდინარე
|
დაავადება რემისიის დროს
|
მსუბუქი დაავადება: პროქტიტი
მე-2 რიგის – 

მკურნალობის ესკალაცია

პაციენტები, რომლებიც იტარებენ შემანარჩუნებელ თერაპიას მაღალი დოზის ამინოსალიცილატით, რომლებსაც 12 თვეში ესაჭიროებათ კორტიკოსტეროიდების ორი ან მეტი კურსი, ან რომლებიც ხდებიან კორტიკოსტეროიდებზე დამოკიდებული ან რეფრაქტერული, საჭიროებენ მკურნალობის ესკალაციას თიოპურინით, სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორის ალფა ინჰიბიტორით, ვედოლიზუმაბით,ან ტოფაციტინიბით.[30][41]​ მკურნალობის არჩევანი უნდა განისაზღვროს კლინიკური ფაქტორებით და პაციენტის პრეფერენციებით.[30]

1-ლი რიგის – პერორული ამინოსალიცილატი

Back
მიმდინარე
|
დაავადება რემისიის დროს
|
მსუბუქი დაავადება: მარცხენამხრივი ან ექსტენსიური კოლიტი
1-ლი რიგის – 

პერორული ამინოსალიცილატი

მსუბუქად აქტიური მარცხენამხრივი ან ექსტენსიური წყლულოვანი პროქტიტით დაავადებულ პაციენტებში რემისიის შესანარჩუნებლად რეკომენდებულია პერორული ამინოსალიცილატი.[8][24][41][42]​​​​

პირველადი პარამეტრები

მესალაზინი: ორალური დოზა დამოკიდებულია გამოყენებულ ბრენდზე; წაიკითხეთ ინსტრუქცია დოზირების შესახებ

ან

ბალსალაზიდი:: 2250მგ ორალურად დღეში სამჯერ

ან

სულფალაზინი: 1 გ პერორულად თავდაპირველად ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, ტიტრაცია ეფექტის მიხედვით. მიღებული დოზაა 0.5 გ ყოველ 6 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 6 გ/დღეში

მეტი

მეორეული ვარიანტები

ოლსალაზინი:: 500 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ

back arrow

აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას