მონიტორინგი

აუცილებელია მკურნალობის და მათი შემდგომი გართულებების ინტენსიური მეთვალყურეობა.

პაციენტებთან სიმპტომური რემისიის დროს, ამერიკის გასტროენტეროლოგიური ასოციაცია (AGA) რეკომენდაციას უწევს მონიტორინგის სტრატეგიას, რომელიც მოიცავს როგორც სიმპტომებს, ასევე ბიომარკერებს.[127]​ ბიომარკერების პერიოდული მონიტორინგი შეიძლება ჩატარდეს ყოველ 6-12 თვეში. ფეკალური ბიომარკერები (ფეკალური კალპროტექტინი ან ფეკალური ლაქტოფერინი) შეიძლება განსაკუთრებით სასარგებლო იყოს მონიტორინგისთვის. თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ ამ ტესტების დიაგნოსტიკური მიზნით გამოყენებამ პრე-ტესტირების დაბალი შესაძლებლობის პირობებში ცრუ შედეგების მაღალი მაჩვენებლები შეიძლება გამოიწვიოს.[127]

პაციენტებთან, ვისთანაც სიმპტომური რემისიაა, AGA რეკომენდაციას უწევს ფეკალური ბიომარკერების ან C-რეაქტიული ცილის (CRP) ნორმალური მაჩვენებლის გამოყენებას აქტიური ანთების გამოსარიცხად და ენდოსკოპიური შეფასების საჭიროების შესამცირებლად.[127]​ პაციენტებთან, ვისთანაც ფეკალური ბიომარკერები ან CRP მომატებულია, რეკომენდებულია დაავადების ენდოსკოპიური შეფასება ემპირიული მკურნალობის კორექტირების ნაცვლად.[127]

პაციენტებში მსუბუქი სიმპტომებით და ნორმალური განავლის ან შრატში ანთების მარკერებით (ფეკალური კალპროტექტინი, ფეკალური ლაქტოფერინი ან CRP) AGA გვთავაზობს დაავადების ენდოსკოპიურ შეფასებას, ემპირიული მკურნალობის კორექტირების ნაცვლად.[127]

ხანგრძლივი წყლულოვანი კოლიტის მქონე პაციენტები ექვემდებარებიან დისპლაზიის განვითარების მომატებულ რისკს. კოლორექტული ნაწლავის კიბოს რისკი იზრდება კოლიტის ხანგრძლივობის, ასევე გავრცობილი მძიმე კოლიტის, კოლორექტული ნაწლავის კიბოს ოჯახური ისტორიის, ავადმყოფობის ადრეულ ასაკში დაწყების, რეტროგრადული ილეიტის, და პირველადი მასკლეროზებელი ქოლანგიტის ანამნეზის არსებობის შემთხვევაში.

წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულო პაციენტებს უნდა ჩაუტარდეთ შესამოწმებელი კოლონოსკოპია, დაავადების დაწყებიდან 8-10 წლის შემდეგ.[30][128]​​​ [ Cochrane Clinical Answers logo ] ​ ეპიდმეთვალყურეობის ინტერვალები პაციენტის რისკ-ფაქტორების მიხედვით განსხვავებულია. მაღალი რისკის მქონე პაციენტებთან (გასული 5 წლის მანძილზე გამოვლენილი სტრიქტურა ან დისპლაზია, პირველადი მასკლეროზებელი ქოლანგიტი, ინტენსიური კოლიტი მძიმე აქტიური ანთებით, კოლორექტული ნაწლავის კიბოს ოჯახური ისტორია პირველი რიგის ნათესავებში < 50 წლის განმავლობაში) უნდა დაინიშნოს საკონტროლო კოლონოსკოპია 1 წლის შემდეგ.[26][128]​​​​ ხანგამოშვებითი რისკ-ფაქტორების მქონე პაციენტებთან (ვრცელი კოლიტი მსუბუქიდან საშუალო სიმძიმის აქტიური ანთებით, პოსტანთებითი პოლიპები, კოლორექტალური კიბოს ოჯახური ისტორია 50 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში) საკონტროლო კოლონოსკოპია 3 წლის შემდეგ უნდა ჩატარდეს.[128]​ ყველა სხვა პაციენტთან საკონტროლო კოლონოსკოპია 5 წლის შემდეგ უნდა დაინიშნოს.[26] ბრიტანული გაიდლაინების რეკომენდაციაა დაბალი რისკის პაციენტების უფრო იშვიათი მეთვალყურეობა.[128]​

სამეთვალყურეო კოლონოსკოპიის დროს უნდა ჩატარდეს მსხვილი ნაწლავის ქრომოენდოსკოპია მთელ სიგრძეზე მეთილენის ლურჯით ან ინდიგოკარმინით, ხილული კერებიდან დამიზნებით ბიოფსიით.[24]

თუ არ არის ქრომოენდოსკოპიის საკმარისი საექსპერტო შესაძლებლობები, საჭიროა დადგენილი პანკოლიტის შემთხვევაში პაციენტებში ბიოფსიის ნიმუშების აღება მსხვილი ნაწლავიდან ოთხივე კვადრანტიდან, ყოველ 10 სმ ინტერვალში, ბრმა ნაწლავიდან სწორ ნაწლავამდე, ბიოფსიის მინიმუმ 32 ნიმუშის მისაღებად.[26] დისპლაზიის დიაგნოზი უნდა დადასტურდეს მეორე გასტროინტესტინური ტრაქტის პათომორფოლოგის მიერ. დისპლაზიური პოლიპოიდური კერების მართვა ჯერ კიდევ განვითარების ფაზაშია.

ექსპერტების დადგენილი არსებული გაიდლაინების რეკომენდაციით, კოლექტომიის დროს ტარდება სამეთვალყურეო კოლონოსკოპია მას შემდეგ, რაც ენდოსკოპიურად ამოვკვეთავთ პოლიპოიდურ და არაპოლიპოიდურ დისპლაზიურ კერებს.[129] ფარული, დაბალი ან მაღალი ხარისხის დისპლაზიის მქონე პაციენტებისთვის რეკომენდებულია მიმართვა ისეთ ენდოსკოპისტთან, რომელსაც აქვს გამოცდილება გაღიზიანებული ნაწლავის დაავადების მეთვალყურეობისა ქრომოენდოსკოპიის ან მაღალი გარჩევისუნარიანობის ენდოსკოპიის მეშვეობით, რათა შემდგომი გადაწყვეტილებებისთვის მეტი ინფორმაცია შეგროვდეს სამეთვალყურეო კოლონოსკოპიასთან ან კოლექტომიასთან დაკავშირებით.[129] თუ ხილული დისპლაზიური კერა გამოვლინდება მსხვილი ნაწლავის იმავე რეგიონში, სადაც ფარული დისპლაზიაა და თუ კერის ამოკვეთა შესაძლებელია ენდოსკოპიურად, მაშინ ასეთი პაციენტები შეიძლება დარჩნენ მეთვალყურეობის პროგრამაში. თუმცა, თუ დისპლასტიური დაზიანება არ არის აღმოჩენილი, მართვა ინდივიდუალურადსაკონტროლო კოლონოსკოპიისა და კოლექტომიის რისკებისა და სარგებელის შესახებ პაციენტთან ერთად განხილვის შემდეგ უნდა მოხდეს.[129]

თანაარსებული ან პირველადი ინფექცია ყოველთვის უნდა გამოირიცხოს გამწვავებების დროს.

აუცილებელია, პაციენტების მონიტორინგი და მათი ინფორმირება ოსტეოპორიზის რისკის თაობაზე.[42][130]​​

  • ყველა პაციენტმა უნდა მიიღოს ინფორმაცია ცხოვრების წესის შეცვლის მნიშვნელობის შესახებ (მაგ. რეგულარული ძალოვანი ვარჯიშების საჭიროების, მოწევის შეწყვეტის, ჭარბი ალკოჰოლის მოხმარების), ასევე D ვიტამინის და კალციუმის საჭიროების შესახებ.[8]

  • უნდა ჩატარდეს დუალ-ენერგეტიკული რენტგენოლოგიური აბსორბციომეტრული სკანირება (DXA) რისკ-ფაქტორების ყოველმხრივი შეფასების საფუძველზე.[8]

  • იმ პაციენტების შემთხვევაში, რომელთაც დაუდგინდებათ ოსტეოპოროზი ან მსუბუქი ტრავმული მოტეხილობები, უნდა დადგინდეს ძვლის დაბალი სიმკვრივის მიზეზების სკრინინგი FBC მეშვეობით, შემოწმდეს შრატში მთლიანი ტუტე ფოსფატაზას, კალციუმის, კრეატინინის, 25-(OH) D ვიტამინის, ტესტოსტერონის დონე და ჩატარდეს პროტეინული ელექტროფორეზი.

  • ნაწლავის ანთებითი დაავადების შემთხვევაში მინიმალური უნდა იყოს კორტიკოსტეროიდების დოზირება. კორტიკოსტეროიდდამოკიდებულების გამოვლენისთანავე განიხილება სხვა იმუმოდულატორული პრეპარატების გამოყენების საკითხი, რომლებიც ჩაანაცვლებენ კორტიკოსტეროიდებს.

  • D ვიტამინის და კალციუმის დამატება ესაჭიროებათ იმ პირებს, რომლებსაც სავარაუდოდ აქვთ ოსტეოპოროზის რისკი ან დადასტურებული ოსტეოპოროზი.[8]

  • უფრო ახალგაზრდა მამაკაცებს და მენოპაუზამდელ ქალებს ესაჭიროებათ 1000 მგ/დღეში ელემენტური კალციუმი, მაშინ როცა >50 წლის ასაკის მამაკაცებს და ქალებს ესაჭიროებათ 1500 მგ/დღეში.

  • D ვიტამინი 400-800 IU/დღეში, როგორც წესი, ადექვატური შემცვლელი დოზაა ჯანმრთელი ადამიანებისთვის; მისი მიღება შეიძლება მრავალი მულტივიტამინური პრეპარატიდან.

  • ბისფოსფონატები დამტკიცებულია ოსტეოპოროზის მკურნალობისათვის იმ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ დადასტურებული ოსტეოპოროზი, ატრავმული მოტეხილობები და პაციენტებში, რომელთაც არ შეუძლიათ კორტიკოსტეროიდების შეწყვეტა 3 თვიანი მოხმარების შემდეგ.

პირველადი სკლეროზული ქოლანგიტის მქონე პაციენტები უნდა გამოიკვლიონ შემდეგნაირად:[131]

  • ქოლანგიოკარცინომის შეფასება ყოველ 6-დან 12 თვემდე პერიოდში ულტრაბგერითი, კომპიუტერული ტომოგრაფიით ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიით, შრატში ნახშირწყლების ანტიგენით 19-9 ან მის გარეშე

  • ნაღვლის ბუშტის ადენოკარცინომაზე შეფასება ყოველ 12 თვეში ულტრაბგერით.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას