მკურნალობის ალგორითმი

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება

საწყისი

საწყისი გამოვლინება

1-ლი რიგის – ტრიაჟი და ჰოსპიტალიზაცია

Back
საწყისი
|
საწყისი გამოვლინება
1-ლი რიგის – 

ტრიაჟი და ჰოსპიტალიზაცია

ნებისმიერი პაციენტი, რომელსაც აქვს კლინიკური გამოვლინება, რომელიც მიუთითებს ძირითად ეტიოლოგიაზე, გადაყვანილი უნდა იქნას ჰოსპიტალში შემდგომი კვლევებისა და მკურნალობისათვის.[1]

პაციენტები, რომლებსაც ცუდი პროგნოზის ერთი პროგნოზული ფაქტორი (ქვემოთ მითითებული უმნიშვნელო ან მნიშვნელოვანი რისკფაქტორი) მაინც აქვს, უნდა დავაწვინოთ საავადმყოფოში.[1] ნებისმიერი ამ რისკფაქტორის მქონე პაციენტები საჭიროებენ დაკვირვებას და კონტროლს.

ძირითად რისკფაქტორებს მიეკუთვნება: ცხელება (მაგ:, >38°C [>100.4°F]); ქვემწვავე მიმდინარეობა (მაგ: სიმპტომები რამდენიმე დღის განმავლობაში აშკარა მწვავე დასაწყისის გარეშე); პერიკარდიუმში მოცულობითი გამონაჟონი (მაგ: არაექოგენური დიასტოლური სივრცე >20მმ); გულის ტამპონადა; 7 დღის განმავლობაში წარუმატებელი პასუხი ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული მედიკამენტებზე.

უმნიშვნელო რისკფაქტორებს მიეკუთვნება: მიოკარდიტთან დაკავშირებული პერიკარდიტი (მიოპერიკარდიტი); იმუნოსუპრესია; ტრავმა; პერორალური ანტიკოაგულანტური თერაპია.

ნებისმიერი ამ რისკფაქტორის მქონე პაციენტები საჭიროებენ დაკვირვებას და კონტროლს.

პაციენტებს, რომლებსაც არცერთი აღნიშნული ნიშანი არ აქვთ, შესაძლოა ვუმკურნალოთ ამბულატორიულად. ამ შემთხვევებში უნდა დავიწყოთ პაციენტების მკურნალობა (მაგ. ანთების საწინააღმდეგო ემპირული მკურნალობა) და 1 კვირაში გავაკონტროლოთ მკურნალობაზე პასუხი.[1]

მწვავე

ტამპონადა ან სიმპტომური გამონაჟონი

1-ლი რიგის – პერიკარდიოცენტეზი

Back
მწვავე
|
ტამპონადა ან სიმპტომური გამონაჟონი
1-ლი რიგის – 

პერიკარდიოცენტეზი

თუ არსებობს ეჭვი ჩირქოვან ან ნეოპლასტიურ პერიკარდიტზე ან თუ გამონაჟონი მოცულობითი ან სიმპტომურია, კლინიკური ტამპონადისთვის ნაჩვენებია პერიკარდიოცენტეზი.[1][36][37]

ჩირქოვანი

1-ლი რიგის – პერიკარდიოცენტეზი + ინტრავენური ანტიბიოტიკები

Back
მწვავე
|
ჩირქოვანი
1-ლი რიგის – 

პერიკარდიოცენტეზი + ინტრავენური ანტიბიოტიკები

ჩირქოვანი პერიკარდიტი სიცოცხლისათვის საშიშია და მოითხოვს დიაგნოზის დაუყოვნებელ დადასტურებას გადაუდებელი პერიკარდიოცენტეზის მეშვეობით. პერიკარდიული სითხე უნდა გამოვიკვლიოთ ბაქტერიულ, სოკოვან და ტუბერკულოზურ ეტიოლოგიაზე, ხოლო სისხლი უნდა გიაგზავნოს დასათესად.[1]

პერიკარდიუმის ღრუს გადაუდებელი გამორეცხვა და ინტრავენურად ანტიბიოტიკები აუცილებელია.[36][37]

მიკრობიოლოგიური შედეგების მიღებამდე რეკომენდებულია ემპირიული ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპია.[1] ანტიბიოტიკების არჩევისთვის მტკიცებულებები შეზღუდულია, მაგრამ ექსპერტები, როგორც წესი, ანტისტაფილოკოკური ანტიბიოტიკის შემცველ რეჟიმს გვირჩევენ. ანტიბიოტიკების არჩევანი დამოკიდებული იქნება სხვადასხვა ფაქტორზე, მათ შორის ადგილობრივი რეზისტენტობის სურათზე და MRSA-ს გავრცელებაზე. დაიცავით თქვენი ადგილობრივი პროტოკოლი და რჩევა ითხოვეთ მიკრობიოლოგებისა და ინფექციური დაავადებების სპეციალისტებისგან. პერიკარდიუმის სითხისა და სისხლის კულტურებიდან გამომწვევი პათოგენების ამოთესვის შემდეგ, ემპირიული თერაპია უნდა შესაბამისად შეიცვალოს.[1]

სისტემური ანტიბიოტიკებით მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს სანამ ცხელება და ინფექციის კლინიკური ნიშნები, ისეთი როგორიც ლეიკოციტოზია, არ ალაგდება.

პლიუს – არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

Back
მწვავე
|
ჩირქოვანი
პლიუს – 

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

სიმპტომების მართვის მიზნით დიაგნოზის დასმისთანავე უნდა დაინიშნოს არასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები.​​​[16][20][36][53]​განიხილეთ დოზის შემცირება 1-2 კვირის შემდეგ სიმპტომების მიხედვით.[1]​ არასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები ამცირებს ცხელებას, ტკივილს გულმკერდის არეში და ანთებას, თუმცა ტამპონადის, კონსტრიქციის ან გამეორებითი პერიკარდიტის პრევენციას ვერ ახდენს.[36][37]

მედიკამენტის არჩევანი ეფუძნება პაციენტის მახასიათებლებს (მაგ: უკუჩვენებებს, წინა მკურნალობის ეფექტურობას ან გვერდით ეფექტებს), თანამდევი დაავადებების არსებობას (მაგ: ასპირინს ენიჭება უპირატესობა NSAID-ებთან შედარებით, თუ საჭიროა ანტითრომბოციტული მკურნალობა) და ექიმის გამოცდილებას.[1]

პირველადი პარამეტრები

იბუპროფენი: 600 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ დოზა შეამცირეთ 200-400 მგ-მდე ყოველ 1-2 კვირაში

ან

ასპირინი: 750 - 1000 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ ყოველ 1-2 კვირაში დოზა შეამცირეთ 250-500 მგ-ით

პლიუს – პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

Back
მწვავე
|
ჩირქოვანი
პლიუს – 

პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტების (NSAID) მაღალი დოზით გამოყენების გამო კუჭნაწლავში წყლულის განვითარებისგან დასაცავად NSAID-ებთან ერთად პროტონების ტუმბოს ინჰიბიტორიც უნდა დაინიშნოს.[12][14][36][37]

პირველადი პარამეტრები

ომეპრაზოლი: 20 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

პანტოპრაზოლი: 40 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მწვავე
|
ჩირქოვანი
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთებითი მარკერები არ ნორმალიზდება. მინიმუმ 3 თვე მიჩნეულია ხშირად მიზანშეწონილად (და რეკომენდირებულია პაციენტებისთვის, რომლებიც მონაწილეობენ შეჯიბრით სპორტში), მაგრამ შესაძლებელია ვარჯიშის შეზღუდვის უფრო მოკლე პერიოდი იქნას გათვალისწინებული პაციენტისა და დაავადების მახასიათებლების მიხედვით(მაგალითად, არასპორტსმენი ად/ან მსუბუქი კლინიკური მიმდინარეობა).[1][14][36][52]

მე-2 რიგის – პერიკარდიოტომია/პერიკარდექტომია

Back
მწვავე
|
ჩირქოვანი
მე-2 რიგის – 

პერიკარდიოტომია/პერიკარდექტომია

ღია ოპერაციული დრენირება უნდა იყოს განხილული სუბქსიფოიდურ პერიკარდიოტომიასთან ერთად.[1]

პერიკარდექტომია ამ პაციენტებში აუცილებელია მკვრივი შეხორცებების ან დაჩირქების, პერსისტენტული, მუდმივი ბაქტერიემიის, განმეორებითი ტამპონადის ან პროგრესირებადი კონსტრიქციის არსებობისას.[1][36][Figure caption and citation for the preceding image starts]: ღია ოპერაცია ჩირქოვანი პერიკარდიტის მქონე ბავშვებში; აბსცესი მითითებულია ისრითKaruppaswamy V, Shauq A, Alphonso N. BMJ Case Reports 2009; doi:10.1136/bcr.2007.136564 [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@19d39b48

არაჩირქოვანი პროცესი

1-ლი რიგის – არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
იდიოპათიური
1-ლი რიგის – 

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

არაასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები დაწყებული უნდა იქნას დიაგნოზის დასმისთანავე სიმპტომების მართვისთვის.[16][20][36][53]​​​​​დოზის შემცირება შესაძლოა განხილულ იქნას 1-2 კვირის შემდეგ სიმპტომების მიხედვით.[1]​ არასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები ამცირებს ცხელებას, ტკივილს გულმკერდის არეში და ანთებას, თუმცა ტამპონადის, კონსტრიქციის ან გამეორებითი პერიკარდიტის პრევენციას ვერ ახდენს.[36][37]

მედიკამენტის არჩევანი ეფუძნება პაციენტის მახასიათებლებს (მაგ: უკუჩვენებებს, წინა მკურნალობის ეფექტურობას ან გვერდით ეფექტებს), თანამდევი დაავადებების არსებობას (მაგ: ასპირინს ენიჭება უპირატესობა NSAID-ებთან შედარებით, თუ საჭიროა ანტითრომბოციტული მკურნალობა) და ექიმის გამოცდილებას.[1]

პირველადი პარამეტრები

იბუპროფენი: 600 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ დოზა შეამცირეთ 200-400 მგ-მდე ყოველ 1-2 კვირაში

ან

ასპირინი: 750 - 1000 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ ყოველ 1-2 კვირაში დოზა შეამცირეთ 250-500 მგ-ით

პლიუს – პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
იდიოპათიური
პლიუს – 

პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტების (NSAID) მაღალი დოზით გამოყენების გამო კუჭნაწლავში წყლულის განვითარებისგან დასაცავად NSAID-ებთან ერთად პროტონების ტუმბოს ინჰიბიტორიც უნდა დაინიშნოს.[14][36][37]

პირველადი პარამეტრები

ომეპრაზოლი: 20 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

პანტოპრაზოლი: 40 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ

პლიუს – კოლხიცინი

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
იდიოპათიური
პლიუს – 

კოლხიცინი

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

აუმჯობესებს პასუხს, ამცირებს რეციდივს და ზრდის რემისიის სიხშირეს.[1][55]​​ის ინიშნება 3 თვის განმავლობაში.[1][20][53][56]​​​

მაშინ, როცა დოზის თანდათანობით შემცირება აუცილებელი არ არის, მკურნალობის ბოლო კვირების განმავლობაში უნდა გავითვალისწინოთ პერსისტენტული სიმპტომების და განმეორებების პრევენცია.[1]

მკურნალობის დაწყებამდე ნაჩვენებია სისხლის საერთო ანალიზი, რადგანაც კოლხიცინმა შესაძლოა გამოიწვიოს ნეიტროპენია და ძვლის ტვინის სუპრესია. სიფრთხილე გვმართებს თირკმლის და ღვიძლის დაზიანების შემთხვევაში, რადგანაც მისი გამოყენება სხვადასხვა მედიკამენტებზე მყოფ პაციენტებში შესაძლოა უკუნაჩვენები იყოს.

პირველადი პარამეტრები

კოლხიცინი: <70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ დღეგამოშვებით; ≥70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 3 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
იდიოპათიური
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთებითი მარკერები არ ნორმალიზდება. მინიმუმ 3 თვე მიჩნეულია ხშირად მიზანშეწონილად (და რეკომენდირებულია პაციენტებისთვის, რომლებიც მონაწილეობენ შეჯიბრით სპორტში), მაგრამ შესაძლებელია ვარჯიშის შეზღუდვის უფრო მოკლე პერიოდი იქნას გათვალისწინებული პაციენტისა და დაავადების მახასიათებლების მიხედვით(მაგალითად, არასპორტსმენი ად/ან მსუბუქი კლინიკური მიმდინარეობა).[1][14][36][52]

მე-2 რიგის – კორტიკოსტეროიდი

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
იდიოპათიური
მე-2 რიგის – 

კორტიკოსტეროიდი

კორტიკოსტეროიდები ნაჩვენებია პაციენტებში, რომლებიც არ პასუხობს ანთების საწინააღმდეგო თერაპიას ან ვისთვისაც არაასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები უკუნაჩვენებია, ამასთანავე ინფექციური მიზეზი უნდა გამოირიცხოს. კორტიკოსტეროიდები არ არის რეკომენდებული პაციენტებში ვირუსული პერიკარდიტით, ვირუსული ინფექციის რეაქტივაციის რისკის და მიმდინარე ანთების გამო. კორტიკოსტეროიდები ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას მათი სპეციფიკური ჩვენების შემთხვევაში (მაგ, აუტოიმუნური დაავადებების დროს).[1]

აღნიშნული ჩვენებისას ისინი კოლხიცინთან კომბინაციაში გამოიყენება.[1]

კორტიკოსტეროიდები ნაკლებად მოწოდებულია არასტეროიდულ საშუალებებთან შედარებით, ქრონიკული და/ან განმეორებითი დაავადების განვითარების რისკის და გვერდითი ეფექტების გამო.[1]

დანიშვნის შემთხვევაში მაღალ დოზებთან შედარებით დაბალ ან საშუალო დოზებს ენიჭებათ უპირატესობა.[18]​საწყისი დოზირება უნდა შევინარჩუნოთ სანამ სიმპტომები არ ალაგდება და CRP დონე არ ნორმალიზდება. როგორც კი ეს მიიღწევა, დოზირება თანდათანობით უნდა შევამციროთ.[1]

პირველადი პარამეტრები

პრენდიზოლონი: 0.25-0.5 მგ/კგ/დღეში პერორალურად, შევამციროთ თანდათან სიმპტომების ალაგებისა და C რეაქტიული ცილის ნორმალიზების შემდეგ

მეტი

პლიუს – კოლხიცინი

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
იდიოპათიური
პლიუს – 

კოლხიცინი

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

აუმჯობესებს პასუხს, ამცირებს რეციდივს და ზრდის რემისიის სიხშირეს.[1][55]​ის ინიშნება 3 თვის განმავლობაში.[1][20][53]​​[56]​​​

მაშინ, როცა დოზის თანდათანობით შემცირება აუცილებელი არ არის, მკურნალობის ბოლო კვირების განმავლობაში უნდა გავითვალისწინოთ პერსისტენტული სიმპტომების და განმეორებების პრევენცია.[1]

მკურნალობის დაწყებამდე ნაჩვენებია სისხლის საერთო ანალიზი, რადგანაც კოლხიცინმა შესაძლოა გამოიწვიოს ნეიტროპენია და ძვლის ტვინის სუპრესია. სიფრთხილე გვმართებს თირკმლის და ღვიძლის დაზიანების შემთხვევაში, რადგანაც მისი გამოყენება სხვადასხვა მედიკამენტებზე მყოფ პაციენტებში შესაძლოა უკუნაჩვენები იყოს.

პირველადი პარამეტრები

კოლხიცინი: <70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ დღეგამოშვებით; ≥70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 3 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
იდიოპათიური
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთებითი მარკერები არ ნორმალიზდება. მინიმუმ 3 თვე მიჩნეულია ხშირად მიზანშეწონილად (და რეკომენდირებულია პაციენტებისთვის, რომლებიც მონაწილეობენ შეჯიბრით სპორტში), მაგრამ შესაძლებელია ვარჯიშის შეზღუდვის უფრო მოკლე პერიოდი იქნას გათვალისწინებული პაციენტისა და დაავადების მახასიათებლების მიხედვით(მაგალითად, არასპორტსმენი ად/ან მსუბუქი კლინიკური მიმდინარეობა).[1][14][36][52]

1-ლი რიგის – ფონური მიზეზის მკურნალობა

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
არა იდიოპათიური
1-ლი რიგის – 

ფონური მიზეზის მკურნალობა

გამომწვევ მიზეზებს მიეკუთვნება ვირუსული ინფექციები (მაგ., კოქსაკის ვირუსი A9, B1-4, ECHO 8, ყბაყურა, ებშტეინ-ბარის ვირუსი, ციტომეგალოვირუსი, ჩუტყვავილა, წითურა, აივ, Parvo-19, SARS-CoV-2), ტუბერკულოზი (ხშირი მიზეზია განვითარებად ქვეყნებში), მეორადი იმუნური პროცესები (მაგ., რევმატული ცხელება, პოსტ-კარდიოტომიული სინდრომი, მიოკარდიუმის პოსტინფარქტული სინდრომი), მეტაბოლური დაავადებები (მაგ., ურემია, მიქსედემა), სხივური თერაპია, კარდიოქირურგია, პერკუტანული კარდიოლოგიური ჩარევები, სისტემური აუტოიმუნური დარღვევები (მაგ., რევმატოიდული ართრიტი, სისტემური სკლეროზი, რეაქტიული ართრიტი, ოჯახური ხმელთაშუაზღვისპირეთის ცხელება, სისტემური ვასკულიტი, ნაწლავების ანთებითი დაავადება) ბაქტერიული/სოკოვანი/პარაზიტული ინფექციები, ტრავმა, გარკვეული მედიკამენტები და ნეოპლაზმები. ვირუსული პერიკარდიტის მქონე პაციენტებისთვის შესაძლოა სარგებლიანი იყოს სპეციფიური ანტივირუსული წამლები; თუმცა, კონსულტაცია ინფექციური დაავადებების სპეციალისტთან უნდა ჩატარდეს.

ტუბერკულოზური პერიკარდიტის მქონე პაციენტებში პირველი რიგის მკურნალობა 4-6 კვირიანი ანტიტუბერკულოზური მკურნალობაა.[1] ტუბერკულოზური პერიკარდიტის არაენდემურ ზონაში დადასტურების შემთხვევაში ეფექტურია შესაბამისი 6 თვიანი რეჟიმი; არაენდემურ ზონებში დადასტურებული დიაგნოზის არარსებობის შემთხვეაში ემპირული მკურნალობა არ არის საჭირო.[1] დამატებითი მკურნალობა კორტიკოსტეროიდებით და იმუნოთერაპიით სარგებლიანი არ არის.[58] თუმცა, კორტიკოსტეროიდები შეიძლება დაინიშნოს ტუბერკულოზური პერიკარდიტის მქონე აივ-ნეგატიურ პაციენტებში. [ Cochrane Clinical Answers logo ] [60] პერიკარდიოექტომია რეკომენდებულია, თუ პაციენტის მდგომარეობა 4-8 კვირიანი ანტიტუბერკულოზური მკურნალობის შემდეგ არ უმჯობესდება ან უარესდება.[1][61]

პაციენტების უმრავლესობა, რომლებსაც ურემიული პერიკარდიტი აქვთ, რეაგირებენ ინტენსიურ დიალიზზე 1-2 კვირაში რეაგირებენ.

აუტოიმუნური დაავადებების მკურნალობა ხდება კორტიკოსტეროიდებით და/ან სხვა იმუნოსუპრესიული მკურნალობით სპეციფიკური მდგომარეობის გათვალისწინებით.

მიოკარდიუმის პოსტინფარქტულ პერიკარდიტს მკურნალობენ მაღალი დოზის ასპირინით. თუ ასპირინის მაღალი დოზა არ არის ეფექტური, უნდა განვიხილოთ პარაცეტამოლით ან ოპიოიდური ანალგეტიკით მკურნალობა. გლუკოკორტიკოიდები და NSAID-ები არ არის ნაჩვენები მიოკარდიუმის პოსტინფარქტული პერიკარდიტისთვის პოტენციური დაზიანების გამო.[54]

ნეოპლაზმების მკურნალობა შესაძლოა მოიცავდეს სხივურ თერაპიის, ქემოთერაპიის ან ოპერაციის ნებისმიერ კომბინაციას დადგენილი სიმსივნის ტიპის მიხედვით.[36][37]

პლიუს – არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
არა იდიოპათიური
პლიუს – 

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

არაასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები დაწყებული უნდა იქნას დიაგნოზის დასმისთანავე სიმპტომების მართვისთვის.[16][20][36][53]​​​​განიხილეთ დოზის შემცირება 1-2 კვირის შემდეგ სიმპტომების მიხედვით.​[1]​ არასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები ამცირებს ცხელებას, ტკივილს გულმკერდის არეში და ანთებას, თუმცა ტამპონადის, კონსტრიქციის ან გამეორებითი პერიკარდიტის პრევენციას ვერ ახდენს.

ასპირინი უპირატესია NSAID-თან შედარებით პაციენტებში, რომლებსაც უვითარდებათ პერიკარდიტი მიოკარდიუმის ინფარქტის შემდეგ.[36][37]

პირველადი პარამეტრები

იბუპროფენი: 600 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ დოზა შეამცირეთ 200-400 მგ-მდე ყოველ 1-2 კვირაში

ან

ასპირინი: 750 - 1000 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ ყოველ 1-2 კვირაში დოზა შეამცირეთ 250-500 მგ-ით

პლიუს – პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
არა იდიოპათიური
პლიუს – 

პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტების (NSAID) მაღალი დოზით გამოყენების გამო კუჭნაწლავში წყლულის განვითარებისგან დასაცავად NSAID-ებთან ერთად პროტონების ტუმბოს ინჰიბიტორიც უნდა დაინიშნოს.[14][36][37]

პირველადი პარამეტრები

ომეპრაზოლი: 20 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

პანტოპრაზოლი: 40 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ

განიხილე – კოლხიცინი

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
არა იდიოპათიური
განიხილე – 

კოლხიცინი

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

აუმჯობესებს პასუხს, ამცირებს რეციდივს და ზრდის რემისიის სიხშირეს.[1][55]​ის ინიშნება 3 თვის განმავლობაში.[1][20][53]​​[56]​​​

არ არის რეკომედებული ტუბერკულოზური პერიკარდიტის მქონე პაციენტებში.[1]

კოლხიცინის დამატება უნდა გავითვალისწინოთ პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ პოსტკარდიოტომიური დაზიანების სინდრომი (მაგ: დრესლერის სინდრომი, რომელიც ძირითადად ვლინდება 1-2 კვირაში მიოკარდიუმის ინფარქტის მერე; ან კარდიოქრურგიის შემდეგ), უკუჩვენებები არ არსებობს და მას კარგად იტანენ. პრევენციის მიზნით მიცემა რეკომენდებულია 1 თვის განმავლობაში. აუცილებელია ზედმიწევნითი კონტროლი ექოკარდიოგრაფიით ყოველ 6-12 თვეში კლინიკური ნიშნებისა და სიმპტომების შესაბამისად, რათა გამოირიცხოს კონსტრიქციული პერიკარდიტის შესაძლო განვითარება.[1]

მაშინ, როცა დოზის თანდათანობით შემცირება აუცილებელი არ არის, მკურნალობის ბოლო კვირების განმავლობაში უნდა გავითვალისწინოთ პერსისტენტული სიმპტომების და განმეორებების პრევენცია.

მკურნალობის დაწყებამდე ნაჩვენებია სისხლის საერთო ანალიზი, რადგანაც კოლხიცინმა შესაძლოა გამოიწვიოს ნეიტროპენია და ძვლის ტვინის სუპრესია. სიფრთხილე გვმართებს თირკმლის და ღვიძლის დაზიანების შემთხვევაში, რადგანაც მისი გამოყენება სხვადასხვა მედიკამენტებზე მყოფ პაციენტებში შესაძლოა უკუნაჩვენები იყოს.

პირველადი პარამეტრები

კოლხიცინი: <70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ დღეგამოშვებით; ≥70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 3 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მწვავე
|
არაჩირქოვანი პროცესი
|
არა იდიოპათიური
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთების მარკერები არ ნორმალიზდება. მინიმუმ 3 თვე მიჩნეულია ხშირად მიზანშეწონილად (და რეკომენდირებულია პაციენტებისთვის, რომლებიც მონაწილეობენ კონკურენტულ სპორტში), მაგრამ შესაძლებელია ვარჯიშის შეზღუდვის უფრო მოკლე პერიოდი იქნას გათვალისწინებული პაციენტისა და დაავადების მახასიათებლების მიხედვით (მაგალითად, არასპორტსმენი და/ან მსუბუქი კლინიკური მიმდინარეობა).[1][14][36][52]

მიმდინარე

განმეორებადი დაავადება

1-ლი რიგის – არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
1-ლი რიგის – 

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAID)

არაასტეროიდული ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებები დაწყებული უნდა იქნას დიაგნოზის დასმისთანავე სიმპტომების მართვისთვის. აასს ამცირებს ცხელებას, ტკივილს გულმკერდის არეში და ანთებას, თუმცა ტამპონადის, კონსტრიქციის ან გამეორებითი პერიკარდიტის პრევენციას ვერ ახდენს.[36][37]

მედიკამენტის არჩევანი ეფუძნება გარკვეულ მახასიათებლებს (მაგ: უკუჩვენებებს, წინა მკურნალობის ეფექტურობას ან გვერდით ეფექტებს), თანამდევი დაავადებების არსებობას (მაგ: ასპირინს ენიჭება უპირატესობა NSAID-ებთან შედარებით, თუ საჭიროა ანტითრომბოციტული მკურნალობა) და ექიმის გამოცდილებას. ასპირინი უპირატესია NSAID-თან შედარებით პაციენტებში, რომლებსაც უვითარდებათ პერიკარდიტი მიოკარდიუმის ინფარქტის შემდეგ.[36][37]

მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს სანამ სიმპტომები არ ალაგდება.

პირველადი პარამეტრები

იბუპროფენი: 600 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ დოზა შეამცირეთ 200-400 მგ-მდე ყოველ 1-2 კვირაში

ან

ასპირინი: 750 - 1000 მგ პერორალურად 8 სთ-ში ერთხელ 1-2 კვირის განმავლობაში, შემდეგ ყოველ 1-2 კვირაში დოზა შეამცირეთ 250-500 მგ-ით

პლიუს – პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
პლიუს – 

პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტების (NSAID) მაღალი დოზით გამოყენების გამო კუჭნაწლავში წყლულის განვითარებისგან დასაცავად NSAID-ებთან ერთად პროტონების ტუმბოს ინჰიბიტორიც უნდა დაინიშნოს.[12][14][36][37]

პირველადი პარამეტრები

ომეპრაზოლი: 20 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

პანტოპრაზოლი: 40 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ

პლიუს – კოლხიცინი

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
პლიუს – 

კოლხიცინი

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

აუმჯობესებს პასუხს, ამცირებს რეციდივს და ზრდის რემისიის სიხშირეს.[1][55]

მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს 6 თვის განმავლობაში პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ გამეორებადი დაავადება. რეზისტენტულ შემთხვევებში მკურნალობა უფრო ხანგრძლივი უნდა იყოს. C რეაქტიული ცილის დონის მიხედვით უნდა მოხდეს მკურნალობის და მკურნალობაზე პასუხის მართვა. როგორც კი CRP ნორმალიზდება მედიკამენტოზური მკურნალობა თანდათანობით უნდა შევამციროთ სიმპტომების და CRP დონის მიხედვით.[1]

მაშინ, როცა დოზის თანდათანობით შემცირება აუცილებელი არ არის, მკურნალობის ბოლო კვირების განმავლობაში უნდა გავითვალისწინოთ პერსისტენტული სიმპტომების და განმეორებების პრევენცია.

მკურნალობის დაწყებამდე ნაჩვენებია სისხლის საერთო ანალიზი, რადგანაც კოლხიცინმა შესაძლოა გამოიწვიოს ნეიტროპენია და ძვლის ტვინის სუპრესია. სიფრთხილე გვმართებს თირკმლის და ღვიძლის დაზიანების შემთხვევაში, რადგანაც მისი გამოყენება სხვადასხვა მედიკამენტებზე მყოფ პაციენტებში შესაძლოა უკუნაჩვენები იყოს.

პირველადი პარამეტრები

კოლხიცინი: <70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 6 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ დღეგამოშვებით; ≥70 კგ წონისთვის: 0.5 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 6 თვის განმავლობაში, უნდა ამოვიღოთ თანდათანობით - მკურნალობის ბოლო რამოდენიმე კვირას 0.5 მგ. დღეში ერთხელ

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთების მარკერები არ ნორმალიზდება.[1][14][36][52]

პლიუს – ფონური მიზეზის მკურნალობა

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
პლიუს – 

ფონური მიზეზის მკურნალობა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ამასთან ერთად, მკურნალობა უნდა მივმართოთ ნებისმიერი ცნობილი გამომწვევის წინააღმდეგ.[36][37]

მე-2 რიგის – კორტიკოსტეროიდი

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
მე-2 რიგის – 

კორტიკოსტეროიდი

პაციენტებისთვის, რომლებიც არ პასუხობენ NSAID + კოლხიცინით მკურნალობაზე, კორტიკოსტეროიდები უნდა გამოვიყენოთ, როგორც კი ინფექციური მიზეზები გამოირიცხება. ისინი ასევე შესაძლოა გამოვიყენოთ სპეციფიკური ჩვენების დროს (მაგ: აუტოიმუნური დაავადების არსებობისას). ისინი გამოიყენება კოლხიცინთან კომბინაციაში.[1]

კორტიკოსტეროიდები არაასტეროიდულ ანთებისსაწინააღმდეგო საშუალებებთან შედარებით ნაკლებადაა მოწოდებული, რადგან ზრდიან ქრონიკული და/ან განმეორებითი დაავადების რისკს და გვერდით ეფექტებს.[1]

დანიშვნის შემთხვევაში მაღალ დოზებთან შედარებით დაბალ ან საშუალო დოზებს ენიჭებათ უპირატესობა.[18]​საწყისი დოზირება უნდა შევინარჩუნოთ სანამ სიმპტომები არ ალაგდება და CRP დონე არ ნორმალიზდება. როგორც კი ეს მიიღწევა, დოზირება თანდათანობით უნდა შევამციროთ.[1]

პირველადი პარამეტრები

პრენდიზოლონი: 0.25-0.5 მგ/კგ/დღეში პერორალურად, შევამციროთ თანდათან სიმპტომების ალაგებისა და C რეაქტიული ცილის ნორმალიზების შემდეგ

მეტი

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთების მარკერები არ ნორმალიზდება. მინიმუმ 3 თვე მიჩნეულია ხშირად მიზანშეწონილად (და რეკომენდირებულია პაციენტებისთვის, რომლებიც მონაწილეობენ კონკურენტულ სპორტში), მაგრამ შესაძლებელია ვარჯიშის შეზღუდვის უფრო მოკლე პერიოდი იქნას გათვალისწინებული პაციენტისა და დაავადების მახასიათებლების მიხედვით (მაგალითად, არასპორტსმენი და/ან მსუბუქი კლინიკური მიმდინარეობა).[1][14][36][52]

მე-3 რიგის – იმუნოსუპრესანტები

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
მე-3 რიგის – 

იმუნოსუპრესანტები

მესამე რიგის თერაპია განმეორებითი დაავადების დროს არის იმუნოსუპრესანტები, მათ შორის ინტრავენური იმუნოგლობულინი (IVIG), ინტერლეიკინ-1 ინჰიბიტორები (მაგ,ანაკინრა და რინოლაცეპტი) და აზათიოპრინი. ეს მკურნალობა უნდა დავიწყოთ რევმატოლოგთან კონსულტაციის შემდეგ.[1][20][53][62]​​​​​[63]​​​[64]​​[65]​

პირველადი პარამეტრები

აზათიოპრინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ან

რილონაცეპტი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ან

ანაკინრა: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ან

ადამიანის ნორმალური იმუნოგლობულინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთების მარკერები არ ნორმალიზდება. მინიმუმ 3 თვე მიჩნეულია ხშირად მიზანშეწონილად (და რეკომენდირებულია პაციენტებისთვის, რომლებიც მონაწილეობენ კონკურენტულ სპორტში), მაგრამ შესაძლებელია ვარჯიშის შეზღუდვის უფრო მოკლე პერიოდი იქნას გათვალისწინებული პაციენტისა და დაავადების მახასიათებლების მიხედვით (მაგალითად, არასპორტსმენი და/ან მსუბუქი კლინიკური მიმდინარეობა).[1][14][36][52]

მე-4 რიგის – პერიკარდექტომია

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
მე-4 რიგის – 

პერიკარდექტომია

პერსისტენტული, მუდმივი სიმპტომური განმეორებების მქონე პაციენტებისთვის, რომლებიც რეფრაქტერულნი არიან ყველა მედიკამენტოზური მკურნალობისადმი, რეკომენდებულია ქირურგიული მართვა-პერიკარდექტომია.[1][Figure caption and citation for the preceding image starts]: პერიკარდიოექტომია 56 წლის მამაკაცში, რომელსაც იდიოპათიური კალციფიცირებული კონსტრიქციული პერიკარდიტი აქვს. პერიკარდიუმი გასქელებულია და კაციფიცირებულიPatanwala I, Crilley J, Trewby PN. BMJ Case Reports 2009; doi:10.1136/bcr.06.2008.0015 [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@77feb178

ტუბერკულოზური პერიკარდიტის მქონე პაციენტებში პერიკარდექტომია უნდა ჩატარდეს განმეორებითი გამონაჟონების ან კონსტრიქციების არსებობისას, მიუხედავად მედიკამენტოზური თერაპიისა.[2] პერიკარდიოექტომია რეკომენდებულია, თუ პაციენტის მდგომარეობა არ უმჯობესდება ან უარესდება 4-8 კვირიანი ანტიტუბერკულოზური მკურნალობის შემდეგ.[1]​პერიკარდექტომია შესაძლოა აუცილებელი გახდეს განმეორებითი არატუბერკულოზური პერიკარდიტის სამკურნალოდ, რომელიც რეფრაქტერულია სტანდარტული თერაპიისადმი, (მაგ, კარდიო ქირურგიული ჩარევის ან რადიაციული თერაპიის შემდგომ ან იდიოპათიური კონსტრიქციული პერიკარდიტის დროს)[40][67]​

პლიუს – ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

Back
მიმდინარე
|
განმეორებადი დაავადება
პლიუს – 

ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფიზიკური დატვირთვა უნდა შეიზღუდოს სანამ ტკივილი გულმკერდის არეში არ ალაგდება და ანთების მარკერები არ ნორმალიზდება. მინიმუმ 3 თვე მიჩნეულია ხშირად მიზანშეწონილად (და რეკომენდირებულია პაციენტებისთვის, რომლებიც მონაწილეობენ კონკურენტულ სპორტში), მაგრამ შესაძლებელია ვარჯიშის შეზღუდვის უფრო მოკლე პერიოდი იქნას გათვალისწინებული პაციენტისა და დაავადების მახასიათებლების მიხედვით (მაგალითად, არასპორტსმენი და/ან მსუბუქი კლინიკური მიმდინარეობა).[1][14][36][52]

back arrow

აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას