დივერტიკულური დაავადება
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
უსიმპტომო დივერტიკულოზი
კვების და ცხოვრების სტილის ცვლილებები
უსიმპტომო დივერტიკულოზი, რომელიც შემთხვევით დგინდება, არ საჭიროებს მკურნალობას. არსებობს მტკიცებულებები, რომ ამ პაციენტებში შეიძლება სასარგებლო აღმოჩნდეს საკვებით მეტი ბოჭკოს მიღება, მათ შორის ხილისა და ბოსტნეულის, რაც ამცირებს სიმპტომური დივერტიკულიტის განვითარების რისკს.[33]Ma W, Nguyen LH, Song M, et al. Intake of dietary fiber, fruits, and vegetables and risk of diverticulitis. Am J Gastroenterol. 2019 Sep;114(9):1531-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6731157 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31397679?tool=bestpractice.com [41]Marlett JA, McBurney MI, Slavin JL; American Dietetic Association. Position of the American Dietetic Association: health implications of dietary fiber. J Am Diet Assoc. 2002 Jul;102(7):993-1000. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12146567?tool=bestpractice.com [57]Eberhardt F, Crichton M, Dahl C, et al. Role of dietary fibre in older adults with asymptomatic (AS) or symptomatic uncomplicated diverticular disease (SUDD): systematic review and meta-analysis. Maturitas. 2019 Dec;130:57-67. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31706437?tool=bestpractice.com
არ არის საჭირო, რომ პაციენტები მოერიდონ თესლების ,თხილეულის, პოპკორნის ან ხილის ქერქის მირთმევას. საკვებში ბოჭკოს მიღების გაზრდამ შესაძლოა ეტაპობრივად შეამციროს შებერილობა.[52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations
პაციენტებს უნდა ვურჩიოთ შეწყვიტონ მოწევა და დაიკლონ წონა, თუ აქვთ ჭარბწონიანობა ან სიმსუქნე.[45]Hall J, Hardiman K, Lee S, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons clinical practice guidelines for the treatment of left-sided colonic diverticulitis. Dis Colon Rectum. 2020 Jun;63(6):728-47. https://journals.lww.com/dcrjournal/Fulltext/2020/06000/The_American_Society_of_Colon_and_Rectal_Surgeons.6.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32384404?tool=bestpractice.com [52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations
სიმპტომური დივერტიკულური დაავადება
კვებითი ცვლილებები + ბოჭკოს დამატება
მსუბუქი სიმპტომების მქონე პაციენტებში (მაგ. მორეციდივე ტკივილი მარცხენა ქვედა კვადრანტში, შებერილობა, ყაბზობა), მკურნალობა გულისხმობს დიეტის მოდიფიკაციას, განსაკუთრებით ბოჭკოვანი დანამატების თანდათან გაზრდას რამდენიმე კვირის განმავლობაში და ჰიდრატაციის გაძლიერებას.[52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations [57]Eberhardt F, Crichton M, Dahl C, et al. Role of dietary fibre in older adults with asymptomatic (AS) or symptomatic uncomplicated diverticular disease (SUDD): systematic review and meta-analysis. Maturitas. 2019 Dec;130:57-67. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31706437?tool=bestpractice.com [58]Unlu C, Daniels L, Vrouenraets BC, et al. A systematic review of high-fibre dietary therapy in diverticular disease. Int J Colorectal Dis. 2012 Apr;27(4):419-27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3308000 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21922199?tool=bestpractice.com
პერორალური ანტიბიოტიკოთერაპია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ არსებობს ინფექციის მტკიცებულება და/ან არსებობს ეჭვი ჭარბ ბაქტერიულ ზრდაზე, ხშირად ინიშნება ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკები, რომლებიც ფარავენ როგორც გრამ-დადებით, ასევე გრამ-ურყოფით და ანაერობულ ბაქტერიებს; თუმცა, არსებობს ფსევდომემბრანული კოლიტის რისკი.[59]Byrnes MC, Mazuski JE. Antimicrobial therapy for acute colonic diverticulitis. Surg Infect (Larchmt). 2009 Apr;10(2):143-54. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19226204?tool=bestpractice.com
ამოქსიცილინ/კლავულანატი მეტრონიდაზოლის და ფთორქინოლონის კომბინაციის მსგავს რისკებთან ასოცირდება (ჰოსპიტალიზაციის, გადაუდებელი ოპერაციის, კლოსტრიდიული ინფექციების, ინფექციების 1 წლიან რისკთან და გეგმიური ქირურგიული ჩარევის 3 წლიან რისკთან) და ფთორქინოლონთან ასოცირებული ზიანის გამო ამბულატორიულ პირობებში უპირატესი არჩევანია.[87]Gaber CE, Kinlaw AC, Edwards JK, et al. Comparative Effectiveness and Harms of Antibiotics for Outpatient Diverticulitis : Two Nationwide Cohort Studies. Ann Intern Med. 2021 Jun;174(6):737-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33617725?tool=bestpractice.com
ფტორქინოლონები, მაგ. ციპროფლოქსაცინი, დაკავშირებულია მძიმე, ქმედუუნარობის გამომწვევ და პოტენციურად შეუქცევად გვერდით მოვლენებთან, როგორიცაა ტენდინიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და კუნთოვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები.[88]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. 19 March 2019 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილებები აორტის აშრევების, მძიმე ჰიპოგლიკემიის და ფსიქიური ჯანმრთელობის მხრივ არასასურველი ეფექტების გაზრდილი რისკის თაობაზე იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ფთორქინოლონებს.[89]US Food and Drug Administration. FDA Drug Safety Communication: FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients. 21 December 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-warns-about-increased-risk-ruptures-or-tears-aorta-blood-vessel-fluoroquinolone-antibiotics [90]US Food and Drug Administration. FDA reinforces safety information about serious low blood sugar levels and mental health side effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes. 10 July 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-reinforces-safety-information-about-serious-low-blood-sugar-levels-and-mental-health-side
აქ აღწერილია შესაბამისი ანტიბიოტიკოთერაპიის რეჟიმების მაგალითები. ანტიბიოტიკის არჩევანი შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის; გაითვალისწინეთ ადგილობრივი გაიდლაინები.
პირველადი პარამეტრები
ამოქსიცილინ/კლავულანატი: 875 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლება) ყოველ 8-12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში; 2000 მგ პერორალურად (გაფართოებული გამოთავისუფლებით) ყოველ 12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში
მეტი ამოქსიცილინ/კლავულანატიდოზა ეხება ამოქსიცილინის კომპონენტს.
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 12 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
და
მეტრონიდაზოლი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
სიმპტომური დივერტიკულიტი (გაურთულებელი)
ანალგეზია
საწყის ტკივილგამაყუჩებლად უპირატესია პარაცეტამოლის გამოყენება. ტკივილის სიძლიერიდან გამომდინარე, შეიძლება საჭირო გახდეს ტრამადოლი და უფრო მძიმე შემთხვევებში ოპიოიდები, მათ შორის მორფინი (ტიტრაციით). თუმცა, ჩვეულებრივ, თავი უნდა ავარიდოთ იმ ტკივილგამაყუჩებლების გამოყენებას, რომლებიც ყაბზობას იწვევენ.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: 500-1000 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 4000 მგ-ს/დღეში
მეორეული ვარიანტები
ტრამადოლი: 50-100 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოდევნით) ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 400 მგ/დღეში
მესამე ვარიანტები
მორფინის სულფატი: 5-10 მგ კანქვეშ/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ
პერორალური ანტიბიოტიკოთერაპია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ პაციენტს აღენიშნება მუცლის ტკივილი, ცხელება და ლეიკოციტოზი, ხოლო კტ სკანირებით გამოირიცხება გართულებები, ინიშნება პერორალური ანტიბიოტიკები და შესაძლებელია უსაფრთხოდ მკურნალობა ბინაზე.[60]Biondo S, Golda T, Kreisler E, et al. Outpatient versus hospitalization management for uncomplicated diverticulitis: a prospective, multicenter randomized clinical trial (DIVER trial). Ann Surg. 2014 Jan;259(1):38-44. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23732265?tool=bestpractice.com [61]Sánchez-Velázquez P, Grande L, Pera M. Outpatient treatment of uncomplicated diverticulitis: a systematic review. Eur J Gastroenterol Hepatol. 2016 Jun;28(6):622-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26891198?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკები, ჩვეულებრივ, 7-10 დღის განმავლობაში გამოიყენება.[59]Byrnes MC, Mazuski JE. Antimicrobial therapy for acute colonic diverticulitis. Surg Infect (Larchmt). 2009 Apr;10(2):143-54. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19226204?tool=bestpractice.com [62]Ferzoco LB, Raptopoulos V, Silen W. Acute diverticulitis. N Engl J Med. 1998 May 21;338(21):1521-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9593792?tool=bestpractice.com ჯანდაცვისა და სამედიცინო დახმარების ეროვნული ინსტიტუტების რეკომენდაციაა ანტიბიოტიკების 5-დღიანი კურსი საწყის ეტაპზე, რომელიც კლინიკური შეფასების საფუძველზე შეიძლება გახანგრძლივდეს.[52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations
თუ 72 საათში მდგომარეობა არ გაუმჯობესდება და/ან ცხელება და ლეიკოციტოზი რჩება, საჭიროა პაციენტის ჰოსპიტალიზაცია და ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპია მდგომარეობის კლინიკურ გაუმჯობესებამდე.[59]Byrnes MC, Mazuski JE. Antimicrobial therapy for acute colonic diverticulitis. Surg Infect (Larchmt). 2009 Apr;10(2):143-54. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19226204?tool=bestpractice.com
ზოგიერთი მკვლევარი ვარაუდობს, რომ დივერტიკულიტი შეიძლება იყოს ანთებითი და არა ინფექციური და ეჭვქვეშ აყენებს, არის თუ არა ყოველთვის საჭირო ანტიბიოტიკოთერაპია გაურთულებელი დივერტიკულიტის დროს. კვლევების მეტა-ანალიზმა, რომლითაც ანტიბიოტიკებით მკურნალობა ანტიბიოტიკების გარეშე მკურნალობას შედარდა, აჩვენა, რომ გაურთულებელი დივერტიკულიტის მკურნალობა და მონიტორინგი ანტიბიოტიკებით ან მის გარეშე უსაფრთხო და ეფექტურია და რომ ქირურგიული ჩარევის საჭიროების პირველადი შედეგის თვალსაზრისით ობზერვაციული მართვა ანტიბიოტიკოთერაპიისაგან სტატისტიკურად არ განსხვავდებოდა.[63]Mege D, Yeo H. Meta-analyses of current strategies to treat uncomplicated diverticulitis. Dis Colon Rectum. 2019 Mar;62(3):371-8.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30570549?tool=bestpractice.com
[64]Desai M, Fathallah J, Nutalapati V, et al. Antibiotics versus no antibiotics for acute uncomplicated diverticulitis: a systematic review and meta-analysis. Dis Colon Rectum. 2019 Aug;62(8):1005-12.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30664553?tool=bestpractice.com
[65]Emile SH, Elfeki H, Sakr A, et al. Management of acute uncomplicated diverticulitis without antibiotics: a systematic review, meta-analysis, and meta-regression of predictors of treatment failure. Tech Coloproctol. 2018 Jul;22(7):499-509.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29980885?tool=bestpractice.com
კვლევების სისტემურმა მიმოხილვამ, სადაც გაურთულებელი დივერტიკულიტის მქონე პაციენტებთან ანტიბიოტიკოთერაპია ანტიბიოტიკების გარეშე მკურნალობას შედარდა, უშედეგო მკურნალობის, გეგმიური ქირურგიული ჩარევის, რეციდივის და მკურნალობის შემდგომი გართულებების რისკის თვალსაზრისით განსხვავება არ გამოვლინდა.[66]Balk EM, Adam GP, Bhuma MR, et al. Diagnostic imaging and medical management of acute left-sided colonic diverticulitis : a systematic review. Ann Intern Med. 2022 Mar;175(3):379-87.
https://www.doi.org/10.7326/M21-1645
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038271?tool=bestpractice.com
კოხრეინის თანმიმდევრული მიმოხილვის შედეგებით, რომელიც 5 რანდომიზებული კლინიკური კვლევის ლიმიტირებულ მონაცემებს ეყრდობა, გაურთულებელი დივერტიკულიტის დროს გართულებებზე (ადრეულ და გრძელვადიანზე), გადაუდებელ ქირურგიულ ჩარევაზე, რეციდივზე და მსხვილი ნაწლავის გეგმიურ რეზექციაზე ანტიბიოტიკების ეფექტი გაურკევეველია.[67]Dichman ML, Rosenstock SJ, Shabanzadeh DM. Antibiotics for uncomplicated diverticulitis. Cochrane Database Syst Rev. 2022 Jun 22;6:CD009092.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD009092.pub3/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35731704?tool=bestpractice.com
[ ]
Is observational management more beneficial than routine use of antibiotics for people with uncomplicated diverticulitis?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.4107/fullსწორი პასუხის ჩვენება
NICE-ის, ამერიკის გასტროენტეროლოგიური ასოციაციის, მსხვილი ნაწლავისა და რექტალური ქირურგიის ამერიკული საზოგადოების და გადაუდებელი ქირურგიის მსოფლიო საზოგადოების გაიდლაინები გვირჩევენ, რომ მწვავე გაურთულებელი დივერტიკულიტის მქონე სისტემურად კარგად მყოფ, სხვაგვარად ჯანმრთელ პაციენტებთან, ანტიბიოტიკები შერჩევითად უნდა იქნას გამოყენებული, ნაცვლად რუტინული გამოყენებისა.[43]Peery AF, Shaukat A, Strate LL. AGA Clinical practice update on medical management of colonic diverticulitis: expert review. Gastroenterology. 2021 Feb;160(3):906-11.e1. https://www.gastrojournal.org/action/showPdf?pii=S0016-5085%2820%2935512-8 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33279517?tool=bestpractice.com [45]Hall J, Hardiman K, Lee S, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons clinical practice guidelines for the treatment of left-sided colonic diverticulitis. Dis Colon Rectum. 2020 Jun;63(6):728-47. https://journals.lww.com/dcrjournal/Fulltext/2020/06000/The_American_Society_of_Colon_and_Rectal_Surgeons.6.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32384404?tool=bestpractice.com [46]Qaseem A, Etxeandia-Ikobaltzeta I, Lin JS, et al. Diagnosis and management of acute left-sided colonic diverticulitis: a clinical guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2022 Mar;175(3):399-415. https://www.doi.org/10.7326/M21-2710 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038273?tool=bestpractice.com [50]Sartelli M, Weber DG, Kluger Y, et al. 2020 update of the WSES guidelines for the management of acute colonic diverticulitis in the emergency setting. World J Emerg Surg. 2020 May 7;15(1):32. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-020-00313-4 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32381121?tool=bestpractice.com [52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations [68]Stollman N, Smalley W, Hirano I; AGA Institute Clinical Guidelines Committee. American Gastroenterological Association Institute guideline on the management of acute diverticulitis. Gastroenterology. 2015 Dec;149(7):1944-9. http://www.gastrojournal.org/article/S0016-5085(15)01432-8/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26453777?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკოთერაპია უნდა დაიწყოს მაღალი რისკის პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ სისტემური ავადმყოფობის ნიშნები, მნიშვნელოვანი თანმხლები დაავადებები ან იმუნოსუპრესია.[45]Hall J, Hardiman K, Lee S, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons clinical practice guidelines for the treatment of left-sided colonic diverticulitis. Dis Colon Rectum. 2020 Jun;63(6):728-47. https://journals.lww.com/dcrjournal/Fulltext/2020/06000/The_American_Society_of_Colon_and_Rectal_Surgeons.6.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32384404?tool=bestpractice.com [50]Sartelli M, Weber DG, Kluger Y, et al. 2020 update of the WSES guidelines for the management of acute colonic diverticulitis in the emergency setting. World J Emerg Surg. 2020 May 7;15(1):32. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-020-00313-4 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32381121?tool=bestpractice.com [52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations
მწვავე მარჯვენამხრივი კოლინჯის დივერტიკულიტის მართვა იმავე პრინციპებს მიჰყვება, რასაც მარცხენა მხრივი დაავადების მართვა.[50]Sartelli M, Weber DG, Kluger Y, et al. 2020 update of the WSES guidelines for the management of acute colonic diverticulitis in the emergency setting. World J Emerg Surg. 2020 May 7;15(1):32. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-020-00313-4 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32381121?tool=bestpractice.com
ამოქსიცილინი/კლავულანატი ასოცირდება მეტრონიდაზოლის და ფთორქინოლონის კომბინაციის მსგავს შედეგებთან (1 წლიანი რისკი სტაციონარში მიღებისთვის, გადაუდებელი ოპერაცია, C difficile ინფექცია და 3 წლიანი რისკი გეგმიური ოპერაციისთვის) და არის სასურველი არჩევანი ამბულატორიულ პირობებში, ფთორქინოლონთან დაკავშირებული საზიანო შედეგების გამო.[87]Gaber CE, Kinlaw AC, Edwards JK, et al. Comparative Effectiveness and Harms of Antibiotics for Outpatient Diverticulitis : Two Nationwide Cohort Studies. Ann Intern Med. 2021 Jun;174(6):737-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33617725?tool=bestpractice.com
ფტორქინოლონები, მაგ. ციპროფლოქსაცინი, დაკავშირებულია მძიმე, ქმედუუნარობის გამომწვევ და პოტენციურად შეუქცევად გვერდით მოვლენებთან, როგორიცაა ტენდინიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და კუნთოვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები.[88]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. 19 March 2019 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილებები აორტის აშრევების, მძიმე ჰიპოგლიკემიის და ფსიქიური ჯანმრთელობის მხრივ არასასურველი ეფექტების გაზრდილი რისკის თაობაზე იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ფთორქინოლონებს.[89]US Food and Drug Administration. FDA Drug Safety Communication: FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients. 21 December 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-warns-about-increased-risk-ruptures-or-tears-aorta-blood-vessel-fluoroquinolone-antibiotics [90]US Food and Drug Administration. FDA reinforces safety information about serious low blood sugar levels and mental health side effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes. 10 July 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-reinforces-safety-information-about-serious-low-blood-sugar-levels-and-mental-health-side
აქ აღწერილია შესაბამისი ანტიბიოტიკოთერაპიის რეჟიმების მაგალითები. ანტიბიოტიკის არჩევანი შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის; გაითვალისწინეთ ადგილობრივი გაიდლაინები.
პირველადი პარამეტრები
ამოქსიცილინ/კლავულანატი: 875 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლება) ყოველ 8-12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში; 2000 მგ პერორალურად (გაფართოებული გამოთავისუფლებით) ყოველ 12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში
მეტი ამოქსიცილინ/კლავულანატიდოზა ეხება ამოქსიცილინის კომპონენტს.
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 12 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
და
მეტრონიდაზოლი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
დაბალნარჩენიანი დიეტა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ნარჩენის დაბალი შემცველობის დიეტით მცირდება განავლის მოცულობა და დეფეკაციის სიხშირე, ხოლო საკვების ნაწლავური გადაადგილების დრო იზრდება. იგი შედგება საკვები პროდუქტებისგან, რომლებიც მინიმალურ ნარჩენს ტოვებს ნაწლავში საჭმლის მონელებისა და შეწოვის შემდეგ (მაგ., რაფინირებული პური, მარცვლეული, თეთრი ბრინჯი, ბოსტნეული და ხილის წვენი რბილობის გარეშე, რძის პროდუქტები). ის მცირე რაოდენობით შეიცავს ბოჭკოებს და მოუნელებელ ნივთიერებებს.
ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპია
ინტრავენური ანტიბიოტიკები ინიშნება თუ პერორალური პრეპარატების დაწყებიდან 72 საათში მდგომარეობა არ უმჯობესდება, ან ვლინდება მწვავე დივერტიკულიტის ან მწვავე მუცლის სიმპტომები და/ან ცხელება და ლეიკოციტოზი პერსისტირებს.[59]Byrnes MC, Mazuski JE. Antimicrobial therapy for acute colonic diverticulitis. Surg Infect (Larchmt). 2009 Apr;10(2):143-54. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19226204?tool=bestpractice.com პაციენტი მოთავსებულია საავადმყოფოში კლინიკურ გაუმჯობესებამდე.
აქ აღწერილია შესაბამისი ანტიბიოტიკოთერაპიის რეჟიმების მაგალითები. ანტიბიოტიკის არჩევანი შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის; გაითვალისწინეთ ადგილობრივი გაიდლაინები.
პირველადი პარამეტრები
ცეფტრიაქსონი: 1-2გ ინტრავენურად, ყოველ 24 საათში
და
მეტრონიდაზოლი: 500 მგ ინტრავენურად, ყოველ 8 საათში
ან
პიპერაცილინი/ტაზობაქტამი: 3.375 გ ინტრავენურად, ყოველ 6 საათში
მეტი პიპერაცილინი/ტაზობაქტამიდოზა შედგება 3 გრ პიპერაცილინს დამატებული 0.375 გრ ტაზობაქტამი.
ანალგეზია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
საწყის ტკივილგამაყუჩებლად უპირატესია პარაცეტამოლის გამოყენება. ტკივილის სიძლიერიდან გამომდინარე, შეიძლება საჭირო გახდეს ტრამადოლი და უფრო მძიმე შემთხვევებში ოპიოიდები, მათ შორის მორფინი (ტიტრაციით). თუმცა, ჩვეულებრივ, თავი უნდა ავარიდოთ იმ ტკივილგამაყუჩებლების გამოყენებას, რომლებიც ყაბზობას იწვევენ.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: 500-1000 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 4000 მგ-ს/დღეში
მეორეული ვარიანტები
ტრამადოლი: 50-100 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოდევნით) ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 400 მგ/დღეში
მესამე ვარიანტები
მორფინის სულფატი: 5-10 მგ კანქვეშ/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ
დაბალნარჩენიანი დიეტა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ნარჩენის დაბალი შემცველობის დიეტით მცირდება განავლის მოცულობა და დეფეკაციის სიხშირე, ხოლო საკვების ნაწლავური გადაადგილების დრო იზრდება. იგი შედგება საკვები პროდუქტებისგან, რომლებიც მინიმალურ ნარჩენს ტოვებს ნაწლავში საჭმლის მონელებისა და შეწოვის შემდეგ (მაგ., რაფინირებული პური, მარცვლეული, თეთრი ბრინჯი, ბოსტნეული და ხილის წვენი რბილობის გარეშე, რძის პროდუქტები). ის მცირე რაოდენობით შეიცავს ბოჭკოებს და მოუნელებელ ნივთიერებებს.
სიმპტომური დივერტიკულიტი (გართულებული)
ენდოსკოპიური ჰემოსტაზი/ანგიოგრაფიული ემბოლიზაცია
სისხლდენის საწყისი მკურნალობა მოცულობის დაქვეითების ან შოკის დროს არის ჰემოდინამიკური სტაბილობის შენარჩუნება სითხეების ინფუზიით და სისხლის გადასხმით.
კოლონოსკოპია შეიძლება გამოვიყენოთ სწორი დიაგნოსტიკისა და ენდოსკოპური ჰემოსტაზისთვის, რაც შესაძლებელია პაციენტების უმეტესობაში.[40]Sengupta N, Feuerstein JD, Jairath V, et al. Management of patients with acute lower gastrointestinal bleeding: an updated ACG guideline. Am J Gastroenterol. 2023 Feb 1;118(2):208-31. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2023/02000/management_of_patients_with_acute_lower.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36735555?tool=bestpractice.com თუ სისხლდენა მეტად პროფუზულია იმისთვის რომ კოლონოსკოპიით გამოვლინდეს, განიხილულ უნდა იქნას CT ანგიოგრამა ან იზოტოპებით მონიშნული სისხლის წითელი უჯრედების ბირთვული სკანირება, და გამოყენებული იყოს ანგიოგრაფიული ემბოლიზაციის მცდელობა.
ქირურგიული ჩარევა შეიძლება განიხილებოდეს ენდოსკოპიური და ანგიოგრაფიული ჰემოსტაზის მიუხედავად მნიშვნელოვანი სისხლდენის შემთხვევაში.
დამხმარე თერაპია + ანტიბიოტიკები
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სისხლდენის საწყისი მკურნალობა მოცულობის დაქვეითების ან შოკის დროს არის ჰემოდინამიკური სტაბილობის შენარჩუნება სითხეების ინფუზიით და სისხლის გადასხმით.
ხშირად რეკომენდებულია ანტიბიოტიკების 7-10-დღიანი კურსი, რადგან ითვლება, რომ სისხლდენა განპირობებულია ფონური ანთებით/ინფექციით.
ფტორქინოლონები, მაგ. ციპროფლოქსაცინი, დაკავშირებულია მძიმე, ქმედუუნარობის გამომწვევ და პოტენციურად შეუქცევად გვერდით მოვლენებთან, როგორიცაა ტენდინიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და კუნთოვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები.[88]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. 19 March 2019 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილებები აორტის აშრევების, მძიმე ჰიპოგლიკემიის და ფსიქიური ჯანმრთელობის მხრივ არასასურველი ეფექტების გაზრდილი რისკის თაობაზე იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ფთორქინოლონებს.[89]US Food and Drug Administration. FDA Drug Safety Communication: FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients. 21 December 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-warns-about-increased-risk-ruptures-or-tears-aorta-blood-vessel-fluoroquinolone-antibiotics [90]US Food and Drug Administration. FDA reinforces safety information about serious low blood sugar levels and mental health side effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes. 10 July 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-reinforces-safety-information-about-serious-low-blood-sugar-levels-and-mental-health-side
აქ აღწერილია შესაბამისი ანტიბიოტიკოთერაპიის რეჟიმების მაგალითები. ანტიბიოტიკის არჩევანი შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის; გაითვალისწინეთ ადგილობრივი გაიდლაინები.
პირველადი პარამეტრები
ამოქსიცილინ/კლავულანატი: 875 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლება) ყოველ 8-12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში; 2000 მგ პერორალურად (გაფართოებული გამოთავისუფლებით) ყოველ 12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში
მეტი ამოქსიცილინ/კლავულანატიდოზა ეხება ამოქსიცილინის კომპონენტს.
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 12 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
და
მეტრონიდაზოლი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
ანალგეზია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
საწყის ტკივილგამაყუჩებლად უპირატესია პარაცეტამოლის გამოყენება. ტკივილის სიძლიერიდან გამომდინარე, შეიძლება საჭირო გახდეს ტრამადოლი და უფრო მძიმე შემთხვევებში ოპიოიდები, მათ შორის მორფინი (ტიტრაციით). თუმცა, ჩვეულებრივ, თავი უნდა ავარიდოთ იმ ტკივილგამაყუჩებლების გამოყენებას, რომლებიც ყაბზობას იწვევენ.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: 500-1000 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 4000 მგ-ს/დღეში
მეორეული ვარიანტები
ტრამადოლი: 50-100 მგ ინტრავენურად/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ
მესამე ვარიანტები
მორფინის სულფატი: 5-10 მგ კანქვეშ/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ
დაბალნარჩენიანი დიეტა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
დაბალნარჩენიანი დიეტა რეკომენდებულია მწვავე ფაზის განმავლობაში, გამოჯანმრთელებამდე.
ნარჩენის დაბალი შემცველობის დიეტით მცირდება განავლის მოცულობა და დეფეკაციის სიხშირე, ხოლო საკვების ნაწლავური გადაადგილების დრო იზრდება. იგი შედგება საკვები პროდუქტებისგან, რომლებიც მინიმალურ ნარჩენს ტოვებს ნაწლავში საჭმლის მონელებისა და შეწოვის შემდეგ (მაგ., რაფინირებული პური, მარცვლეული, თეთრი ბრინჯი, ბოსტნეული და ხილის წვენი რბილობის გარეშე, რძის პროდუქტები). ის მცირე რაოდენობით შეიცავს ბოჭკოებს და მოუნელებელ ნივთიერებებს.
ქირურგიული ჩარევა
ქირურგიული ჩარევა შეიძლება გახდეს საჭირო მასიური ჰემორაგიის დროს, რომელიც ვერ კონტროლდება ენდოსკოპიური და ანგიოგრაფიული მეთოდებით.
დამხმარე თერაპია + ანტიბიოტიკები
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სისხლდენის საწყისი მკურნალობა მოცულობის დაქვეითების ან შოკის დროს არის ჰემოდინამიკური სტაბილობის შენარჩუნება სითხეების ინფუზიით და სისხლის გადასხმით.
ხშირად რეკომენდებულია ანტიბიოტიკების 7-10-დღიანი კურსი, რადგან ითვლება, რომ სისხლდენა განპირობებულია ფონური ანთებით/ინფექციით.
ფტორქინოლონები, მაგ. ციპროფლოქსაცინი, დაკავშირებულია მძიმე, ქმედუუნარობის გამომწვევ და პოტენციურად შეუქცევად გვერდით მოვლენებთან, როგორიცაა ტენდინიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და კუნთოვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები.[88]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. 19 March 2019 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილებები აორტის აშრევების, მძიმე ჰიპოგლიკემიის და ფსიქიური ჯანმრთელობის მხრივ არასასურველი ეფექტების გაზრდილი რისკის თაობაზე იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ფთორქინოლონებს.[89]US Food and Drug Administration. FDA Drug Safety Communication: FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients. 21 December 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-warns-about-increased-risk-ruptures-or-tears-aorta-blood-vessel-fluoroquinolone-antibiotics [90]US Food and Drug Administration. FDA reinforces safety information about serious low blood sugar levels and mental health side effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes. 10 July 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-reinforces-safety-information-about-serious-low-blood-sugar-levels-and-mental-health-side
აქ აღწერილია შესაბამისი ანტიბიოტიკოთერაპიის რეჟიმების მაგალითები. ანტიბიოტიკის არჩევანი შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის; გაითვალისწინეთ ადგილობრივი გაიდლაინები.
პირველადი პარამეტრები
ამოქსიცილინ/კლავულანატი: 875 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოთავისუფლება) ყოველ 8-12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში; 2000 მგ პერორალურად (გაფართოებული გამოთავისუფლებით) ყოველ 12 საათში 4-10 დღის განმავლობაში
მეტი ამოქსიცილინ/კლავულანატიდოზა ეხება ამოქსიცილინის კომპონენტს.
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 12 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
და
მეტრონიდაზოლი: 500 მგ პერორალურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღის განმავლობაში
ანალგეზია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
მწვავე მდგომარეობაში უპირატესია პარენტერული ანალგეზია, ძირითადად პარაცეტამოლის, ტრამადოლის ან მორფინის სახით.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: <51 კგ სხეულის წონაზე: 15 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 4-6 საათში საჭიროების შემთხვევაში, მაქსიმუმ 60 მგ/კგ/დღეში; ≥51 კგ სხეულის წონაზე: 1000 მგ ინტრავენურად ყოველ 4-6 საათში საჭიროების შემთხვევაში, მაქსიმუმ 4000 მგ/დღეში (3000 მგ/დღეში ჰეპატოტოქსიურობის რისკის შემთხვევაში)
მეორეული ვარიანტები
ტრამადოლი: 50-100 მგ ინტრავენურად/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4-6 საათში, საჭიროებისამებრ
მესამე ვარიანტები
მორფინის სულფატი: 5-10 მგ კანქვეშ/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ
დაბალნარჩენიანი დიეტა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
დაბალნარჩენიანი დიეტა რეკომენდებულია მწვავე ფაზის განმავლობაში, გამოჯანმრთელებამდე.
ნარჩენის დაბალი შემცველობის დიეტით მცირდება განავლის მოცულობა და დეფეკაციის სიხშირე, ხოლო საკვების ნაწლავური გადაადგილების დრო იზრდება. იგი შედგება საკვები პროდუქტებისგან, რომლებიც მინიმალურ ნარჩენს ტოვებს ნაწლავში საჭმლის მონელებისა და შეწოვის შემდეგ (მაგ., რაფინირებული პური, მარცვლეული, თეთრი ბრინჯი, ბოსტნეული და ხილის წვენი რბილობის გარეშე, რძის პროდუქტები). ის მცირე რაოდენობით შეიცავს ბოჭკოებს და მოუნელებელ ნივთიერებებს.
რადიოლოგიური დრენაჟი / ოპერაცია
ქირურგიული ჩარევა შეიძლება განვიხილოთ მედიკამენტური მართვის წარუმატებლობის და გართულებების შემთხვევაში, მათ შორის განმეორებით დივერტიკულიტის, აბსცესის, პერფორაციის, ფისტულის და ოსტრუქციის დროს.
>3 სმ დიამეტრის ლოკალიზებული აბსცესის დრენირება შესაძლებელია კანქვეშ, კომპიუტერული ტომოგრაფიის ან ულტრებგერის კონტროლის ქვეშ; ოპერაცია აუცილებელია, თუ ამის გაკეთება შეუძლებელია.[2]Andersen JC, Bundgaard L, Elbrønd H, et al. Danish national guidelines for treatment of diverticular disease. Dan Med J. 2012 May;59(5):C4453. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22549495?tool=bestpractice.com [45]Hall J, Hardiman K, Lee S, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons clinical practice guidelines for the treatment of left-sided colonic diverticulitis. Dis Colon Rectum. 2020 Jun;63(6):728-47. https://journals.lww.com/dcrjournal/Fulltext/2020/06000/The_American_Society_of_Colon_and_Rectal_Surgeons.6.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32384404?tool=bestpractice.com [52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations აბსცესის კანქვეშა დრენაჟისთვის მუცლის CT კონტრასტით წარმოადგენს უპირატეს რადიოლოგიურ მიდგომას.
იმ შემთხვევაში, თუ პირველადი დიაგნოზი ნათელი არ არის, მიმოხილვით ლაპაროტომიამდე უნდა განვიხილოთ დიაგნოსტიკური ლაპაროსკოპიის საკითხი.
ადრეული ლაპაროსკოპიული გამორეცხვა უფრო და უფრო ხშირად გამოიყენება მწვავე დივერტიკულიტის სამკურნალოდ (ჰინჩის ხარისხები I, II, III). აღნიშნული მიდგომა მოიაზრება როცა მედიკამენტური მკურნალობა და კანქვეშა დრენაჟი სეფსისის სამართავად საკმარისი არ არის.[69]Bloomfeld RS, Rockey DC, Shetzline MA. Endoscopic therapy of acute diverticular hemorrhage. Am J Gastroenterol. 2001 Aug;96(8):2367-72. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11513176?tool=bestpractice.com [73]Toorenvliet BR, Swank H, Schoones JW, et al. Laparoscopic peritoneal lavage for perforated colonic diverticulitis: a systematic review. Colorectal Dis. 2010 Sep;12(9):862-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19788490?tool=bestpractice.com [74]Angenete E, Thornell A, Burcharth J, et al. Laparoscopic lavage is feasible and safe for the treatment of perforated diverticulitis with purulent peritonitis: the first results from the randomized controlled trial DILALA. Annf Surg. 2016 Jan;263(1):117-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4679345 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25489672?tool=bestpractice.com [75]Gehrman J, Angenete E, Björholt I, et al. Health economic analysis of laparoscopic lavage versus Hartmann's procedure for diverticulitis in the randomized DILALA trial. Br J Surg. 2016 Oct;103(11):1539-47. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5095815 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27548306?tool=bestpractice.com [76]Schultz JK, Wallon C, Blecic L, et al. One-year results of the SCANDIV randomized clinical trial of laparoscopic lavage versus primary resection for acute perforated diverticulitis. Br J Surg. 2017 Sep;104(10):1382-92. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28631827?tool=bestpractice.com [77]Shaikh FM, Stewart PM, Walsh SR, et al. Laparoscopic peritoneal lavage or surgical resection for acute perforated sigmoid diverticulitis: a systematic review and meta-analysis. Int J Surg. 2017 Feb;38:130-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28089941?tool=bestpractice.com ამასთან, არსებობს მტკიცებულება, რომ ლაპარასკოპიული ამორეცხვა ჰინჩი III დივერტიკულიტის დროს სრულად ვერ აკონტროლებს ინფექციის წყაროს და განაპირობებს რეინტერვენციის მაღალმაჩვენებელს.[78]Galbraith N, Carter JV, Netz U, et al. Laparoscopic lavage in the management of perforated diverticulitis: a contemporary meta-analysis. J Gastrointest Surg. 2017 Sep;21(9):1491-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28608041?tool=bestpractice.com
მძიმე ან დიფუზური პერიტონიტის მქონე პაციენტებში შეიძლება საჭირო გახდეს ჰარტმანის პროცედურა, კოლექტომია პირველადი ანასტომოზით, ან გადაუდებელი კოლექტომია.[50]Sartelli M, Weber DG, Kluger Y, et al. 2020 update of the WSES guidelines for the management of acute colonic diverticulitis in the emergency setting. World J Emerg Surg. 2020 May 7;15(1):32.
https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-020-00313-4
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32381121?tool=bestpractice.com
[52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication].
https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations
[79]Abbas S. Resection and primary anastomosis in acute complicated diverticulitis, a systematic review of the literature. Int J Colorectal Dis. 2007 Apr;22(4):351-7.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16437211?tool=bestpractice.com
შერჩეული პაციენტებისთვის (ჰინჩი I, II, და III) და ქირურგიული ექსპერტიზის მოლოდინში, პირველადი ანასტომოზის მქონე ლაპარასკოპიული კოლექტომია ან / და ლაპარასკოპიული ჰარტმანის პროცედურა უსაფრთხოა და შეიძლება გააუმჯობესოს პოსტოპერაციული შედეგები.
[ ]
How does laparoscopic resection compare with open resection in people with sigmoid diverticulitis?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1995/fullსწორი პასუხის ჩვენება[მტკიცებულების დონე A]de4198c3-7d06-4dc0-a6b0-fdb3ca013daaccaCროგორ შეადარებთ ლაპარასკოპულ რეზექციას და ღია რეზექციას სიგმოიდური დივერტიკულიტის დროს?
პაციენტმა უნდა განაგრძოს ინტრავენური ანტიბიოტიკების მიღება 7-10 დღიანი კურსით, კლინიკური გაუმჯობესების მიხედვით.
ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
პაციენტმა უნდა განაგრძოს ინტრავენური ანტიბიოტიკების მიღება 7-10 დღიანი კურსით, კლინიკური გაუმჯობესების მიხედვით.
აქ აღწერილია შესაბამისი ანტიბიოტიკოთერაპიის რეჟიმების მაგალითები. ანტიბიოტიკის არჩევანი შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის; გაითვალისწინეთ ადგილობრივი გაიდლაინები.
პირველადი პარამეტრები
ცეფტრიაქსონი: 1-2გ ინტრავენურად, ყოველ 24 საათში
და
მეტრონიდაზოლი: 500 მგ ინტრავენურად, ყოველ 8 საათში
ან
პიპერაცილინი/ტაზობაქტამი: 3.375 გ ინტრავენურად, ყოველ 6 საათში
მეტი პიპერაცილინი/ტაზობაქტამიდოზა შედგება 3 გრ პიპერაცილინს დამატებული 0.375 გრ ტაზობაქტამი.
ანალგეზია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
პაციენტთა ამ ჯგუფში ხშირად საჭიროა პარენტერული ტკივილგამაყუჩებლები, ძირითადად პარაცეტამოლის, ტრამადოლის ან მორფინის სახით.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: <51 კგ სხეულის წონაზე: 15 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 4-6 საათში საჭიროების შემთხვევაში, მაქსიმუმ 60 მგ/კგ/დღეში; ≥51 კგ სხეულის წონაზე: 1000 მგ ინტრავენურად ყოველ 4-6 საათში საჭიროების შემთხვევაში, მაქსიმუმ 4000 მგ/დღეში (3000 მგ/დღეში ჰეპატოტოქსიურობის რისკის შემთხვევაში)
მეორეული ვარიანტები
ტრამადოლი: 50-100 მგ ინტრავენურად/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4-6 საათში, საჭიროებისამებრ
მესამე ვარიანტები
მორფინის სულფატი: 5-10 მგ კანქვეშ/კუნთშიდა ინექციით ყოველ 4 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ
დაბალნარჩენიანი დიეტა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
დაბალნარჩენიანი დიეტა რეკომენდებულია მწვავე ფაზის განმავლობაში, გამოჯანმრთელებამდე.
ნარჩენის დაბალი შემცველობის დიეტით მცირდება განავლის მოცულობა და დეფეკაციის სიხშირე, ხოლო საკვების ნაწლავური გადაადგილების დრო იზრდება. იგი შედგება საკვები პროდუქტებისგან, რომლებიც მინიმალურ ნარჩენს ტოვებს ნაწლავში საჭმლის მონელებისა და შეწოვის შემდეგ (მაგ., რაფინირებული პური, მარცვლეული, თეთრი ბრინჯი, ბოსტნეული და ხილის წვენი რბილობის გარეშე, რძის პროდუქტები). ის მცირე რაოდენობით შეიცავს ბოჭკოებს და მოუნელებელ ნივთიერებებს.
განმეორებითი დივერტიკულიტი
გეგმიური ოპერაცია
განმეორებითი დაავადების შემთხვევაში გეგმიური კოლექტომიის რეკომენდაციის კრიტერიუმები მკაცრად განსაზღვრული არ არის და არ უნდა ეფუძნებოდეს მხოლოდ გადატანილი შეტევების რაოდენობას.[43]Peery AF, Shaukat A, Strate LL. AGA Clinical practice update on medical management of colonic diverticulitis: expert review. Gastroenterology. 2021 Feb;160(3):906-11.e1. https://www.gastrojournal.org/action/showPdf?pii=S0016-5085%2820%2935512-8 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33279517?tool=bestpractice.com ნებისმიერი გადაწყვეტილება ინდივიდუალურად უნდა იქნას მიღებული ასაკის, მორეციდივე სიმპტომების სისხშირის და სიმწვავის, წინა გართულებების, თანმხლები დაავადებების და პაციენტის პრეფერენციებისა და ღირებულებების გათვალისწინებით.[43]Peery AF, Shaukat A, Strate LL. AGA Clinical practice update on medical management of colonic diverticulitis: expert review. Gastroenterology. 2021 Feb;160(3):906-11.e1. https://www.gastrojournal.org/action/showPdf?pii=S0016-5085%2820%2935512-8 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33279517?tool=bestpractice.com [45]Hall J, Hardiman K, Lee S, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons clinical practice guidelines for the treatment of left-sided colonic diverticulitis. Dis Colon Rectum. 2020 Jun;63(6):728-47. https://journals.lww.com/dcrjournal/Fulltext/2020/06000/The_American_Society_of_Colon_and_Rectal_Surgeons.6.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32384404?tool=bestpractice.com [80]Janes S, Meagher A, Faragher IG, et al. The place of elective surgery following acute diverticulitis in young patients: when is surgery indicated? An analysis of the literature. Dis Colon Rectum. 2009 May;52(5):1008-16. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19502872?tool=bestpractice.com [81]Richards RJ, Hammitt JK. Timing of prophylactic surgery in prevention of diverticulitis recurrence: a cost-effectiveness analysis. Dig Dis Sci. 2002 Sep;47(9):1903-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12353827?tool=bestpractice.com დივერტიკულური აბსცესის მკურნალობისას გეგმიური რეზექცია უნდა განიხილებოდეს წარუმატებელი არაქირურგიული ჩარევის შემდეგ, ან პერსისტენტული სიმპტომების მქონე პაციენტებში ობსტრუქციის, სტრიქტურის ან ფისტულის გამო.[45]Hall J, Hardiman K, Lee S, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons clinical practice guidelines for the treatment of left-sided colonic diverticulitis. Dis Colon Rectum. 2020 Jun;63(6):728-47. https://journals.lww.com/dcrjournal/Fulltext/2020/06000/The_American_Society_of_Colon_and_Rectal_Surgeons.6.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32384404?tool=bestpractice.com [52]National Institute for Health and Care Excellence. Diverticular disease: diagnosis and management. 27 November 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng147/chapter/Recommendations ექიმთა ამერიკული კოლეჯი რეკომენდაციას უწევს გეგმიური ქირურგიის განხილვას პაციენტებთან, რომლებსაც აქვთ ხშირად განმეორებადი (ანუ ≥3 ეპიზოდი 2 წლის განმავლობაში) ან პერსისტირებადი (ანუ, 3 თვეზე მეტად გახანგრძლივებული) დივერტიკულიტი. რეკომენდებულია ერთობლივი გადაწყვეტილების მიღება პაციენტის პრეფერენციების გათვალისწინებით.[47]Qaseem A, Etxeandia-Ikobaltzeta I, Lin JS, et al. Colonoscopy for diagnostic evaluation and interventions to prevent recurrence after acute left-sided colonic diverticulitis: a clinical guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2022 Mar;175(3):416-31. https://www.doi.org/10.7326/M21-2711 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038270?tool=bestpractice.com
გეგმიურ პირობებში მხვილი ნაწლავის ლაპარასკოპული რეზექცია უსაფრთხოა, ახასიათებს სწრაფი გამოჯანმრთელება ოპერაციის შემდეგ და ნაკლები პოსტოპერაციული გართულებები, მათ შორის ქირურგიული ჭრილობის ინფიცირების კუთხით.[82]Siddiqui MR, Sajid MS, Qureshi S, et al. Elective laparoscopic sigmoid resection for diverticular disease has fewer complications than conventional surgery: a meta-analysis. Am J Surg. 2010 Jul;200(1):144-61. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20637347?tool=bestpractice.com [83]Cirocchi RF, Farinella E, Trastulli S, et al. Elective sigmoid colectomy for diverticular disease. Laparoscopic vs open surgery: a systematic review. Colorectal Dis. 2012 Jun;14(6):671-83. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21689339?tool=bestpractice.com [84]Andeweg CS, Berg R, Staal JB, et al. Patient-reported outcomes after conservative or surgical management of recurrent and chronic complaints of diverticulitis: systematic review and meta-analysis. Clin Gastroenterol Hepatol. 2016 Feb;14(2):183-90. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26305068?tool=bestpractice.com
პროფილაქტიკურად პერორალური ანტიბიოტიკების მიღება ქირურგიულ ჩარევამდე 1 დღით ადრე ამცირებს ქირურგიული არის დაინფიცირების ინციდენტობას, მექანიკურად ნაწლავის მომზადების გარეშე.[85]Basany EE, Solís-Peña A, Pellino G, et al. Preoperative oral antibiotics and surgical-site infections in colon surgery (ORALEV): a multicentre, single-blind, pragmatic, randomised controlled trial. Lancet Gastroenterol Hepatol. 2020 Aug;5(8):729-38. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32325012?tool=bestpractice.com
მეზალამინი, პრობიოტიკები, ან რიფაქსიმინი მორეციდივე დივერტიკულიტის პრევენციისთვის რეკომენდებული არ არის.[43]Peery AF, Shaukat A, Strate LL. AGA Clinical practice update on medical management of colonic diverticulitis: expert review. Gastroenterology. 2021 Feb;160(3):906-11.e1.
https://www.gastrojournal.org/action/showPdf?pii=S0016-5085%2820%2935512-8
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33279517?tool=bestpractice.com
[47]Qaseem A, Etxeandia-Ikobaltzeta I, Lin JS, et al. Colonoscopy for diagnostic evaluation and interventions to prevent recurrence after acute left-sided colonic diverticulitis: a clinical guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2022 Mar;175(3):416-31.
https://www.doi.org/10.7326/M21-2711
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038270?tool=bestpractice.com
მტკიცებულებები აჩვენებს, რომ მეზალამინი რეციდივის რისკს არ ამცირებს.[86]Balk EM, Adam GP, Cao W, et al. Evaluation and management after acute left-sided colonic diverticulitis : a systematic review. Ann Intern Med. 2022 Mar;175(3):388-98.
https://www.doi.org/10.7326/M21-1646
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038269?tool=bestpractice.com
[ ]
For people with diverticulitis, how does mesalamine (5-ASA) compare with placebo for prevention of recurrence?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1968/fullსწორი პასუხის ჩვენება არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულება რიფაქსიმინის, მეზალამინისა და რიფაქსიმინის კომბინაციის, ბალსალაზიდის (5-ამინოსალიცილის მჟავას წამლის წინა ფორმის) და პრობიოტიკების კომბინაციის, ან ბურდოკის ჩაის გამოყენების შესახებ.[47]Qaseem A, Etxeandia-Ikobaltzeta I, Lin JS, et al. Colonoscopy for diagnostic evaluation and interventions to prevent recurrence after acute left-sided colonic diverticulitis: a clinical guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2022 Mar;175(3):416-31.
https://www.doi.org/10.7326/M21-2711
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038270?tool=bestpractice.com
[86]Balk EM, Adam GP, Cao W, et al. Evaluation and management after acute left-sided colonic diverticulitis : a systematic review. Ann Intern Med. 2022 Mar;175(3):388-98.
https://www.doi.org/10.7326/M21-1646
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35038269?tool=bestpractice.com
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას