მწვავე ფარინგიტი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
ენდეთ მითითებებს
ebpracticenet პრიორიტეტი მიანიჭეთ ჩამოთვლილ ადგილობრივ გაიდლაინებს:
Acute Keelpijnავტორი: Werkgroep Ontwikkeling Richtlijnen Eerste Lijn (Worel)ბოლო გამოქვეყნება: 2017Mal de gorge aiguავტორი: Groupe de Travail Développement de recommmandations de première ligneბოლო გამოქვეყნება: 2017მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
ყველა პაციენტის
დამხმარე მოვლა
ყელისა და თავის ტკივილის, ცხელების სიმპტომების მოსახსნელად გამოიყენება ტკივილგამაყუჩებლები და ადგილობრივი საანესთეზიო საშუალებები, თუმცა ბავშვებში რეიეს სინდრომის განვითარების რისკის გამო ასპირინის გამოყენება რეკომენდებული არაა. არ არის დადასტურებული, რომ მარილიანი წყლის გამოვლება ეფექტურია, თუმცა ასევე არანაირ ზიანს არ იწვევს.[48]Institute for Clinical Systems Improvement. Diagnosis and treatment of respiratory illness in children and adults. Sep 2017 [internet publication]. https://www.icsi.org/wp-content/uploads/2019/01/Respillness.pdf საანესთეზიო შესასხურებელმა საშუალებებმა შეიძლება დროებით გააყუჩოს ტკივილი. თუმცა, ერთი რანდომიზებული, პლაცებო კონტროლირებული კვლევით ვერ დადასტურდა ლორწოვანი ლიდოკაინის გამოყენების სარგებელი სიმტომების შემსუბუქების თვალსაზრისით.[49]Hopper SM, McCarthy M, Tancharoen C, et al. Topical lidocaine to improve oral intake in children with painful infectious mouth ulcers: a blinded, randomized, placebo-controlled trial. Ann Emerg Med. 2014 Mar;63(3):292-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24210368?tool=bestpractice.com
ამჟამად არ არსებობს მწვავე ფარინგიტის სიმპტომური მკურნალობისთვის კორტიკოსტეროიდების გამოყენების რეკომენდაციები.[1]Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America (Archived). Clin Infect Dis. 2012 Nov 15;55(10):e86-102. http://cid.oxfordjournals.org/content/55/10/e86.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22965026?tool=bestpractice.com [64]Wing A, Villa-Roel C, Yeh B, et al. Effectiveness of corticosteroid treatment in acute pharyngitis: a systematic review of the literature. Acad Emerg Med. 2010 May;17(5):476-83. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20536799?tool=bestpractice.com Cochrane-ის ერთ-ერთი სისტემური მიმოხილვის თანახმად, 24 საათის განმავლობაში ტკივილის სრული გაქრობის ალბათობა იზრდება 2.40-ჯერ, როდესაც ისინი ინიშნება ანტიბიოტიკოთერაპიასთან ერთად. თუმცა, მიმოხილვაში აღნიშნულია, რომ კვლევები არასაკმარისია, განსაკუთრებით პედიატრიულ პოპულაციაში და საჭიროა სიფრთხილის გამოჩენა კორტიკოსტეროიდების გამოყენებისას, მინიმალური კლინიკური სარგებლის გამო.[59]de Cassan S, Thompson MJ, Perera R, et al. Corticosteroids as standalone or add-on treatment for sore throat. Cochrane Database Syst Rev. 2020 May 1;(5):CD008268. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008268.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32356360?tool=bestpractice.com ამერიკის ინფექციურ დაავადებათა საზოგადოების გაიდლაინები არ იძლევა ამ მკურნალობის რეკომენდაციას.[1]Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America (Archived). Clin Infect Dis. 2012 Nov 15;55(10):e86-102. http://cid.oxfordjournals.org/content/55/10/e86.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22965026?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: ბავშვები: 10-15 მგ/კგ პერორალურად, ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროებისამებრ, 75 მგ/კგ/დღეში; მოზრდილები: 500-1000 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 4000 მგ/დღეში
ან
იბუპროფენი: ბავშვებში: >6 თვის ასაკის: 10 მგ/კგ პერორულად ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 30 მგ/კგ/დღეში; ზრდასრულებში: 200-400 მგ პერორულად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 2400 მგ/დღეში
მეორეული ვარიანტები
ლიდოკაინი - ტოპიკალური (ადგილობრივი): (2%-აინი ხსნარი) ბავშვებისთვის და მოზრდილებისთვის:
ანტიბიოტიკებით დაგვიანებული ან მათ გარეშე თერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
იმ შემთხვევებში, როდესაც A ჯგუფის სტრეპტოკოკის სწრაფი ტესტი უარყოფითია, ანტიბიოტიკების გამოყენება მიზანშეწონილი არ არის. თუ ყელის კულტურა დადებითია, საჭიროა შემდგომი დაკვირვება და განმეორებითი ტესტირება მომდევნო დღესაც. ყელის ნაცხის კულტურა უნდა ჩაუტარდეს ყველა იმ პაციენტს რომლესაც A ჯგუფის სტრეპტოკოკის ანტიგენის სწრაფი ტესტი უარყოფითი აქვს, მაგრამ A ჯგუფის სტრეპტოკოკური ფარინგიტისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები მაინც აღენიშნება. კოხრეინის ერთი მიმოხილვის დასკვნის მიხედვით, ანტიბიოტიკები უნდა დაინიშნოს მხოლოდ თითოეული პაციენტის ინდივიდუალური შეფასების შემდეგ და მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ყელის ტკივილი სავარაუდოდ ბაქტერიული წარმოშობისაა.[73]Spinks A, Glasziou PP, Del Mar CB. Antibiotics for treatment of sore throat in children and adults. Cochrane Database Syst Rev. 2021 Dec 9;12(12):CD000023. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD000023.pub5 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34881426?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკთერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ანტიბიოტიკოთერაპია გათვალისწინებული უნდა იყოს მიკრობიოლოგიურად დადასტურებული (მაგ.A ჯგუფის სტრეპტოკოკული ) ფარინგიტის მქონე პაციენტებისთვის (დადებითი სწრაფი ანტიგენის ტესტი, ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაცია (პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციის საშუალებით) ან კულტურა) და არ უნდა ეფუძნებოდეს მხოლოდ კლინიკურ დიაგნოზს.[58]Cohen JF, Cohen R, Levy C, et al. Selective testing strategies for diagnosing group A streptococcal infection in children with pharyngitis: a systematic review and prospective multicentre external validation study. CMAJ. 2015 Jan 6;187(1):23-32. https://www.cmaj.ca/content/187/1/23.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25487666?tool=bestpractice.com ანტიბიოტიკოთერაპია არ არის რეკომენდებული პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ ანტიგენის სწრაფი ტესტის უარყოფითი შედეგი.[25]Centers for Disease Control and Prevention. Antibiotic prescribing and use - adult outpatient treatment recommendations. Oct 2017 [internet publication]. https://www.cdc.gov/antibiotic-use/community/for-hcp/outpatient-hcp/adult-treatment-rec.html ანტიბიოტიკები შეიძლება დაინიშნოს სიმპტომების ხანგრძლივობის შესამცირებლად, გადაცემის შესამცირებლად და ისეთი გართულებების თავიდან ასაცილებლად, როგორიცაა რევმატული ცხელება.[4]Centers for Disease Control and Prevention. Pharyngitis (strep throat). Jun 2022 [internet publication]. https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html შესაბამისი ანტიბიოტიკოთერაპიის დაწყებიდან 3-4 დღეში თუ ფარინგიტის სიმპტომები არ გაუმჯობესდა, უნდა განიხილებოდეს ალტერნატიული დიაგნოზი.
A ჯგუფის სტრეპტოკოკური ფარინგიტის მკურნალობის მიზანია მწვავე რევმატული ცხელების და გულის დაავადების პრევენცია, სიმპტომების სიმძიმისა და ხანგრძლივობის შემცირება და დაავადების გავრცელების თავიდან აცილება.[1]Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America (Archived). Clin Infect Dis. 2012 Nov 15;55(10):e86-102. http://cid.oxfordjournals.org/content/55/10/e86.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22965026?tool=bestpractice.com
A ჯგუფის სტრეპტოკოკებისთვის არ არის დამახასიათებელი ბეტა-ლაქტამის მიმართ რეზისტენტობა, შესაბამისად მკურნალობა შეიძლება ჩატარდეს პენიცილინით ან ამოქსაცილინით, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც აღინიშნება პენიცილინზე ალერგია. ასეთ შემთხვევაში შეიძლება სიფრთილით იქნას გამოყენებული მაკროლიდით, ცეფალოსპორინით ან კლინდამიცინით მკურნალობა.[1]Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America (Archived). Clin Infect Dis. 2012 Nov 15;55(10):e86-102.
http://cid.oxfordjournals.org/content/55/10/e86.long
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22965026?tool=bestpractice.com
[74]Pichichero ME. A review of evidence supporting the American Academy of Pediatrics recommendation for prescribing cephalosporin antibiotics for penicillin-allergic patients. Pediatrics. 2005 Apr;115(4):1048-57.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15805383?tool=bestpractice.com
[75]van Driel ML, De Sutter AI, Thorning S, et al. Different antibiotic treatments for group A streptococcal pharyngitis. Cochrane Database Syst Rev. 2023 Nov 15;3:CD004406.
https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD004406.pub5
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37965935?tool=bestpractice.com
[ ]
How do cephalosporin and macrolides compare with penicillin for people with group A streptococcal pharyngitis?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.4425/fullსწორი პასუხის ჩვენება[4]Centers for Disease Control and Prevention. Pharyngitis (strep throat). Jun 2022 [internet publication].
https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html
[25]Centers for Disease Control and Prevention. Antibiotic prescribing and use - adult outpatient treatment recommendations. Oct 2017 [internet publication].
https://www.cdc.gov/antibiotic-use/community/for-hcp/outpatient-hcp/adult-treatment-rec.html
ბავშვებში დაფიქსირდა A ჯგუფის სტრეპტოკოკის რეზისტენტობა მაკროლიდებისა და კლინდამიცინის მიმართ (ინდუცირებადი რეზისტენტობა).[76]Green M, Martin JM, Barbadora KA, et al. Reemergence of macrolide resistance in pharyngeal isolates of group A streptococci in southwestern Pennsylvania. Antimicrob Agents Chemother. 2004 Feb;48(2):473-6.
https://aac.asm.org/content/48/2/473.full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14742197?tool=bestpractice.com
[77]DeMuri GP, Sterkel AK, Kubica PA, et al. Macrolide and clindamycin resistance in group A streptococci isolated from children with pharyngitis. Pediatr Infect Dis J. 2017 Mar;36(3):342-4.
https://www.doi.org/10.1097/INF.0000000000001442
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27902646?tool=bestpractice.com
[26]Centers for Disease Control and Prevention. Antibiotic prescribing and use: outpatient clinical care for pediatric populations. Apr 2024 [internet publication].
https://www.cdc.gov/antibiotic-use/hcp/clinical-care/pediatric-outpatient.html?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/antibiotic-use/clinicians/pediatric-treatment-rec.html
დოქსიციკლინი და ტრიმეტოპრიმი/სულფამეთოქსაზოლი არ არის რეკომენდებული A ჯგუფის სტრეპტოკოკული ფარინგიტის სამკურნალოდ.[1]Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America (Archived). Clin Infect Dis. 2012 Nov 15;55(10):e86-102.
http://cid.oxfordjournals.org/content/55/10/e86.long
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22965026?tool=bestpractice.com
პერორული ფენოქსიმეთილპენიცილინი არჩევის პრეპარატია და მკურნალობის 10-დღიან კურსს საჭიროებს. მათ, ვისაც 10-დღიანი პერორული კურსის დასრულება არ შეუძლიათ, უნდა გაუკეთდეთ ბენზილპენიცილინის ერთიანი დოზა კუნთებში.ს პერორული ამოქსიცილინი ბავშვებში შეიძლება ჩანაცვლდეს, რადგან მისი გემო უფრო სასიამოვნოა ფენოქსიმეთილპენიცილინთან შედარებით. GAS ინფექციის მკურნალობისას თანდართული ინფექციური მონონუკლეოზის შემთხვევაში არაა რეკომენდებული ამოქსიცილინით მკურნალობა გამონაყარის განვითარების რისკის გამო.[1]Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America (Archived). Clin Infect Dis. 2012 Nov 15;55(10):e86-102. http://cid.oxfordjournals.org/content/55/10/e86.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22965026?tool=bestpractice.com [94]Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al; Infectious Diseases Society of America. Erratum: clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis 2014 May 15;58(10):1496. https://academic.oup.com/cid/article/58/10/1496/287267 ბავშვებში ორალური ბეტა-ლაქტამური ანტიბიოტიკებით მკურნალობის კურსის რეკომენდირებული ხანგრძლივობა 10 დღეს შეადგენს.[26]Centers for Disease Control and Prevention. Antibiotic prescribing and use: outpatient clinical care for pediatric populations. Apr 2024 [internet publication]. https://www.cdc.gov/antibiotic-use/hcp/clinical-care/pediatric-outpatient.html?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/antibiotic-use/clinicians/pediatric-treatment-rec.html
გაიდლაინით მოწოდებული რეკომენდაციების მიუხედავად, არსებობს მტკიცებულება, რომ პერორული პენიცილინის უფრო მოკლე კურსი (3-6 დღე) ისევე ეფექტურია, როგორც მწვავე ფარინგიტის 10-დღიანი მკურნლობა, პოსტსტრეპტოკოკური გლომერულონეფრიტის ან რევმატული ცხელების გაზრდილი რისკის გარეშე.[78]Altamimi S, Khalil A, Khalaiwi KA, et al. Short-term late-generation antibiotics versus longer term penicillin for acute streptococcal pharyngitis in children. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Aug 15;(8):CD004872. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD004872.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22895944?tool=bestpractice.com ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ აზითრომიცინის 3-დღიან კურსს ან ცეფაკლორის 5-დღიან კურსს მსგავსი სიმპტომური და ბაქტერიოლოგიური განკურნება მოჰყვა ამოქსიცილინის 10-დღიან კურსთან შედარებით.[79]Li P, Jiang G, Shen X. Evaluation of 3-day azithromycin or 5-day cefaclor in comparison with 10-day amoxicillin for treatment of tonsillitis in children. Can J Physiol Pharmacol. 2019 Oct;97(10):939-44. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31365280?tool=bestpractice.com თუმცა, რევმატული ცხელების ან გულის რევმატული დაავადების სიხშირე არ იყო შეფასებული ამ კვლევაში.[79]Li P, Jiang G, Shen X. Evaluation of 3-day azithromycin or 5-day cefaclor in comparison with 10-day amoxicillin for treatment of tonsillitis in children. Can J Physiol Pharmacol. 2019 Oct;97(10):939-44. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31365280?tool=bestpractice.com კიდევ ერთ-ერთი კვლევით გამოვლინდა, რომ პენიცილინი V (ფენოქსიმეთილპენიცილინი) 5 დღის განმავლობაში არ ჩამოუვარდებოდა კლინიკური შედეგით პენიცილინ V-ს 10 დღის განმავლობაში (სხვადასხვა დოზებით), თუმცა, კვლავ, ეფექტი რევმატიული ცხელების ან გულის რევმატული დაავადების ინციდენტობის არ იყო შეფასებული.[80]Skoog Ståhlgren G, Tyrstrup M, Edlund C, et al. Penicillin V four times daily for five days versus three times daily for 10 days in patients with pharyngotonsillitis caused by group A streptococci: randomised controlled, open label, non-inferiority study. BMJ. 2019 Oct 4;367:l5337. https://www.bmj.com/content/367/bmj.l5337.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31585944?tool=bestpractice.com იმის გამო, რომ მტკიცებულებები ჯერ კიდევ ჩნდება, ანტიბიოტიკების ხანმოკლე კურსები მაინც უნდა ჩაითვალოს ახალ ალტერნატივად და არა რეკომენდებულ პირველად ვარიანტად.[81]Lee RA, Stripling JT, Spellberg B, et al. Short-course antibiotics for common infections: what do we know and where do we go from here? Clin Microbiol Infect. 2023 Feb;29(2):150-9. https://www.doi.org/10.1016/j.cmi.2022.08.024 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36075498?tool=bestpractice.com [82]Krüger K, Töpfner N, Berner R, et al. Clinical practice guideline: sore throat. Dtsch Arztebl Int. 2021 Mar 19;118(11):188-94. https://www.doi.org/10.3238/arztebl.m2021.0121 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33602392?tool=bestpractice.com
ფენოქსიმეთილპენიცილინის ინტენსიური დოზებით გამოყენებამ შეიძლება დააჩქაროს გამოჯანმრთელება და იყოს მომავალი სტრატეგია A ჯგუფის სტრეპტოკოკული ფარინგოტონზილიტის სამკურნალოდ.[95]Tell D, Tyrstrup M, Edlund C, et al. Clinical course of pharyngotonsillitis with group A streptococcus treated with different penicillin V strategies, divided in groups of centor score 3 and 4: a prospective study in primary care. BMC Infect Dis. 2022 Nov 11;22(1):840. https://www.doi.org/10.1186/s12879-022-07830-4 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36368940?tool=bestpractice.com
რევმატული ცხელების ანამნეზის მქონე პირებში, რეციდივის შემცირების მიზნით, რეკომენდებულია ანტიბიოტიკებით პროფილაქტიკა.
პირველადი პარამეტრები
ფენოქსიმეთილპენიცილინი: ≤ 27 კგ სხეულის წონის მქონე ბავშვებში: 250 მგ პერორალურად 2-3-ჯერ დღეში 10 დღის განმავლობაში; ბავშვები >27 კგ და მოზრდილები: 500 მგ პერორალურად დღეში 2-3-ჯერ 10 დღის განმავლობაში
ან
ბენზატინ ბენზილპენიცილინი: ≤27 კგ სხეულის წონის მქონე ბავშვებში: 600,000 ერთეული კუნთებში ერთჯერადად; >27 კგ სხეულის წონის მქონე ბავშვებში და ზრდასრულებში: 1.2 მილიონი ერთეული კუნთებში ერთჯერადად
ან
ამოქსიცილინი: ბავშვებში: 50 მგ/კგ/დღეში პეროულად, 2 დაყოფილი დოზით, 10 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 1000 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 500 მგ პერორულად დღეში ორჯერ 10 დღის განმავლობაში
მეორეული ვარიანტები
აზიტრომიცინი: ბავშვები: 12 მგ/კგ (მაქსიმუმ 500 მგ/დოზა) პერორულად, დღეში ერთხელ, პირველ დღეს, შემდეგ 6 მგ/კგ (მაქსიმუმ 250 მგ/დოზა) დღეში ერთხელ 4 დღის განმავლობაში; ზრდასრულები: 500 მგ პერორულად, დღეში ერთხელ, პირველ დღეს, შემდეგ 250 მგ დღეში ერთხელ, 4 დღის განმავლობაში
ან
კლარითრომიცინი: ბავშვებში: 15 მგ/კგ/დღეში პერორულად, დაყოფილი დოზებით, ყოველ 12 საათში ერთხელ, 10 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 500 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 250 მგ პერორულად დღეში ორჯერ 10 დღის განმავლობაში
ან
ერითრომიცინი: ბავშვებში: 25-50 მგ/კგ/დღეში პერორულად, 4 დაყოფილი დოზით, 10 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 2000 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 250-500 მგ პერორულად დღეში ოთხჯერ, 10 დღის განმავლობაში
ან
ცეფალექსინი: ბავშვებში: 25-50 მგ/კგ/დღეში პერორულად, დაყოფილი დოზებით, ყოველ 12 საათში ერთხელ, 10 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 1000 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 500 მგ პერორულად დღეში ორჯერ, 10 დღის განმავლობაში
ან
ცეფადროქსილი: ბავშვებში: 30 მგ/კგ/დღეში პერორულად, 1-2 დაყოფილი დოზით, 10 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 1000 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 1000 მგ/დღეში პერორულად, 1-2 დაყოფილი დოზით, 10 დღის განმავლობაში
ან
კლინდამიცინი: ბავშვებში: 20 მგ/კგ/დღეში პერორულად, დაყოფილი დოზებით ყოველ 8 საათში ერთხელ, 10 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 1800 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 300-600 მგ პერორულად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 10 დღის განმავლობაში
ტონზილექტომია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
განმეორებითი ფარინგიტის მქონე ზრდასრულ პაციენტებში ტონზილექტომიას შეიძლება ზოიერი სარგებელი ჰქონდეს.[90]Koskenkorva T, Koivunen P, Koskela M, et al. Short-term outcomes of tonsillectomy in adult patients with recurrent pharyngitis: a randomized controlled trial. CMAJ. 2013 May 14;185(8):E331-6. https://www.cmaj.ca/content/185/8/E331.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23549975?tool=bestpractice.com [91]Burton MJ, Glasziou PP, Chong LY, et al. Tonsillectomy or adenotonsillectomy versus non-surgical treatment for chronic/recurrent acute tonsillitis. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Nov 19;(11):CD001802. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001802.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25407135?tool=bestpractice.com [92]Morad A, Sathe NA, Francis DO, et al. Tonsillectomy versus watchful waiting for recurrent throat infection: a systematic review. Pediatrics. 2017 Feb;139(2):e20163490. https://pediatrics.aappublications.org/content/139/2/e20163490.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28096515?tool=bestpractice.com A ჯგუფის სტრეპტოკოკული ფარინგიტის განმეორებითი ეპიზოდების მქონე ბავშვებში შეიძლება განვიხილოთ ტონზილექტომია.[93]Mitchell RB, Archer SM, Ishman SL, et al. Clinical practice guideline: tonsillectomy in children (update). Otolaryngol Head Neck Surg. 2019 Feb;160(1_suppl):S1-42. https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0194599818801757 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30798778?tool=bestpractice.com
ჰიდრატაცია, დასვენება ± კორტიკოსტეროიდი ± ინტრავენური იმუნოგლობულინი
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
მკურნალობა მოიცავს დამხმარე თერაპიას, მათ შორის ადეკვატურ ჰიდრატაციას.
პაციენტებს ხშირად ურჩევენ დასვენებას, თუმცა ამ რეკომენდაციის ეფექტურობა არაა დასაბუთებული. ავადმყოფობის პირველი 3-4 კვირის განმავლობაში, ელენთის გახეთქვის გაზრდილი რისკის გამო, რეკომენდებულია, რომ პაციენტები მოერიდონ ინტესიურ, დაძაბულ ფიზიკურ აქტივობას (მათ შორის კონტაქტურ სპორტს), თუმცა შემთხვევები საწყისი დიაგნოზიდან 8 კვირის მანძილზეც აღინიშნებოდა. მუცლის ღრუს ულტრაბგერითი გამოკვლევა რეკომენდებულია, სპლენომეგალიის ალაგების დასადასტურებლად დაძაბული ფიზიკური აქტივობების დაწყებამდე.[83]Bartlett A, Williams R, Hilton M. Splenic rupture in infectious mononucleosis:a systematic review of published case reports. Injury. 2016 Mar;47(3):531-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26563483?tool=bestpractice.com
ინფექციური მონონუკლეოზის მძიმე სისტემური სიმპტომებისა და გართულებების შემთხვევაში საჭიროა პაციენტის ჰოსპიტალიზაცია.
სისტემური კორტიკოსტეროიდები გამოიყენება სასუნთქი გზების ობსტრუქციის, მძიმე თრომბოციტოპენიისა ან ჰემოლიზური ანემიის მქონე პაციენტებში.[84]Rezk E, Nofal YH, Hamzeh A, et al. Steroids for symptom control in infectious mononucleosis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Nov 8;(11):CD004402. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD004402.pub3 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26558642?tool=bestpractice.com
იმუნური თრომბოციტოპენიის მქონე პაციენტებში შესაძლებელია ინტრავენური იმუნოგლობულინის (IVIG) გამოყენება, რაც უზრუნველყოფს იმუნური სისტემის პასუხის მოდულაციას.
სოკოს საწინააღმდეგო პრეპარატები
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
Candida albicans, ჩვეულებრივ, მგრძნობიარეა ტოპიკური თერაპიის მიმართ.
პირის ღრუს კანდიდოზის მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის შემთხვევების მკურნალობა შესაძლებელია პოლიენის სოკოს საწინააღმდეგო საშუალებებით (მაგ., ნისტატინი). უნდა აღინიშნოს, რომ ნისტატინის სუსპენზიას აქვს საქაროზას მაღალი შემცველობა, შესაბამისად, ხშირმა გამოყენებამ, განსაკუთრებით ჰიპოსალივაციის/პირის სიმშრალის მქონე პაციენტებში, შეიძლება გაზარდოს კარიესის განვითარების რისკი.
უფრო ფართოდ გავრცელებული სოკოვანი ინფექციის შემთხვევაში, როცა პირის ღრუს დიდი ნაწილია ჩართული ან სიმპტომები გახანგრძლივებულია, უფრო მიზანშეწონილია სოკოს საწინააღმდეგო აზოლების, მაგალითად ფლუკონაზოლის გამოყენება.
იხ. პირის ღრუს კანდიდოზი.
დიფტერიის ანტიტოქსინი პლიუს ანტიბიოტიკოთერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
დიფტერიის ძირითადი მკურნალობა გულისხმობს მისი ანტიტოქსინის გამოყენებას. დიფტერიაზე მყარი კლინიკური ეჭვის შემთხვევაში, ანტიტოქსინი შეგვყავს ორგანიზმში რაც შეიძლება მალე. ანტიტოქსინით მკურნალობის დაწყება არ უნდა დაყოვნდეს დიაგნოზის ლაბორატორიულ დადასტურებამდე, რადგან პაციენტების მდგომარეობა შესაძლოა სწრაფად გაუარესდეს. ანტიტოქსინს შეუძლია მხოლოდ შრატში არსებული თავისუფალი ტოქსინის განეიტრალება. მისი ეფექტურობა ლორწოვანისა და კანის სიმპტომების გამოვლენის შემდეგ მნიშვნელოვნად მცირდება, რაც ტოქსინის უჯრედებში შეღწევის მანიშნებელია.
ანტიბიოტიკები ვერ ჩაანაცვლებს ანტიტოქსინით მკურნალობას, თუმცა მათ შეუძლიათ Corynebacterium diphtheriae-ის განადგურებით ტოქსინის წარმოქმნის პრევენცია. ანტიბიოტიკები გამოიყენება კანის ადგილობრივი ინფექციების სამკურნალოდაც. გარდა ამისა, ანტიბიოტიკები ამცირებს დაავადების სხვა პირებზე გადაცემას . C diphtheriae, ჩვეულებრივ, მგრძნობიარეა პენიცილინისა და ერითრომიცინის მიმართ.[86]Centers for Disease Control and Prevention. Diphtheria. Sep 2022 [internet publication]. https://www.cdc.gov/diphtheria/clinicians.html
იხ. დიფტერია.
ანტიბიოტიკთერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ანტიბიოტიკებით მკურნალობა წარმოადგენს Francisella tularensis-ით გამოწვეული ინფექციის მკურნალობის მთავარ მეთოდს, მიუხედავად კლინიკური გამოვლინებისა.
აუცილებელია პაციენტის იზოლაცია. კლინიკური ლაბორატორია ტულარემიის საეჭვო დიაგნოზის შესახებ უნდა გაფრთხილდეს ნიმუშების გაგზავნამდე.
თერაპიის ოქროს სტანდარტია ამინოგლიკოზიდი (სტრეპტომიცინი ან გენტამიცინი). დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები (CDC) რეკომენდაციას უწევს გენტამიცინს, როგორც არჩევის მედიკამენტს,როგორც გამოცდილ და ეფექტურ საშუალებას, განსაკუთრებით მძიმე შემთხვევებისთვის.[87]Centers for Disease Control and Prevention. Tickborne diseases of the United States. Aug 2022 [internet publication]. https://www.cdc.gov/ticks/tickbornediseases/index.html ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს გენტამიცინს, როგორც არჩევის მედიკამენტს, რადგან იგი უფრო ფართოდ ხელმისაწვდომია. ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში, სტრეპტომიცინი მისაღები ალტერნატივაა.[88]World Health Organization: Global Alert and Response (GAR). WHO guidelines on tularaemia. 2007 [internet publication]. https://apps.who.int/iris/handle/10665/43793 აგენტის შერჩევა დამოკიდებულია ადგილობრივ რეკომენდაციებსა და მედიკამენტების ხელმისაწვდომობაზე. ალტერნატივას წარმოადგენს დოქსიციკლინი.[87]Centers for Disease Control and Prevention. Tickborne diseases of the United States. Aug 2022 [internet publication]. https://www.cdc.gov/ticks/tickbornediseases/index.html
იხ. ტულარემია.
ანტიბიოტიკთერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
უროგენიტალურ უბნებთან შედარებით, გონოკოკის ხახიდან ერადიკაცია უფრო ძნელად მისაღწევია. ხახის გაურთულებელი გონოკოკური ინფექციის დროს რეკომენდებულია ცეფტრიაქსონი კუნთში ერთჯერადი დოზის სახით. თუ გამოვლინდა ქლამიდიის თანაინფექცია, ქლამიდიას მკურნალობა უნდა ჩატარდეს ორალური დოქსიციკლინით ან აზითრომიცინით ორსულობის დროს. მკურნალობის შემდეგ პათოგენის აღმოფხვრის დასადასტურებლად აუცილებელია განმეორებითი ტესტები.[89]St Cyr S, Barbee L, Workowski KA, et al. Update to CDC's treatment guidelines for gonococcal infection, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020 Dec 18;69(50):1911-6. https://www.doi.org/10.15585/mmwr.mm6950a6 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33332296?tool=bestpractice.com
იხ. გონორეა (რომელიც ასევე მოიცავს ქლამიდიას კოინფექციას).
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას