ეტიოლოგია

ბაქტერიით, და/ან სხვა ტოქსინებით, ვირუსებით, პარაზიტებით, ან ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურებული საკვების მიღება. დაბინძურება ზოგადად განპირობებულია საკვებისა და სასმელების არასათანადო მოპყრობით, მომზადებით, ან შენახვით.[1]

პათოფიზიოლოგია

დიარეა გამოწვეულია (მიღებამდე ფორმირებული ან მიღების შემდეგ გამომუშავებული) ენტეროტოქსინების მოქმედებით წვრილი ნაწლავის ლორწოვანი გარსის სეკრეტორულ მექანიზმზე, ინვაზიის გარეშე (არაანთებითი), ან მსხვილ ნაწლავში, ინვაზიით და დესტრუქციით (ანთებითი).[1]​[14]​[15]​[16]​[17]

საკვებისმიერი მოწამვლის ზოგიერთი ტიპის (მაგ. სტაფილოკოკი, Bacillus cereus) შემთხვევაში ღებინება გამოწვეულია ტოქსინის მიერ, რომელიც ზემოქმედებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე.[1]

ბოტულიზმის კლინიკური სინდრომი ვითარდება მაშინ, როდესაც ბოტულინის ტოქსინი იწვევს ნერვულ დაბოლოებებში აცეტილქოლინის გამოთავისუფლების ინჰიბირებას.

ზოგიერთი არაინფექციური მიზეზით საკვებით მოწამვლის (ბუნებაში არსებული ნივთიერებებით, როგორიცაა სოკოები და თეთრი შხამა სოკო და მძიმე მეტალების, როგორიცაა დარიშხანი, ვერცხლისწყალი, და ტყვია) მწვავე გასტროინტესტინური სიმპტომების პათოფიზიოლოგიური მექანიზმი კარგად არ არის შესწავლილი.[4]

კლასიფიკაცია

ბიოლოგიური და არაბიოლოგიური აგენტები[1]

  • ბაქტერიული:

    • ბაქტერიები: B anthracis (ჯილეხის ჩხირი); B cereus (ბაცილა ცერიუსი) (წინასწარ ფორმირებული ენტეროტოქსინი და დიარეული ტოქსინი)

    • ბრუცელა: B abortus, B melitensis, B suis

    • მლივი ნაწლავის კამპილობაქტერია

    • Clostridium: C botulinum, C perfringens

    • Escherichia coli ქვეტიპები ენტეროჰემორაგიული (EHEC), ენტეროინვაზიური (EIEC), ენტეროაგრეგაციული (EAEC), ენტეროტოქსიკური (ETEC), ენტეროპათოგენური (EPEC)

    • მონოციტოგენური ლისტერია

    • Salmonella-ს სახეობები

    • Shigella სახეობები, მათ შორის შიგა ტოქსინი და შიგას მსგავსი რიბოსომის ინაქტივირებადი ცილები

    • Staphylococcus aureus <311>, სტაფილოკოკის ენტეროტოქსინების ჩათვლით

    • Vibrio: V cholerae, V parahaemolyticus; V vulnificus

    • Yersinia: Y enterocolitica, Y pseudotuberculosis.

  • ვირუსული:

    • ჰეპატიტი A და E

    • ნეიროვირუსები და სხვა კალიცივირუსები

    • როტავირუსი

    • სხვა: ასტროვირუსები, ადენოვირუსები, პარვოვირუსები.

  • პარაზიტები:

    • Angiostrongylus cantonensis

    • კრიპტოსპორიდიუმს

    • Cyclospora cayetanensis

    • Cystoisospora

    • Entamoeba histolyrica

    • Giardia lamblia-ს დიაგნოსტირებისთვის

    • ტოქსოპლაზმა

    • ტრიქინელა

    • ტრემატოდები

  • არაინფექციური:

    • სტიბიუმი

    • დარიშხანი

    • კადმიუმი

    • სიგუატერა თევზით მოწამვლა (სიგუატერას ტოქსინი)

    • სპილენძი

    • ვერცხლისწყალი

    • სოკოს ტოქსინები (მოკლე და გრძელვადიანი მოქმედების)

    • სასუქებით მოწამვლა

    • პესტიციდები (ორგანოფოსფატები ან კარბამატები)

    • თევზი ფუგუ (ტეტროდოტოქსინი)

    • სკომბროიდი (ჰისტამინი)

    • მოლუსკების ტოქსინი

    • ნატრიუმის ფტორიდი

    • თალიუმი

    • ქილა

    • თუთია

ინკუბაციის პერიოდი[1]

  • საათები: პრეფორმირებული ტოქსინები (S aureus, B cereus, C perfringens) და არაინფქციური ტოქსინები; Salmonella (72 საათამდე)

  • დღეები: ვირუსების უმრავლესობა (A და E ჰეპატიტების გარდა), Campylobacter, Shigella, პარაზიტები

  • კვირები: ჰეპატიტი A და E, მძიმე მეტალების მუდმივი ზემოქმედება.

ავადმყოფობის ხანგრძლივობა[1]

  • თვითგანკურნება/დღეები: საკვებისმიერი დაავადებების უმეტესობა

  • კვირებიდან თვეებამდე: პარაზიტები.

ასოცირებული საკვები[1]

  • თერმულად არასაკმარისად დამუშავებული, მოუხარშავი, ან უმი საკვები: განსაკურებით ხორცის პროდუქტები (ჰამბურგერი და რაგუები), შინაური ფრინველი, ნედლი და არაპასტერიზებული რძე და ყველი, მოლუსკები (ლოკოკინები), და თევზი

  • არასათანადო შენახვა: არასათანადოდ გაყინული ან დაკონსერვებული და სახლის პირობებში დაკონსერვებული საკვები

  • ფეკალიებით დაბინძურებული წყალი და საკვები

  • ახლად დამზადებული

  • სოკოები

  • ტოქსინებით დაბინძურებული ზღვის პროდუქტები (მაგ., ვერცხლისწყლით, კადმიუმით, ჰისტამინით).

შეტყობინებადი საკვებისმიერი დაავადება

საკვებისმიერი ზოგიერთი დაავადება ეცნობება საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის სააგენტოებს. დიდ ბრიტანეთში საკვებით მოწამვლა თავისთავად შეტყობინებადი მდგომარეობაა. შეერთებულ შტატებსა და დიდ ბრიტანეთში საკვებით მოწამვლის სპეციფიკური შეტყობინებადი გამომწვევებია:

  • ბაქტერიული: ჯილეხი, ბოტულიზმი, ბრუცელოზი, ქოლერა, ენტეროჰემორაგიული (შიგას ტოქსინის-წარმომქმნელი) E coli, ჰემოლიზური ურემიული სინდორმი, ლისტეროზი, სალმონელოზი (გარდა Salmonella typhi), შიგელოზი, ტიფოიდური ცხელება (S typhi და S paratyphi ინფექციები)

  • ვირუსული: ჰეპატიტი A, ჰეპატიტი E

  • პარაზიტი: კრიპტოსპორიოზი, ციკლოსპორიაზი (მხოლოდ აშშ-ში), ლამბლიოზი, ტრიქინელოზი (მხოლოდ აშშ-ში).

საჭიროა შეტყობინების ადგილობრივი პოლიტიკის ცოდნა და გათვალისწინება. UK Health Security Agency: ​notifiable diseases and causative organisms: how to report Opens in new window CDC: how to report a foodborne illness - healthcare professionals Opens in new window

დიარეა[1]

  • მწვავე: <14 დღე

  • პერსისტენტული: >14 დღე

  • ქრონიკული: >6 კვირა

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას