სალმონელოზი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
გასტროენტერიტი
სითხის გადასხმა
გასტროენტერიტის მქონე ყველა პაციენტი სასურველია, გამოვიკვლიოთ გაუწყლოებისა ხარისხის და ელექტროლიტური დისბალანსის გამოსავლენად.[82]Szajewska H, Dziechciarz P. Gastrointestinal infections in the pediatric population. Curr Opin Gastroenterol. 2010 Jan;26(1):36-44. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19887936?tool=bestpractice.com
მწვავე დიარეის ან გასტროენტერიტის მქონე პაციენტთა უმრავლესობას აქვს უნარი შეინარჩუნოს სითხისა და მარილის ბალანსი წყლის, წვენების, სპორტული სასმელების, სუფების და მარილიანი კრეკერების მოხმარების გზით.[68]Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. ACG Clinical guideline: diagnosis, treatment, and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol. 2016 May;111(5):602-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27068718?tool=bestpractice.com
შემცირებული ოსმოლარობის პერორალური რეჰიდრატაციის ხსნარი (ORS) რეკომენდებულია, როგორც პირველი რიგის თერაპია მსუბუქი და საშუალი დეჰიდრატაციის მქონე ჩვილებში, ბავშვებსა და მოზრდილებში, რომელთაც აღენიშნებათ მწვავე დიარეა. ORS აგრეთვე იყენებენ ღებინებასთან ან მძიმე ფორმის დიარეასთან დაკავშირებული მსუბუქი და საშუალო დეჰიდრატაციის დროს.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
მსუბუქი ან საშუალო სიმძიმის დეჰიდრატაციის მქონე ჩვილებს, ბავშვებს და ზრდასრულებს უნდა ჩაუტარდეთ ORS, სანამ კლინიკური დეჰიდრატაცია არ გამოსწორდება.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
პაციენტის რეჰიდრატაციის შემდეგ საჭიროა შემანარჩუნებელი სითხეების გამოყენება. ჩვილებში, ბავშვებში და ზრდასრულებში განავლით დაკარგული მოცულობა შეავსეთ ORS-ით, სანამ დიარეა და ღებინება არ შეწყდება.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
ORS-ის ნაზოგასტრული გზით გამოყენება უნდა განვიხილოთ იმ ჩვილებში, ბავშვებსა და ზრდასრულებში, რომელთაც აღენიშნებათ საშუალო სიმძიმის დეჰიდრატაცია, აქვთ პერორალური გზით მიღების აუტანლობა ან ნორმალური ფსიქიკური სტატუსის მქონე ჩვილებში, რომლებსაც აღენიშნებათ ძლიერი სისუსტე ან უარს ამბობენ სითხის სათანადოდ მიღებაზე.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
ინტრავენურ სითხეებს, როგორებიცაა რინგერის და ნორმალური ფიზიოლოგიური ხსნარი, ვიყენებთ მძიმე დეჰიდრატაციის, შოკის ან ფსიქიკური სტატუსის ცვლილების შემთხვევაში, ასევე პერორალური რეჰიდრატაციული თერაპიის წარუმატებლობის ან ილეუსის დროს.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
ბალანსირებული კრისტალოიდური ხსნარების გამოყენება შეიძლებამ შეიძლება შეამციროს ბავშვთა ჰოსპიტალიზაციის ვადა,ფიზიოლოგიურ ხსნარებთან შედარებით.[83]Florez ID, Sierra J, Pérez-Gaxiola G. Balanced crystalloid solutions versus 0.9% saline for treating acute diarrhoea and severe dehydration in children. Cochrane Database Syst Rev. 2023 May 17;5(5):CD013640.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD013640.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37196992?tool=bestpractice.com
[ 
]
How do balanced crystalloid solutions compare with 0.9% saline for treating acute diarrhea and severe dehydration in children?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.4409/fullსწორი პასუხის ჩვენებაინტრავენური რეჰიდრატაცია გრძელდება პულსის,, პერფუზიის და ფსიქიკური სტატუსი ნორმალიზებამდე, პაციენტი ფხიზლდება, არ აქვს ასპირაციის რისკფაქტორები და ილეუსი.
დიარეის საწინააღმდეგო
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
დიარეის საწინააღმდეგო პრეპარატი არ ანაცვლებს სითხის და ელექტროლიტების პროდუქტებს.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com მისი გამოყენება მხოლოდ ადექვატური ჰიდრატაციის შემდეგ არის მიზანშეწონილი.
ლოპერამიდი შეგვიძლია გამოვიყენოთ მწვავე წყლიანი დიარეის მქონე იმუნოკომპეტენტურ პაციენტებში. თუმცა, მისი გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ იმ საეჭვო თუ დადასტურებულ შემთხვევებში, სადაც ტოქსიკური მეგაკოლონი შესაძლოა გახდეს ანთებითი დიარეის ან ცხელებით მიმდინარე დიარეის მიზეზი. ლოპერამიდს არ ვიყენებთ მწვავე დიარეის მქონე 18 წლამდე ასაკის ბავშვებში.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
ბისმუთის სუბსალიცილატი, შეგვიძლია გამოვიყენოთ ზრდასრულებში კუჭის მოქმედების სიხშირის საკონტროლოდ. და შესაძლოა დაეხმაროს პაციენტებს უკეთ ფუნქციონირებდეს, მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის შეტევის დროს.[68]Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. ACG Clinical guideline: diagnosis, treatment, and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol. 2016 May;111(5):602-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27068718?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლოპერამიდი: ზრდასრულები: 4 მგ პერორალურად დასაწყისში, 2 მგ ყოველ უფორმო განავლის შემდეგ, მაქსიმუმია 16 მგ/დღეში.
ან
ბისმუტის სუბსალიცილატი: ზრდასრულები: 524 მგ პერორალურად, დღეში ოთხჯერ
ანტი-ემეტური საშუალება
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
დიარეის საწინააღმდეგო პრეპარატი არ ანაცვლებს სითხის და ელექტროლიტების პროდუქტებს.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com მისი გამოყენება მხოლოდ ადექვატური ჰიდრატაციის შემდეგ არის მიზანშეწონილი.
პერორალური რეჰიდრატაციის ამტანობის გასაუმჯობესებლად იყენებენ ღებინების საწინააღმდეგო მედიკამენტს, ონდანსეტრონს: >4 წლის ასაკის ბავშვებში და ღბინებით მიმდინარე მწვავე გასტროენტერიტის მქონე მოზარდებში.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
[ ]
Is there randomized controlled trial evidence to support the use of antiemetics for reducing vomiting in children and adolescents with acute gastroenteritis?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.403/fullსწორი პასუხის ჩვენება
პირველადი პარამეტრები
ონდანსეტრონი: ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 4-8 მგ პერორალურად/ინტრავენურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ
პრობიოტიკები
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
პრობიოტიკებს იყენებენ სიმპტომების სიმძიმისა და ხანგრძლივობის შესამცირებლად იმუნოკომპეტენტურ მოზრდილებში და ინფექციური ან ანტიმიკრობულ საშუალებებთან დაკავშირებული დიარეის მქონე ბავშვებში.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
თუთია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუთიის პერორალური დანამატების გამოყენება ამცირებს დიარეის ხანგრძლივობას 6 თვიდან 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში, რომლებიც ცხოვრობენ თუთიის დეფიციტის მაღალი პრევალენტობის ქვეყნებში ან ბავშვებში, რომელთაც აქვთ მალნუტრიციის ნიშნები.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ცინკის სულფატი: <6 თვის ასაკის ბავშვებში: 10 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 10-14 დღის განმავლობაში; ≥6 თვის ასაკის ბავშვები: 20 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 10-14 დღის განმავლობაში
მეტი ცინკის სულფატიდოზა მიუთითებს ელემენტალურ (სუფთა)თუთიაზე
ანტიბიოტიკთერაპია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
პაციენტებში მძიმე დაავადებით ან უფრო მძიმე დაავადების მაგ: ბაქტერემიის, ან ექსტრაინტესტინალური სალმონელოზის სხვა ფორმების, განვითარების მაღალი რისკით, საჭიროა განვიხილოთ ანტიბიოტიკოთერაპიის მოკლე კურსის საკითხი. პაციენტთა ეს ჯგუფები მოიცავს: <3 თვის ასაკის ჩვილები ბაქტერიულ ეტიოლოგიაზე ეჭვით; 50 წელს ზემოთ მოზრდილები; აივ ინფიცირებული პაციენტები; პირები, რომელთაც ახლახან იმოგზაურეს საზღვარგარეთ სხეულის ტემპერატურით ≥38.5°C (101.3°F) და/ან სეფსისის ნიშნები; სისხლძარღვოვანი პრობლემების, მაგ. ხელოვნური სარქვლის ან ტრანსპლანტანტის მქონე პირები; ხელოვნური სახსრების მქონე პირები; და იმუნოსუპრესირებული პაციენტები, რომელთაც აღენიშნებათ დაავადების მძიმე ფორმა და სისხლიანი დიარეა.[44]Hohmann EL. Nontyphoidal salmonellosis. Clin Infect Dis. 2001 Jan 15;32(2):263-9. https://cid.oxfordjournals.org/content/32/2/263.full.pdf+html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11170916?tool=bestpractice.com [45]Pegues DA, Miller SI. Salmonella species, including Salmonella Typhi. In: Mandell, Douglas, and Bennett's principles and practice of infectious diseases. 7th ed. Philadelphia, PA: Churchill Livingstone; 2010:2887-903.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com [93]Gilbert DN, Chambers HF, Eliopoulos GM, et al. The Sanford guide to antimicrobial therapy, 47th ed. Sperryville, VA: Antimicrobial Therapy, Inc.; 2017.[94]Benenson S, Raveh D, Schlesinger Y, et al. The risk of vascular infection in adult patients with nontyphi Salmonella bacteremia. Am J Med. 2001 Jan;110(1):60-3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11152867?tool=bestpractice.com [95]Gordon MA, Banda HT, Gondwe M, et al. Non-typhoidal salmonella bacteraemia among HIV-infected Malawian adults: high mortality and frequent recrudescence. AIDS. 2002 Aug 16;16(12):1633-41. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12172085?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკკები, რეკომენდებული მოზრდილთა მკურნალობისთვის, მოიცავს ფტორქინოლონებს (მაგ. ციპროფლოქსაცინი) ან აზითრომიცინს, რაც დამოკიდებულია ანტიბიოტიკების მიმართ ადგილობრივ მგრძნობელობასა და მოგზაურობის ანამნეზზე.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com [68]Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. ACG Clinical guideline: diagnosis, treatment, and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol. 2016 May;111(5):602-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27068718?tool=bestpractice.com
ფთორქინოლონებისადმი რეზისტენტობა აღწერილია რამდენიმე რეგიონში; შესაბამისად, თუ ფთორქინოლონზე პაციენტი შესაბამისად არ რეაგირებს, სასურველია პაციენტის გადაყვანა ალტერნატიულ ანტიბიოტიკოთერაპიაზე მგრძნობელობის დადგენის შემდეგ.[96]Nakaya H, Yasuhara A, Yoshimura K, et al. Life-threatening infantile diarrhea from fluoroquinolone-resistant Salmonella enterica typhimurium with mutations in both gyrA and parC. Emerg Infect Dis. 2003 Feb;9(2):255-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12604000?tool=bestpractice.com [97]Whichard JM, Gay K, Stevenson JE, et al. Human Salmonella and concurrent decreased susceptibility to quinolones and extended-spectrum cephalosporins. Emerg Infect Dis. 2007 Nov;13(11):1681-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18217551?tool=bestpractice.com [98]Humphries RM, Fang FC, Aarestrup FM, et al. In vitro susceptibility testing of fluoroquinolone activity against Salmonella: recent changes to CLSI standards. Clin Infect Dis. 2012 Oct;55(8):1107-13. https://academic.oup.com/cid/article/55/8/1107/340237 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22752519?tool=bestpractice.com
ფტოროქინოლონები დაკავშირებულია სერიოზულ, დამაინვალიდებელ და პოტენციურად გვერდით მოვლენებთან, როგორიცაა ტენდინიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და კუნთოვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები.[100]US Food & Drug Administraton. FDA Drug Safety Communication: FDA advises restricting fluoroquinolone antibiotic use for certain uncomplicated infections; warns about disabling side effects that can occur together. 12 May 2016 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-drug-safety-communication-fda-advises-restricting-fluoroquinolone-antibiotic-use-certain [101]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. November 2018 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილებები აორტის აშრევების, მნიშვნელოვანი ჰიპოგლიკემიის და ფსიქიური ჯანმრთელობის მხრივ არასასურველი ეფექტების გაზრდილი რისკის შესახებ იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ფთორქინოლონებს.[102]US Food & Drug Administraton. FDA reinforces safety information about serious low blood sugar levels and mental health side effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes. 10 July 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-reinforces-safety-information-about-serious-low-blood-sugar-levels-and-mental-health-side [103]US Food and Drug Administration (FDA). FDA Drug Safety Communication: FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients. December 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-warns-about-increased-risk-ruptures-or-tears-aorta-blood-vessel-fluoroquinolone-antibiotics
მესამე თაობის ცეფალოსპორინი ან აზითრომიცინი რეკომენდებულია სპეციფიკურად <3 თვემდე ასაკის ჩვილებში და დამოკიდებულია ანტიბიოტიკების მიმართ ადგილობრივ მგრძნობელობასა და მოგზაურობის ანამნეზზე.[66]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
ბავშვების მკურნალობა გართულებულია, იმის გათვალისწინებით, რომ იზრდება სალმონელას იზოლატების რეზისტენტობა და, ამასთან, პედიატრიულ პაციენტებში ფთორქინოლონების ტიპის ანტიბიოტიკების გამოყენებას ტოქსიკურობის რისკი ახლავს.[97]Whichard JM, Gay K, Stevenson JE, et al. Human Salmonella and concurrent decreased susceptibility to quinolones and extended-spectrum cephalosporins. Emerg Infect Dis. 2007 Nov;13(11):1681-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18217551?tool=bestpractice.com [104]Sjölund-Karlsson M, Rickert R, Matar C, et al. Salmonella isolates with decreased susceptibility to extended-spectrum cephalosporins in the United States. Foodborne Pathog Dis. 2010 Dec;7(12):1503-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20704496?tool=bestpractice.com [105]Wadula J, von Gottberg A, Kilner D, et al. Nosocomial outbreak of extended-spectrum beta-lactamase-producing Salmonella isangi in pediatric wards. Pediatr Infect Dis J. 2006 Sep;25(9):843-4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16940846?tool=bestpractice.com [106]Usha G, Chunderika M, Prashini M, et al. Characterization of extended-spectrum beta-lactamases in Salmonella spp. at a tertiary hospital in Durban, South Africa. Diagn Microbiol Infect Dis. 2008 Sep;62(1):86-91. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18513912?tool=bestpractice.com [107]Lunguya O, Lejon V, Phoba MF, et al. Antimicrobial resistance in invasive non-typhoid Salmonella from the Democratic Republic of the Congo: emergence of decreased fluoroquinolone susceptibility and extended-spectrum beta lactamases. PLoS Negl Trop Dis. 2013 Mar;7(3):e2103. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3597487 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23516651?tool=bestpractice.com
ტიფოიდური ცხელებისთვის ციპროფლოქსაცინით მკურნალობის შემსწავლელი კვლევის მიხედვით, ამ აგენტის გამოყენება შეიძლება უსაფრთხოდ სალმონელას ინფექციებისთვის.[108]White NJ, Dung NM, Vinh H, et al. Fluoroquinolone antibiotics in children with multidrug resistant typhoid. Lancet. 1996 Aug 24;348(9026):547. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8757168?tool=bestpractice.com ციპროფლოქსაცინი ზოგადად არ არის რეკომენდებული პედიატრიულ პოპულაციაში ართროპათიის პოტენციური რისკის გამო, მაგრამ არსებობს ინფორმაცია ამ პოპულაციის პაციენტებში წარმატებული და უსაფრთხო გამოყენების შესახებ განსაკუთრებულ შემთხვევებში.[109]Adefurin A, Sammons H, Jacqz-Aigrain, et al. Ciprofloxacin safety in paediatrics: a systematic review. Arch Dis Child. 2011 Sep;96(9):874-80. http://adc.bmj.com/content/96/9/874.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21785119?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკოთერაპიის ტიპიური კურსი ტარდება 3-7 დღე, ან გრძელდება ცხელების გაქრობამდე.[45]Pegues DA, Miller SI. Salmonella species, including Salmonella Typhi. In: Mandell, Douglas, and Bennett's principles and practice of infectious diseases. 7th ed. Philadelphia, PA: Churchill Livingstone; 2010:2887-903.[93]Gilbert DN, Chambers HF, Eliopoulos GM, et al. The Sanford guide to antimicrobial therapy, 47th ed. Sperryville, VA: Antimicrobial Therapy, Inc.; 2017. ანტიბიოტიკების კურსი დაქვეითებული იმუნიტეტის მქონე პაციენტებში, ან რეციდიული დაავადების დროს ხშირად გრძელდება 7-14 დღე.
პირველადი პარამეტრები
ციპროფლოქსაცინი: ბავშვებში: 20-30 მგ/კგ/დღეში პერორალურად, დაყოფილი ორ დოზად, მაქსიმუმ 1500 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 500 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ ან 400 მგ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში ერთხელ
მეორეული ვარიანტები
აზიტრომიცინი: ბავშვებში: 10 მგ/კგ/დღეში პერორალურად, მაქსიმუმ 500 მგ/დღეში; ზრდასრულებში: 1000 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ პირველ დღეს, შემდგომ 500 მგ დღეში ერთხელ
ან
ცეფტრიაქსონი: ბავშვებში: 60 მგ/კგ/დღე ინტრავენურად, 1-2 დაყოფილი დოზით
ან
ცეფოტაქსიმი: ბავშვებში: 100 მგ/კგ/დღე ინტრავენურად, დაყოფილი 4 დოზად
ქრონიკული მტარებლობა
ანტიბიოტიკთერაპია
არატიფოიდური სალმონელას ქრონიკული მტარებლობის სტატუსი დგინდება სალმონელაზე დადებითი განავლის კულტურით მწვავე ავადმყოფობიდან 12 თვეში ან მეტი ხნის შემდეგ და გვხვდება შემთხვევათა 0.5%-ში (S Typhi-ის შემთხვევაში 3%).[32]Corrado ML, DuPont HL, Cooperstock M, et al. Evaluation of new anti-infective drugs for the treatment of chronic carriage of Salmonella. Infectious Diseases Society of America and the Food and Drug Administration. Clin Infect Dis. 1992 Nov;15 Suppl 1:S259-62. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1477240?tool=bestpractice.com [33]Crum-Cianflone NF. Salmonellosis and the gastrointestinal tract: more than just peanut butter. Curr Gastroenterol Rep. 2008 Aug;10(4):424-31. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2753534 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18627657?tool=bestpractice.com
მოსახლეობის კონკრეტული ჯგუფები ქრონიკული მატარებლობის მეტი რისკით გამოირჩევიან, მათ შორის ჩვილები, ქალები, ნაღვლკენჭოვანი, ან თირკმელკენჭოვანი დაავადების მქონე პაციენტები, ან პაციენტები, რომლებიც ასევე ინფიცირებული არიან Schistosoma haematobium-ით.
სასურველია, ანტიბიოტიკების ხანმოკლე კურსის მაგივრად უფრო ხანგრძლივი მკურნალობა გამოვიყენოთ. მიუხედავად შესაფერისი ანტიბიოტიკოთერაპიისა, მკურნალობა წარმატებულია მტარებლობის წინააღმდეგ შემთხვევათა მხოლოდ 80%-ში.[115]Freerksen E, Rosenfield M, Freerksen R, et al. Treatment of chronic Salmonella carriers. Chemotherapy. 1977;23(3):192-210. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/319963?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკოთერაპიის ტიპი ანალოგიურია S Typhi-ის მკურნალობისა: ამოქსიცილინი, ტრიმეტოპრიმ/სულფამეთოქსაზოლი ან ციპროფლოქსაცინი.[45]Pegues DA, Miller SI. Salmonella species, including Salmonella Typhi. In: Mandell, Douglas, and Bennett's principles and practice of infectious diseases. 7th ed. Philadelphia, PA: Churchill Livingstone; 2010:2887-903.[115]Freerksen E, Rosenfield M, Freerksen R, et al. Treatment of chronic Salmonella carriers. Chemotherapy. 1977;23(3):192-210. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/319963?tool=bestpractice.com [116]Ferreccio C, Morris JG Jr, Valdivieso C, et al. Efficacy of ciprofloxacin in the treatment of chronic typhoid carriers. J Infect Dis. 1988 Jun;157(6):1235-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3373023?tool=bestpractice.com [117]DuPont HL. Quinolones in Salmonella typhi infection. Drugs. 1993;45 Suppl 3:119-24. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7689442?tool=bestpractice.com ბოლო ორი ანტიბიოტიკი უკეთესი შეღწევადობით გამოირჩევა და შეიძლება, ისინი უპირატეს მედიკამენტებად ჩაითვალონ.[118]Diridl G, Pichler H, Wolf D. Treatment of chronic salmonella carriers with ciprofloxacin. Eur J Clin Microbiol. 1986 Apr;5(2):260-1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2941298?tool=bestpractice.com [119]Clementi KJ. Trimethoprim-sulfamethoxazole in the treatment of carriers of Salmonella. J Infect Dis. 1973 Nov;128:Suppl:738-42. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4758055?tool=bestpractice.com ბევრი პროვაიდერი ირჩევს ფტორქინოლონებს სხვა პრეპარატებისადმი რეზისტენტობისა და მკურნალობის უფრო ხანმოკლე პერიოდის გამო.[120]Rodriguez-Noriega E, Andrade-Villanueva J, Amaya-Tapia G. Quinolones in the treatment of Salmonella carriers. Rev Infect Dis. Jul-Aug 1989;11 Suppl 5:S1179-87. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2672248?tool=bestpractice.com
ფტოროქინოლონები დაკავშირებულია სერიოზულ, დამაინვალიდებელ და პოტენციურად გვერდით მოვლენებთან, როგორიცაა ტენდინიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და კუნთოვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები.[100]US Food & Drug Administraton. FDA Drug Safety Communication: FDA advises restricting fluoroquinolone antibiotic use for certain uncomplicated infections; warns about disabling side effects that can occur together. 12 May 2016 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-drug-safety-communication-fda-advises-restricting-fluoroquinolone-antibiotic-use-certain [101]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. November 2018 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილებები აორტის აშრევების, მნიშვნელოვანი ჰიპოგლიკემიის და ფსიქიური ჯანმრთელობის მხრივ არასასურველი ეფექტების გაზრდილი რისკის შესახებ იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ფთორქინოლონებს.[102]US Food & Drug Administraton. FDA reinforces safety information about serious low blood sugar levels and mental health side effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes. 10 July 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-reinforces-safety-information-about-serious-low-blood-sugar-levels-and-mental-health-side [103]US Food and Drug Administration (FDA). FDA Drug Safety Communication: FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients. December 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-warns-about-increased-risk-ruptures-or-tears-aorta-blood-vessel-fluoroquinolone-antibiotics
ციპროფლოქსაცინი ზოგადად არ არის რეკომენდებული პედიატრიულ პოპულაციაში ართროპათიის პოტენციური რისკის გამო, მაგრამ არსებობს ინფორმაცია ამ პოპულაციის პაციენტებში წარმატებული და უსაფრთხო გამოყენების შესახებ განსაკუთრებულ შემთხვევებში.[109]Adefurin A, Sammons H, Jacqz-Aigrain, et al. Ciprofloxacin safety in paediatrics: a systematic review. Arch Dis Child. 2011 Sep;96(9):874-80. http://adc.bmj.com/content/96/9/874.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21785119?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკების შერჩევა სასურველია საბოლოოდ ემყარებოდეს კოლონიზებული შტამებისადმი მგრძნობელობის დადგენას.
პირველადი პარამეტრები
ციპროფლოქსაცინი: ბავშვებში: 20-30 მგ/კგ/დღეში პერორალურად, 2 დაყოფილი დოზით, 1 თვის განმავლობაში, მაქსიმუმ 1500 მგ/დღეში; მოზრდილებში: 500 მგ პერორალურად ორჯერ დღეში 1 თვის განმავლობაში
მეორეული ვარიანტები
ტრიმეთოპრიმ/სულფამეტოქსაზოლი: >2 თვის ასაკის ბავშვებში: 12 მგ/კგ/დღეში პერორალურად, 2 დაყოფილი დოზით, 3 თვის განმავლობაში; მოზრდილებში: 160/800 მგ პერორალურად, დღეში ორჯერ 3 თვის განმავლობაში
მეტი ტრიმეთოპრიმ/სულფამეტოქსაზოლიპედიატრიული დოზა ეხება მხოლოდ ტრიმეტოპრიმის კომპონენტს.
მესამე ვარიანტები
ამოქსიცინილი: >3 თვის ასაკის ბავშვებში: 50-100 მგ/კგ/დღეში პერორალურად, 2-3 დაყოფილი დოზით, 3 თვის განმავლობაში; ზრდასრულებში: 1000 მგ პერორალურად, დღეში სამჯერ 3 თვის განმავლობაში
საწყისი მკურნალობა პრაზიქვანტელით
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სალმონელას მტარებლობის სტატუსი შესაძლოა შენარჩუნდეს პარაზიტული ინფექციების დროსაც.
S haematobium-ის თანაარსებული ინფქეციების მქონე პაციენტებს უნდა ჩაუტარდეთ თერაპია პრაზიქვანტელით, ანტიბიოტიკოთერაპიის დაწყებამდე.[33]Crum-Cianflone NF. Salmonellosis and the gastrointestinal tract: more than just peanut butter. Curr Gastroenterol Rep. 2008 Aug;10(4):424-31. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2753534 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18627657?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
პრაზიქუანტელი: ბავშვებში და მოზრდილებში: 20 მგ/კგ პერორალურად დღეში ორჯერ, 1 დღის განმავლობაში
ქოლეცისტექტომია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სალმონელას მტარებლობის სტატუსი შეიძლება შენარჩუნდეს თანარსებული ნაღვლოვანი კენჭების არსებობის დროს.[33]Crum-Cianflone NF. Salmonellosis and the gastrointestinal tract: more than just peanut butter. Curr Gastroenterol Rep. 2008 Aug;10(4):424-31. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2753534 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18627657?tool=bestpractice.com
ქოლეცისტექტომია რეკომენდებულია, განსაკუთრებით, თუ ქრონიკული მტარებლობა რჩება მიუხედავად ანტიბიოტიკოთერაპიისა.[121]Dinbar A, Altmann G, Tulcinsky DB. The treatment of chronic biliary salmonella carriers. Am J Med. 1969 Aug;47(2):236-42. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4897185?tool=bestpractice.com
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას