მიდგომა
დიაგნოზი ემყარება სწორად შეგროვილ ანამნეზს, გასინჯვას და შესაბამის დამადასტურებელ ტესტებს. ეს დიაგნოზი გასათვალისწინებელია პაციენტებში, რომლებიც ბოლო დროს იღებდნენ ანტიბიოტიკებს და აღენიშნებათ დიარეა. ტესტირება უნდა შემოიფარგლებოდეს იმ პაციენტებით, რომელთაც აღენიშნებათ აუხსნელი, ახლად დაწყებული დიარეა (განისაზღვრება როგორც 3 ან მეტი გაუფორმებელი განავალით დეფეკაცია 24 საათის განმავლობაში). რეკომენდებულია მოლეკულური ტესტირება ცალკე ან მრავალსაფეხურიანი ალგორითმის ფარგლებში, ადგილობრივი ინსტიტუციური პროტოკოლების შესაბამისად.
Clostridioides difficile: diagnosis and treatments Opens in new window
ანამნეზი.
განსაკუთრებულ რისკფაქტორებს მიეკუთვნება ხანდაზმული ასაკი, ანტიბიოტიკების მიღების ბოლოდროინდელი ანამნეზი, თანმხლები დაავადებები (მაგ. ნაწლავის ანთებითი დაავადება, თირკმლის ქრონიკული დაავადება, აივ ინფექცია), გახანგრძლივებული ჰოსპიტალიზაცია, მოხუცებულთა სახლში ცხოვრება, მჟავიანობის დამაქვეითებელიპრეპარატებისმიღების ანამნეზი, პარენქიმული ორგანოს ან ჰემატოპოეზური ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაციის ანამნეზი, ან Clostridium difficile-თან დაკავშირებული დაავადების ანამნეზი.
დაავადების ყველაზე ხშირი გამომწვევი ანტიბიოტიკებია ამპიცილინი, ცეფალოსპორინები, კლინდამიცინი, კარბაპენემები და ფტორქინოლონები, განსაკუთრებით, ბოლო 3 თვის განმავლობაში.[21][22]
ცეფალოსპორინები (მესამე და მეოთხე თაობა) და კარბაპენემები ყველაზე მჭიდრო კავშირშია ჯანდაცვის დაკავშირებულ ინფექციებთან; ზომიერი კავშირი ასევე აღინიშნა ფტორქინოლონების, კლინდამიცინის და ბეტა-ლაქტამაზას ინჰიბიტორის/პენიცილინის კომბინაციებში.[25]
სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის გვერდითი მოვლენების მოხსენების სისტემის ანალიზმა აჩვენა, რომ Clostridioides difficile ინფექციების ყველაზე დიდი წილი იყო ლინკოსამიდებისთვის (მაგ., კლინდამიცინით), რასაც მოჰყვება მონობაქტამები, ბეტა-ლაქტამაზას ინჰიბიტორების კომბინაციები და პენიცილინი (მაგ., პიპერაცილინი /). ტაზობაქტამი), კარბაპენემები, ცეფალოსპორინები, ტეტრაციკლინები, მაკროლიდები, ფტორქინოლონები და ტრიმეტოპრიმი/სულფამეთოქსაზოლი.[26]
თუმცა, მეტა-ანალიზში ნავარაუდებია, რომ ტეტრაციკლინები შეიძლება დაკავშირებული იყოს ინფექციის შემცირებულ რისკთან სხვა ანტიბიოტიკებთან შედარებით.[27]
პაციენტებს ჩვეულებრივ აღენიშნებათ ცხელება, დიარეა, მუცლის ტკივილი, გულისრევა ან პირღებინება.
ფიზიკური გამოკვლევა
შეიძლება გამოვლინდეს ნებისმიერი მდგომარეობა, დაწყებული მუცლის მცირე მტკივნეულობით, დამთავრებული მწვავე მუცლის ნიშნებით.
შოკის სისტემური სიმპტომები, როგორიცაა ჰიპოტენზია და ტაქიკარდია, მუცლის ძლიერი ტკივილით და მომატებული მგრძნობელობით, ელვისებრ კოლიტზე მიუთითებს. ელვისებრი დაავადება განისაზღვრება როგორც C difficile -ს მძიმე გართულებული შემთხვევა, სიკვდილის მაღალი რისკით.
საწყისი კვლევები
სისხლის საერთო ანალიზი ლეიკოციტური ფორმულით ინიშნება პირველადი შეფასებისთვის. ტესტი ტიპიურად ავლენს ლეიკოციტოზს. ძალიან მაღალი ლეიკოციტოზის (30,000 to 50,000/მმ^3) შემთხვევაში პაციენტი ელვისებრი კოლიტის რისკის ქვეშ იმყოფება.
მუცლის რენტგენოგრაფია უნდა გაკეთდეს მუცლის შებერილობის ან ინფექციის ნიშნებისა და სიმპტომების შემთხვევაში. კვლევამ შეიძლება ნაწლავის გაგანიერება გამოავლინოს.[22]
პირველადი კვლევის ფარგლებში განავლის ნიმუში უნდა შემოწმდეს ფარულ სისხლდენაზე. ტესტირების ალგორითმები უნდა შეიცავდეს როგორც ძალიან მგრძნობიარე, ასევე ძალიან სპეციფიკური ტესტირების საშუალებას, რათა დაეხმაროს კოლონიზაციის გარჩევას აქტიური ინფექციისგან.[57] თუმცა, C difficile-ის ინფექციის და კოლონიზაციის დიფერენცირება პრობლემურია, თანაც არ არსებობს კონსენსუსი საუკეთესო დიაგნოსტიკური მეთოდის შესახებ. ტესტებით ვლინდება თავად ორგანიზმი (კერძოდ, ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტები [NAAT], როგორიცაა განავლის პოლიმერაზას ჯაჭვური რეაქცია, გლუტამატ დეჰიდროგენაზას [GDH] იმუნოფერმენტული ანალიზი ან ტოქსიკოგენური კულტურა) ან მისი ძირითადი ტოქსინები (კერძოდ, ტოქსინის A და B ენზიმის იმუნოლოგიური ანალიზი, უჯრედული კულტურის ციტოტოქსიკურობის ნეიტრალიზაციის ანალიზი) უშუალოდ განავალში. მოლეკულური ტესტირება, ყველაზე ხშირად გამოყენებული დიაგნოსტიკური მეთოდი, ინფიცირებასა და კოლონოზაციას ვერ ასხვავებს. მას აქვს მაღალი მგრძნობელობა და დაბალი/საშუალო სპეციფიკურობა. ამიტომ, კარგი დიაგნოსტიკური მართვის ინტერესებიდან გამომდინარე, რეკომენდებულია, რომ ტესტირება ჩაუტარდეთ მხოლოდ ახალი, აუხსნელი დიარეის მქონე პაციენტებს (განისაზღვრება როგორც 24 საათის განმავლობაში 3-4 უფორმო განავალი), რომლებიც არ იღებენ საფაღარათო საშუალებებს; თუმცა, ეს რეკომენდაცია ძალიან დაბალი ხარისხის მტკიცებულებას ეფუძნება. თუ საავადმყოფოს და ლაბორატორიის პერსონალი შეთანხმდება განავლის ნიმუშის აღების ამ კრიტერიუმებზე, რეკომენდებულია მხოლოდ ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტები, რადგან ეს განავლის ნიმუშებზე დიაგნოსტიკის ყველაზე მგრძნობიარე მეთოდია იმ პაციენტებში, რომელთაც კლინიკური სიმპტომებიდან გამომდინარე, სავარაუდოდ აქვთ C difficile-ს ინფექცია. თუმცა, თუ განავლის ნიმუშის აღების წინასწარ შეთანხმებული ინსტიტუციური კრიტერიუმები არ არსებობს, უფრო მეტად რეკომენდებულია განავლის ტოქსინის ტესტი, როგორც მრავალსაფეხურიანი ალგორითმის ნაწილი (მაგ. გლუტამატ დეჰიდროგენაზა პლუს ტოქსინი; გლუტამატ დეჰიდროგენაზა პლუს ტოქსინი, ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტების არბიტრაციით; ან ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტები პლუს ტოქსინი), ვიდრე მხოლოდ ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტები. განმეორებითი ტესტირება არ უნდა ჩატარდეს 7 დღის განმავლობაში დიარეის იმავე ეპიზოდის დროს და უსიმპტომო პაციენტებს არ უნდა ჩაუტარდეთ ტესტირება.[2]
ევროპული გაიდლაინებით რეკომენდებულია ორ-საფეხურიანი ალგორითმი, რომელიც შედგება საწყისი მაღალი მგრძნობელობის ტესტისგან (მაგ. NAAT ან GDH ფერმენტული ანალიზი) და თუ ის დადებითია, დადასტურება მაღალი სპეციფიკურობის ტესტით (A/B ტოქსინის ფერმენტული ანალიზი). ალტერნატიულად, ნიმუშების სკრინინგი შეიძლება გაკეთდეს GDH და A/B ტოქსინის ფერმენტული ანალიზით.[69]
შემდგომი კვლევები
სიგმოიდისკოპია ან კოლონოსკოპია ნაჩვენებია, როცა მკურნალობას შედეგი არ მოაქვს, ან როცა ELISA ტესტი უარყოფითია, ან როცა ეჭვია სხვა გამომწვევ მიზეზზე, როგორიცაა იშემიური კოლიტი.
მუცლის ღრუს კტ ნაჩვენებია მუცლის შებერილობის, ტკივილის გაუარესების ან ნაწლავური ხმიანობის არარსებობის შემთხვევაში.
ახალი ტესტები
ფეკალური ბიომარკერები, როგორიცაა კალპროტექტინი და ლაქტოფერინი, სულ უფრო მეტად გამოიყენება დიარეის ანთებითი და არაანთებითი მიზეზების განსასხვავებლად. ამჟამად არასაკმარისი მტკიცებულება არსებობს ამ ბიომარკერების რეკომენდირებისთვის C difficile-ს ინფექციის დიაგნოსტიკისთვის.[2]
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას