მიდგომა

მართვის ძირითად მიზანს წარმოადგენს სიმპტომური UTI-ის მკურნალობა. ანტიბიოტიკებით ემპირიული მკურნალობა უნდა წარიმართოს ანტიბიოტიკებისადმი მგრძნობელობის ადგილობრივი თავისებურებებისა და გაიდლაინების გათვალისწინებით.[14][46]​

გაურთულებელი UTI

გაურთულებელი UTI-ის მქონე პაციენტები ზოგადად წარმოადგენენ ჯანმრთელ ქალებს ფუნქციური და სტრუქტურული პათოლოგიების გარეშე. თუ სხვაგვარად ჯანმრთელია, მწვავე გაურთულებელი ცისტიტის მქონე ზრდასრული, არა-ორსული ქალისთვის ანტიმიკრობიული თერაპიის ხანმოკლე კურსი, როგორც წესი, არის საკმარისი.[47][48]

ნიტროფურანტოინი, ჩვეულებრივ, წარმოადგენს პირველი რიგის ეფექტურ თერაპიას გაურთულებელი ცისტიტის სამკურნალოდ ქალების უმრავლესობაში და ინიშნება 5 დღის განმავლობაში.[1]​​[47][49][50]სხვა რეკომენდებული ვარიანტები მოიცავს ფოსფომიცინის ერთჯერად დოზას, ან ტრიმეთოპრიმის/სულფამეთოქსაზოლის (TMP/SMX) 3-დღიან კურსს იმ რეგიონებში, სადაც E. coli-ის რეზისტენტობა 20%-ზე ნაკლებია.[1][47][50]​​​ 

მეორე რიგის ვარიანტები მოიცავს პერორალურ ცეფალოსპორინს (მაგ. ცეფალექსინი), ალტერნატიულ ბეტა-ლაქტამებს (მაგ. ამოქსიცილინი/კლავულანატი) ან ფტორქინოლონის მოკლე კურსს (მაგ. ციპროფლოქსაცინი, ლევოფლოქსაცინი).[1][14]​​[47][51]​​​ აშშ სურსათისა და წამლის ადმინისტრაცია გვაფრთხილებს, რომ ფთორქინოლონების გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს მძიმე და მუდმივი გვერდითი ეფექტები, მყესების, კუნთების, სახსრების, ნერვების და ცენტრალური ნერვული სისტემის დაზიანებით. შესაბამისად, მათი რეკომენდაციით, ფთორქინოლონები უნდა გამოვიყენოთ მხოლოდ იმ პაციენტებში, რომელთაც არა აქვთ გაურთულებელი საშარდე გზების ინფექციების მკურნალობის სხვა ალტერნატიული საშუალება, ვინაიდან რისკი ამ დროს აღემატება სარგებელს.[52] მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლს ანტიბიოტიკების რეჟიმის არჩევის შესახებ მითითებისთვის.

ერთი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის ფარგლებში საშარდე გზების ინფექციების (UTIs) მქონე ქალები აღწევდნენ გამოჯანმრთელებას იბუპროფენზე, ყოველგვარი ანტიბიოტიკების გარეშე.[53] საწყისი სიმპტომური მკურნალობის შეთანხმება შესაძლებელია, თუ ქალი თავს იკავებს დაუყონებლივი ანტიბიოტიკოთერაპიისგან და მზად არის, ატაროს სიმპტომების უფრო მაღალი ტვირთი. სიმპტომური მკურნალობა გადავადებულ ანტიბიოტიკებთან კომბინაციაში, რეზისტენტობის დაბალი პროფილის პრეპარატის გამოყენებით (მაგ. ნიტროფურანტოინი) ამცირებს ანტიბიოტიკების მიღებას და ერთდროულად მინიმუმამდე დაჰყავს გართულებების რისკი.[54]

გარდა ამისა, გასათვალისწინებელია ანტიბიოტიკების გვერდითი ეფექტების რისკი. Clostridium difficile-ს რისკი უფრო მაღალი რისკის ანტიბიოტიკებთან არის დაკავშირებული (კლინდამიცინი, კარბაპენემი, ცეფალოსპორინები, ფტორქინოლონები), დაბალი რისკის ანტიბიოტიკებთან შედარებით (პენიცილინები, მაკროლიდები, სულფონამიდები და ტრიმეტოპრიმი, ტეტრაციკლინები).[55]

გართულებული UTI

საშარდე გზების ინფექციები შეიძლება გართულდეს ფაქტორებით, რომლებიც ამცირებენ ანტიმიკრობული თერაპიის ეფექტურობას, მაგ. საშარდე გზების სტრუქტურული ან ფუნქციური ანომალიები, ფონური მდგომარეობა, რომელიც ხელს უშლის მასპინძლის დაცვას და/ან ნოზოკომიური ან მულტირეზისტენტული პათოგენები. საშარდე გზების გართულებული ინფექციებისთვის (UTI) რეკომენდებულია შარდის კულტურის და ანტიმიკრობული მგრძნობელობის განსაზღვრა, ხოლო მკურნალობის არჩევანი უნდა ეფუძნებოდეს სენსიტიურობის დადასტურებულ მონაცემებს. საშარდე გზების გაურთულებელ ინფექციებთან შედარებით, გამოიყენება პერორალური ანტიბიოტიკების უფრო ხანგრძლივი კურსი.[1] არაორსულ ქალებში ფებრილური UTI-ის მკურნალობა წარმატებით არის შესაძლებელი შესაბამისი ანტიბიოტიკების 7-დღიანი კურსით.[56] 

გართულებული საშარდე გზების ინფექციების, მაგრამ მსუბუქი სიმპტომების მქონე ქალები შეიძლება მკურნალობდნენ ამბულატორიულად (მაგ., ორალური ფტორქინოლონით ან ტრიმეტოპრიმი/სულფამეთოქსაზოლით, ადგილობრივი რეზისტენტობის მონაცემებიდან გამომდინარე).[57] როცა ამ აგენტების გამოყენება შეუძლებელია, სხვა ალტერნატივას წარმოადგენს პერორალური ბეტა ლაქტამები (მაგ. ამოქსიცილინ/კლავულანატი); თუმცა, ბეტა ლაქტამებს ნაკლები ეფექტურობა და მზარდი რეზისტენტობა ახასიათებთ და არ არის უნივერსალურად რეკომენდებული.[1][47]​

ქალი პაციენტებისთვის, რომელთაც საქშარდე გზების ინფექციის (UTI) ტიპიურ სიმპტომებთან ერთად აღენიშნება ცხელება, ლეიკოციტების რაოდენობის მატება, პირღებინება ან დეჰიდრატაცია, გასათვალისწინებელია ჰოსპიტალიზაცია და პარენტერალური ანტიბიოტიკოთერაპია. შესაფერისი პარენტერალური ანტიბიოტიკების რეჟიმი მოიცავს ამინოგლიკოზიდს (მაგ. გენტამიცინი) ამპიცილინთან ან მის გარეშე, გაფართოებული სპექტრის ცეფალოსპორინს (მაგ. ცეფტრიაქსონი) გენტამიცინთან ან მის გარეშე, გაფართოებული სპექტრის პენიცილინს (მაგ. პიპერაცილინ/ტაზობაქტამი), ფთორქინოლონს ან კარბაპენემს (მაგ. მეროპენემი). არჩევანი დამოკიდებულია ადგილობრივი რეზისტენტობის მონაცემებზე და მგრძნობელობის შედეგებზე; მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლს ანტიბიოტიკების რეჟიმის არჩევის შესახებ მითითებისთვის.[1][57]​ ზოგიერთი გაიდლაინი ეწინააღმდეგება ფთორქინოლონის გამოყენებას უროლოგიური ჰოსპიტალიზებული პაციენტებისთვის, მომატებული რეზისტენტობის გამო.[1]

თუ პაციენტს აღენიშნა თანდართული ჰიდრონეფროზი, აუცილებლობას წარმოადგენს ჰიდრონეფროზის ეტიოლოგიის შეფასება და მკურნალობა სწრაფი დრენირების გზით. ანალოგიურად, თუ პაციენტს აღენიშნა თირკმლის თანდართული აბსცესი, აუცილებლობას წარმოადგენს მისი დრენირება და მკურნალობა. დაბოლოს, თუ საშარდე გზების ინფექცია (UTI) განუვითარდა კათეტერის, ან ურეტერალური სტენტის მქონე პაციენტს, ძალიან მიზანშეწონილია კათეტერის, ან სტენტის შეცვლა.[1]

საშარდე გზების ინფექცია (UTI) ორსულობის დროს

ორსულობის დროს გამოვლენილი საშარდე გზების ინფექცია აგრეთვე მოიაზრება საშარდე გზების გართულებულ ინფექციად. ორსულობის ფონზე მწვავე ცისტიტის დროს უნდა განიხილებოდეს მიზანმიმართული ანტიბიოტიკოთერაპია 5-7 დღის განმავლობაში შარდის კულტურის ნიმუშის აღების შემდეგ.[58]

ექიმებმა უნდა გაითვალისწინონ ორსულობის დროს გარკვეული ანტიბიოტიკების გამოყენების რისკი. ორსულობის დროს უსაფრთხოდ ითვლება პენიცილინები, ცეფალოსპორინები და ნიტროფურანტოინი; თუმცა, არსებობს გარკვეული მონაცემები, რომლებიც მიუთითებს შესაძლო თანდაყოლილ ანომალიებზე, რომლებიც დაკავშირებულია ნიტროფურანტოინთან და ტრიმეთოპრიმ/სულფამეთოქსაზოლთან (სულფონამიდი), მაგრამ მონაცემები არაერთგვაროვანია და მეან-გინეკოლოგთა ამერიკული კოლეჯი (ACOG) ვარაუდობს, რომ ნიტროფურანტოინი და სულფონამიდები გონივრული არჩევანია პირველ ტრიმესტრში, თუ შესაბამისი ალტერნატივები არ არის ხელმისაწვდომი.[58]​ ბავშვში ჰემოლიზური ანემიის რისკის გამო ნიტროფურანტოინი არ არის რეკომენდებული ორსულობის დროს და ასევე არ გამოიყენება გლუკოზა-6-ფოსფატის დეჰიდროგენაზის დეფიციტის მქონე პაციენტებში. არსებობს ფილტვების და ღვიძლის გვერდითი რეაქციების რისკი ნიტროფურანტოინის ფონზე და ექიმები უნდა დააკვირდნენ პაციენტს იმ ნიშნებსა და სიმპტომებზე, რომლებიც შეიძლება საჭიროებდეს შემდგომ გამოკვლევას.[59]

თუ ემპირიული თერაპია დაიწყება მგრძნობელობის ტესტების შედეგებამდე, ACOG გვირჩევს, რომ თავი ავარიდოთ ამოქსიცილინის ან ამპიცილინის რეჟიმებს, რადგან  Escherichia coli-ში მაღალი რეზისტენტობაა ამ ანტიბიოტიკების მიმართ უმეტეს რეგიონებში.[58]

ამინოგლიკოზიდების და ფტორქინოლონების გამოყენება ორსულობის დროს დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევებში, როდესაც მკურნალობის სარგებელი გადაწონის მასთან ასოცირებულ რისკებს. ამინოგლიკოზიდებთან ასოცირებული რისკები ძირითადად უკავშირდება მათ ნეფროტოქსიკურობას და ოტოტოქსიკურობას; მიუხედავად ამისა, ადეკვატური დოზირების და შრატში მინიმალური დონეების მონიტორინგის გზით, ბევრი სპეციალისტი იყენებს ამ მედიკამენტებს ორსულობის დროს, რადგან არსებობს მათი გამოყენების მხარდამჭერი მონაცემები.[60] რადგან არსებობს ორსულობის დროს გამოყენებისას დაფიქსირებული ფეტალური ტოქსიკურობის შემთხვევები, საჭიროა სიფრხთილე. ბოლო დრომდე არსებობდა პესიმიზმი ორსულობის დროს ფტორქინოლონების გამოყენების მიზანშეწონილობაზე, რომელიც უკავშირდებოდა ცხოველებზე ჩატარებულ კვლევებში ართროპათიის დაფიქსირებულ შემთხვევებს; მიუხედავად ამისა, ადამიანებში მსგავსი შემთხვევები იშვიათია.[61] ორსული ქალებისთვის ადეკვატური ანტიბიოტიკოთერაპიის რეჟიმის შერჩევის სამართავად მიზანშეწონილია სპეციალისტის კონსულტაცია. ორსულ ქალებში მკურნალობისგან თავის შეკავება არ შეიძლება, რადგან უმკურნალებელი ინფექცია იწვევს დედისა და ნაყოფის სერიოზულ გართულებებს.[62]

არაორსული ქალების მსგავსად, მსუბუქი სიმპტომების მქონე ორსული ქალების მკურნალობა შესაძლებელია ამბულატორულად. პერორალური ანტიბიოტიკების ვარიანტები მოიცავს ცეფალექსინს, ნიტროფურანტოინს, ამოქსიცილინს/კლავულანატს ან ტრიმეთოპრიმს/სულფამეთოქსაზოლს (ზემოაღნიშნული გაფრთხილების გათვალისწინებით). არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულება ორსულობის მწვავე ცისტიტის მკურნალობის შემდეგ მართვისთვის, მაგრამ კლინიცისტებმა შეიძლება განიხილონ შარდის კულტურების განმეორება მკურნალობის დასრულებიდან 1-2 კვირის შემდეგ, რათა დარწმუნდნენ, რომ ინფექცია გაქრა, ან შეაფასონ მხოლოდ სიმპტომების განმეორების შემთხვევაში.[58]

ორსული პაციენტებისთვის, რომელთაც საშარდე გზების ინფექციის (UTI) ტიპიურ სიმპტომებთან ერთად აღენიშნებათ ცხელება, ლეიკოციტების რაოდენობის მატება, პირღებინება, ან გაუწყლოება, გასათვალისწინებელია ჰოსპიტალიზაცია და პარენტერალური ანტიბიოტიკოთერაპია. შესაფერისი პარენტერალური ანტიბიოტიკების კურსის სახით ორსულ ქალებში შეიძლება გავითვალისწინოთ ამინოგლიკოზიდი (მაგ. გენტამიცინი) ამპიცილინთან ან მის გარეშე, გაფართოებული სპექტრის ცეფალოსპორინი (მაგ. ცეფტრიაქსონი) გენტამიცინთან ან მის გარეშე, გაფართოებული სპექტრის პენიცილინი (მაგ. პიპერაცილინ/ტაზობაქტამი), კარბაპენემი (მაგ. მეროპენემი), ან ფტორქინოლონს (მაგ. ციპროფლოქსაცინი, ლევოფლოქსაცინი). არჩევანი დამოკიდებულია ლოკალურად გამოვლენილი ბაქტერიული რეზისტენტობისა და მიმღებლობის მონაცემებზე.[47]

თუ პაციენტს აღენიშნება თანმხლები სიმპტომური ჰიდრონეფროზი, იგი ექვემდებარება მკურნალობას. ორსულობის დროს, როგორც წესი, საკმარისია კონსერვატული მართვა ანალგეტიკების, ინტრავენური სითხეების და ანტიბიოტიკების გამოყენებით. ორსულობის დროს ჰიდრონეფროზი წარმოადგენს ხშირ ფიზიოლოგიურ მდგომარეობას, რომელიც სწრაფად ქრება მშობიარობის შემდეგ. თირკმლის აბსცესი ორსულობის დროს უჩვეულო მიგნებას წარმოადგენს. აუცილებელია განმაპირობებელი ეტიოლოგიის შეფასება და სამკურნალო მიდგომის განსაზღვრა ამის და კლინიკური სიმპტომატიკის საფუძველზე. შესაძლოა გასათვალისწინებელი იყოს ორსულობის შემდეგ გადავადებული მკურნალობის გაგრძელება.

განმეორებითი UTI

მორეციდივე საშარდე გზების ინფექცია განისაზღვრება, როგორც მწვავე საშარდე გზების ინფექციის 2 ცალკეული კულტურით დადასტურებული ეპიზოდი და მასთან დაკავშირებული სიმპტომები 6 თვის განმავლობაში, ან >3 საშარდე გზების ინფექცია 12 თვეში.[2]

ქალებში საშარდე გზების რეციდიული ინფექციის ყველაზე ხშირ მიზეზს წარმოადგენს რე-ინფექცია, რომელიც შესაძლოა ვლინდებოდეს დროის სხვადასხვა ინტერვალებით და სხვადასხვა გამომწვევი მიკროორგანიზმებით იყოს განპირობებული. რეინფექცია, როგორც წესი, არ უკავშირდება საშარდე სისტემის პათოლოგიას, რომელიც მკურნალობას საჭიროებს და არ მოითხოვს გაფართოებულ უროლოგიურ გამოკვლევას. საპირისპიროდ, ბაქტერიული პერსისტენტობის შემთხვევებში (იგივე მიკროორგანიზმები, თუმცა უფრო ახლო-ახლო ინტერვალებით) ქალი პაციენტები ექვემდებარებიან სრულფასოვან გამოკვლევას. მათი განკურნება შესაძლებელია სტრუქტურული პათოლოგიის გამოვლენის და კორექციის გზით, როგორიცაა ურეთრალური დივერტიკული, ან ბაქტერიული კერის მოცილებით, როგორიცაა თირკმლის კენჭები.

საშარდე გზების რეციდიული ინფექციის ანტიბიოტიკოთერაპიის არჩევანი ითვალისწინებს დაბალი დოზით ყოველდღიურ პროფილაქტიკურ ანტიბიოტიკოთერაპიას, პოსტ-კოიტალურ პროფილაქტიკურ ანტიბიოტიკოთერაპიას, ან თვით-ინიცირებულ სამკურნალო ანტიბიოტიკოთერაპიას.[63]

მიმდინარეობს მცდელობები ნატრიუმის ჰიალურონატის და ქონდროიტინ სულფატის გამოყენებისა და ეს პრეპარატები შეიძლება გავითვალისწინოთ, როგორც UTI-ის პროფილაქტიკის არაანტიბიოტიკური მეთოდი. თუმცა, მონაცემები შეზღუდულია, თანაც შემზღუდველ ფაქტორებს წარმოადგენს ღირებულება და ხელმისაწვდომობა.[64]

საშარდე გზების ინფექციის რისკის შემცირება შესაძლებელია დაბალდოზიანი ანტიმიკრობული პროფილაქტიკის გზითაც. მეტანალიზმა და სისტემურმა მიმოხილვამ აჩვენა, რომ პოსტმენოპაუზაში მყოფ ქალებში ხანგრძლივი ანტიბიოტიკოთერაპია 24%-ით ამცირებს UTI-ის რეციდივის რისკს, თანაც არასასურველი მოვლენების სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი ზრდა არ აღინიშნება.[65] პროფილაქტიკის ინიცირების გადაწყვეტილება, როგორც წესი, ყალიბდება კლინიკური განსჯის და პაციენტის პრიორიტეტების გათვალისწინებით.

თვითდიაგნოსტიკა და მკურნალობის თავად დაწყება მიზანშეწონილია მაღალი დამყოლობის ქალი პაციენტებისთვის, რომელთაც გააჩნია რეციდიული UTI-ის ანამნეზი და სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებების დაბალი რისკი.[66] თვით-ინიცირებული თერაპია ითვალისწინებს პაციენტის მიერრ ინფექციის სიმპტომების ამოცნობას და მკურნალობის ინიცირებას.[67] შარდის კულტურა შეიძლება UTI-ის სიმპტომების დროს იყოს წარმოდგენილი, მკურნალობის მიმართულების დასადგენად.

საშარდე გზების რეციდიული ინფექციის მკურნალობა პოსტმენოპაუზურ პერიოდში ითვალისწინებს აგრეთვე ინტრავაგინალურ ესტროგენსაც, რადგან ეს ხელს უწყობს ნორმალური ვაგინალური ფლორის აღდგენას და ამცირებს ვაგინალური კოლონიზაციის რისკს, რასაც ქმნის Escherichia coli.[68] ვაგინალური ესტროგენული თერაპია იწვევს ჰიპო-ესტროგენულ ქალებში საშარდე გზების ინფექციის ინციდენტობის შემცირებას და საშარდე გზების ინფექციის უფრო ხანგრძლივი ინტერვალით განვითარების რისკს.[2] ხშირი რეციდივების მქონე ქალებში, დ ამატებითი პროფილაქტიკა ღამით ანტიბიოტიკების დაბალი დოზით შეიძლება სასარგებლო იყოს. სისტემური მიმოხილვის თანახმად, ანტიბიოტიკები მკურნალობის ყველაზე ეფექტურ საშუალებას წარმოადგენს, თუმცა მათი მიღება სისტემური გვერდითი ეფექტების უფრო მაღალ რისკთან არის დაკავშირებული.[69] არსებობს მონაცემები UTI-ის პროფილაქტიკისთვის ვაგინალური ესტროგენის გამოყენების სასარგებლოდ; თუმცა, ეს მეთოდი ჩამოუვარდება ანტიბიოტიკების გახანგრძლილვებულ გამოყენებას.[69] 2019 წლის ოქტომბერში, ევროპის მედიკამენტების სააგენტომ (EMA) რეკომენდაცია გაუწია ესტრადიოლის მაღალი სიმძლავრის ვაგინალური კრემების გამოყენების შეზღუდვას (შეიცავს ესტრადიოლს 100 მიკროგრამი/გ ან 0.01%) ერთჯერად მკურნალობისთვის 4 კვირამდე პერიოდის განმავლობაში). ეს იმის გამო ხდება, რომ სისხლში ესტრადიოლის დონე აღმოჩნდა ნორმალურ პოსტმენოპაუზურ დონეზე უფრო მაღალი და შეიძლება გამოიწვიოს ისეთივე არასასურველი ეფექტები, როგორც სისტემური (ორალური ან ტრანსდერმული) ჩანაცვლებითი ჰორმონული თერაპიის დროს (მაგ., ვენური თრომბოემბოლია, ინსულტი, ენდომეტრიუმის კიბო, ძუძუს კიბო). ეს ფორმულირება არ უნდა გამოიყენებოდეს იმ პაციენტებში, რომლებიც უკვე იმყოფებიან ჰორმონჩანაცვლებით თერაპიაზე.[70] სხვა ვაგინალური ესტროგენის ფორმულაციები ხელმისაწვდომია და შეიძლება უპირატესი იყოს. პერორალური ესტროგენის სისტემური გამოყენება არ არის ეფექტური განმეორებითი საშარდე გზების ინფექციის პროფილაქტიკისთვის.

თუ საშარდე გზების ინფექცია დროში ემთხვევა სქესობრივ აქტს, შესაძლოა მიზანშეწონილი გახდეს პოსტ-კოიტალური თერაპია. სქესობრივი აქტის შემდეგ ანტიბიოტიკების ერთჯერადი დოზის მიღებისას ნანახია ინფექციის ინციდენტობის შემცირების ეფექტი.[71]

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას