მიდგომა

უფრო ეფექტური მკურნალობისთვის, მნიშვნელოვანია კონიუნქტივიტის ქვეჯგუფების გამოყოფა.

ინფექციური კონიუნქტივიტის მქონე პაციენტი ინფორმირებული უნადა იყოს დაავადების კონტაგიოზური ბუნების შესახებ. ბაქტერიული კონიუნქტივიტის მქონე პაციენტები შეიძლება დუბრუდნენ სამსახურს/სკოლას/ბაღს ანტიბიოტიკებით მკურნალობის დაწყებიდან 24-48 საათის შემდეგ, მაგრამ ვირუსული კონიუნქტივიტის შემთხვევაში არ დაიშვებიან სულ მცირე 1 კვირის გაანმავლობაში. რჩევამ, რომ მკაცრად დაიცვან ხელის ჰიგიენა და არ გამოიყენონ ზიარი პირსახოცები და/ან თეთრეული, შეიძლება ხელი შეუწყოს ინფექციის გავრცელების პრევენციას. ტიპურ შემთხვევებში, ვირუსული კონიუნქტივიტი აღარ არის კონტაგიოზურია თვალის სიწითლის და ცრემლდენის ალაგების შემდეგ.

ალერგიული კონიუნქტივიტი (სეზონური/არასეზონური)

როგორც წესი, ალერგიული კონიუნქტივიტების უმრავლესობა განიხილება, როგორც მსუბუქი მიმდინარეობის დაავადება, იმ შემთხვევების გარდა, როდესაც მკურნალობის წარუმატებლობის გამო მდგომარეობა საშუალო სიმძიმის ხდება. მსუბუქი ან საშუალო სიმძიმის დაავადებას ტიპურად ახასიათებს შეშუპებული კონიუნქტივა (ქემოზი), მსუბუქი პაპილარული კონუქტივის რეაქციითა და მწირი ლორწოვანი გამონადენით. უფრო მძიმე შემთხვევებში ქუთუთოს ლორწოვანზე არის დიდი(გიგანტური) პაპილომები, ლიმბალური ფოლიკულა და ფარისებური (სტერილური) წყლული რქოვანაზე.

სეზონური/პერინეული ალერგიული კონიუნქტივიტი არის მწვავე დაავადება, რომელსაც აქვს მორეციდივე მიმდინარეობა, ხოლო ატოპიური და ვერნალური კონიუნქტივიტი ქრონიული დაავადებებია, რომელთაც გამწვავებები ახასიათებს.[1][8] ატოპიური და გაზაფხულის კონიუნქტივიტის მართვა განსხვავდება სეზონური/მრავალწლიანი ალერგიული კონიუნქტივიტისგან და დეტალურად არ არის განხილული ამ თემაში. ატოპიური ან გაზაფხულის კონიუნქტივიტზე საეჭვო პაციენტები უნდა გაიგზავნონ ოფთალმოლოგთან.

ალერგიული: მსუბუქი მიმდინარეობის

მსუბუქი მიმდინარეობის ალერგიული კონიუნქტივიტის დროს ქავილი, წყლიანი, წითელი თვალები ვლინდება სეზონურად და პასუხობს დამხმარე თერაპიას, ისეთს, როგორიც არის ხელოვნური ცრემლი და გრილი საფენები. ხელოვნური ცრემლი აზავებს სხვადსხვა ალერგენს და ანთებით მედიატორებს, რომლებიც შეიძლება იყოს თვალის გარსებზე. პაციენტებს ასევე შეუძლიათ ატარონ მზის სათვალეები, როგორც ბარიერი ალერგენებისთვის, არ მოისრისონ თვალები და თავი მოარიდონ ცნობილ ალერგენებს. ასევე შეიძლება სასარგებლო იყოს ჰიპოალერგიული საწოლები, ქუთუთოების გამწმენდი საშუალებები, დაბანა/შხაპი ძილის წინ და ტანსაცმლის ხშირი რეცხვა. ეს დამხმარე ზომები შესაფერისია ალერგიული კონიუნქტივიტის მქონე ყველა პაციენტისთვის.[1]

ალერგიული: საშულო სიმძიმის

საშულო სიმძიმის ალერგიული კონიუნქტივიტის დროს ქავილი, წყლიანი, წითელი თვალები ვლინდება სეზონურად და პასუხობს ტოპიკალურ ანტიჰისტამინებს და/ან პოხიერი უჯრედების სტაბილიზატორებს. ასევე, შესაძლებელია საჭირო გახდეს ორალური ანტიჰისტამინების ხანმოკლე კურსით მიღება.[54] მიუხედავად იმისა, რომ ორალური ანტიჰისტამინური პრეპარატები ხშირად გამოიყენება, მათ შეუძლიათ გამოიწვიონ ან გააუარესონ მშრალი თვალის სინდრომი, დააზიანოს ცრემლსადენი ფენა და ამით გააუარესოს ალერგიული კონიუნქტივიტი. ხელოვნური ცრემლების გამოყენებამ შეიძლება გააუმჯობესოს ცრემლის დეფიციტი და განზავდეს ალერგენები და ანთებითი შუამავლები თვალის ზედაპირზე.[1]

პოხიერი უჯრედების სტაბილიზატორები ხელს უშლიან მათ დეგრანულაცის; ყველაზე გავრცელებული მაგალითია ნატრიუმის ქრომოგლიკატი და ლოდოქსამიდი.

ხანმოკლე მოქმედების ტოპიკალურ ანტიჰისტამინები ამცირებენ ქავილსა და სიწითლეს და ახასიათებთ მცირე გვერდითი მოვლენები; ისინი ხელმისაწვდომნი არიან პოხიერ უჯრედების სტაბილიზატორებთან კომბინაციაში.[55][56]

ორალური ანტიჰისტამინური საშუალებანი, რომლებსაც უფრო ხანგრძლივი მოქმედება აქვთ, შეიძლება დაინიშნოს ტოპიკალურ ანტიჰისტამინებთან ერთად ან მათ ნაცვლად.

ვაზოკონსტრიქტორებს, რომლებიც ხელმისაწვდომია ტოპიკალურ ანტიჰისტამინებთან კომბინაციაში, შეუძლიათ ვასკულარული ჰიპერემიის ხანმოკლე პერიოდით შემცირება, თუმცა მოხსნის შემდეგ შეუძლიათა გამოიწვიონ კონიუნქტივის ჰიპერემია და ანთება.

მედიკამენტები, ორივე ანტიჰტამინური და პოხიერი უჯრედების სტაბილიზატორის მოქმედებით, მოიცავს ოლოპატადინს ,ნედოკრომილს და კეტოტიფენს.[57][58][59] ერთმა მიმოხილვამ გამოავლინა, რომ ალერგიული კონიუნქტივიტის ნიშნების და სიმპტომების შემცირებაში ოლოპატადინი და კეტოტიფენი, პლაცებოსთან შედარებით, უფრო ეფექტურია.[60]

ადგილობრივი გამოყენების არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტები (NSAID) ასევე გამოიყენება ზომიერი და მძიმე ალერგიული კონიუნქტივიტის სამკურნალოდ, თუ არსებობს დამატებითი ანთების საწინააღმდეგო ეფექტის საჭიროება.[61]

ალერგიული: მძიმე

მძიმე ალერგიული დაავადება განიხილება, როგორც მთელი წლის განმავლობაში სიმპტომების არსებობა და ასოცირდება უფრო ძლიერ ანთებით პროცესებთან, ვიდრე საშულო სიმძიმით მიმდინარე დაავადება.

რეზისტენტული ალერგიიის დროს,შესაძლოა საჭირო გახდეს თვალის ექიმის კონსულტაცია, დამატებით ტოპიკალური კორტიკოსტეროიდებს მცირე კურსის (1-2 კვირა) დანიშვნის მიზნით.[1][62] მხოლოდ კლინიცისტ ოფთალმოლოგს შეუძლია დანიშნოს ტოპიკალური კორტიკოსტეროიდები.

კორტიკოსტეროიდები შეიძლება გამოვიყენოთ ტოპიკალურ ან ორალურ ანტიჰისტამინურ და პოხიერ უჯრედების სტაბილიზატორ პრეპარატებთან ერთად. შეიძლება ტოპიკალური NSAID-ები ს დამატება, თუ საჭიროა უფრო ძლიერი ანთების საწინააღმდეგო ეფექტის მიღება.

კორტიკოსტეროიდების გამოყენებას გარკვეული მოგვიანებითი ოკულარული რისკები ახასითებს, როგორიც არის ჭრილობის შეხორცების გაძნელება, მეორადი ინფექციები, თვალის შიდა წნევის მატება და კატარაქტის ფორმირება. კორტიკოსტეროიდ ლოტეპრედნოლს, ნაკლები გვერდითი მოვლენები აწვს, პრედნიზოლონთან შედარებით. მან აჩვენა პრედნიზოლონის მსგავსი ეფექტურობა გაზაფხულის კონიუნქტივიტის მქონე პაციენტების მკურნალობაში და ნაჩვენებია, რომ იგი არ ჩამოუვარდება ოლოპატადინს სეზონური ალერგიული კონიუნქტივიტის სამკურნალოდ.[62][63][64] ერთმა რანდომიზებულმა კონტროლირებადმა კვლევამ სამი პარალელური სამკურნალო ჯგუფით აჩვენა, რომ ინტრანაზალური კორტიკოსტეროიდების ყოველდღიური გამოყენება ალერგიული რინოკონიუნქტივიტის სამკურნალოდ არ სჯობდ. ინტრანაზალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენებას საჭიროებისამებრ, ან ანტიჰისტამინური საშუალებების გამოყენებას საჭიროებისამებრ, სიმპტომებისგან თავისუფალი დღეების რაოდენობის გათვალისწინებით.[65]

ტოპიკალური ციკლოსპორინი უზრუნველყოფს კორტიკოსტეროიდ-დამზოგველ მოქმედებას და შეიძლება განიხილებოდეს კორტიკოსტეროიდების მეორე რიგის პრეპარატად (ალტერნატივად). ის შეიძლება განსაკუთრებით სასარგებლო იყოს, როგორც მეორე რიგის სამკურნალო საშუალება, მძიმე ატოპიური ან გაზაფხულის კონიუქტივიტების დროს.[1][8][9][66][67][68][69]

ალერგენისთვის სპეციფიკური იმუნოთერაპია შეიძლება იყოს ვარიანტი იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ დაავადება, რომლის კონტროლი შეუძლებელია ადგილობრივი მედიკამენტებითა და პერორალური ანტიჰისტამინებით.[1]

ბაქტერიული: მსუბუქი-საშუალო სიმძიმის

მსუბუქი ბაქტერიული კონიუნქტივიტი, ჩვეულებრივ, თვითგანკურნებადია და შეიძლება არ საჭიროებდეს ანტიბიოტიკოთერაპიას.[1] თუმცა, პლაცებოსთან შედარებით, ანტიბიოტიკები ასოცირდება სიმპტომების ან ნიშნების ზომიერ კუპირებასთან 4-დან 9 დღით ადრე.[70]​​[71] [ Cochrane Clinical Answers logo ] ​​

ფართო სპექტრის ადგილობრივი ანტიბიოტიკები, როგორიცაა ერითრომიცინი, აზითრომიცინი ან პოლიმიქსინი/ტრიმეთოპრიმი, შესაფერისია, როგორც პირველი რიგის თერაპია მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის ბაქტერიული კონიუნქტივიტის დროს.[70]​​[72][73][74] ალტერნატივებია ბაციტრაცინი, ბაციტრაცინი/პოლიმიქსინი ან სულფაცეტამიდი.[70][75]

ამინოგლიკოზიდების, როგორიც არის გენტამიცინი და ტობრამიცინი, გამოყენება არ არის რეკომენდებული, რადგან მათ რქოვანს მიმართ ტოქსიურობა ახასიათებთ და შეიძლება განკურნების პროცესის გახანგრძივება და ჰიპერემია გამოიწვიონ.[76][77][78]

ბაქტერიული: საშულო-მძიმე

ბაქტერიული კონიუნქტივიტის მძიმე ფორმებს, მსუბუქთან შედარებით ახასიათებთ მეტად გამოხატული სიმპტომები, მაგ. მომატებული გამონადენი, უფრო ძლიერი ანთება და უფრო ხანგრძლივი მიმდინარეობა. ტოპიკალურ ფტორქინოლონებს ეფექტურობა და კარგი ამტანლობა ახასიათებთ და წარმოადგენენ არჩევის პრეპარატებს თვალის უფრო მძიმე ბაქტერიული ინფექციების მკურნალობის დროს.[79] ისევ შეიძლება მათი გამოყენება, თუ დადგენილია სხვა ანტიბოტიკების მიმართ რეზისტენტობა. სწორედ ამის გამო, ფთორქინოლონები სულ უფრო ხშირად გამოიყენება, როგორც პირველი რიგის სამკურნალო საშუალება. იმუნოსუპრესიულმა პაციენტებმა უნდა დაიწყონ მკურნალობა ტოპიკური ფთორქინოლინებით, როგორც პირველადი თერაპიით.[76][77][78][80][81][82][83][84]

ბაქტერიული: ზემწვავე (გონოკოკური)

ზემწვავე (გონოკოკური) კონუქტივიტი საჭიროებს სისტემურ მკურნალობას ერთჯერადი ცეფტრიაქსონით და იმავდროულად ქლამიდიოზის კო-ინფექციის თერაპიას, პერორალური დოქსიციკლინით ან აზითრომიცინით.[1][85] ტოპიკური მკურნალობა ბაციტრაცინით ან ციპროფლოქსაცინით, როგორც წესი, გამოიყენება პერორალურ თერაპიასთან ერთად.[1]

ბაქტერიული: ქლამიდია (ინკლუზიური კონიუნქტივიტი)

ქლამიდიური კონიუნქტივიტი, რომელიც გვხვდება განვითრებულ ქვეყნებში, ასევე ცნობილია "ინკლუზიური კონიუნქტივიტის" სახელით. მას იწვევს Chlamydia trachomatis-ის D-K სეროტიპები და ვრცელდება სქესობრივი გზით. ქლამიდიური კონიუნქტივიტი, რომელიც გამოწვეულია C trachomatis-ის A, B და C სეროტიპებით, ცნობილია ტრაქომას სახელით და, ძირითადად, შემოიფარგლება იმ რეგიონებით, სადაც არ არის წვდომა სუფთა წყალზე და სანიტარულ საშუალებებზე.[1] ტრაქომას მართვის შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ ჩვენი თემა: ტრაქომა. ქლამიდიური კონიუნქტივიტი საჭიროებს პერორალური ანტიბიოტიკებით მკურნალობას. როგორც წესი, გამოიყენება ადგილობრივი ანტიბიოტიკებიც.[1]

ვირუსული: ადენოვირუსული

მოზრდილებში მწვავე, ინფექციური კონიუნქტივიტის შემთხვევების უმეტესობა გამოწვეულია ადენოვირუსით, თვითგანკურნებადია და არ საჭიროებს ანტიმიკრობული აგენტით მკურნალობას.[1][35] ზოგიერთ პაციენტს უმსუბუქდება სიმპტომები ტოპიკალური ანტიჰისტამინური/შეგუბების საწინააღმდეგო პრეპარატების და ხელოვნური ცრემლის გამოყენების შემდეგ, რომლებსაც შეუძლიათ ქავილის შემცირება. ცივი კომპრესმა, რომელიც ნაზად იდება თვალის გარშემო, შეიძლება შეამსუბუქოს სიმპტომები, ისევე, როგორც პერორალურმა ანალგეტიკებმა. სისტემური აგენტები ადენოვირუსული კონიუნქტივიტის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს არ თამაშობს.[1][76][77][78]

ადენოვირუსული კონიუნქტივიტი ასოცირდება ფსევდომემბრანის ან რქოვანას სუბეპითელური ინფილტრატების წარმოქმნასთან და მოითხოვს კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობას. მხოლოდ კლინიცისტ ოფთალმოლოგს შეუძლია დანიშნოს ტოპიკალური კორტიკოსტეროიდები. ტოპიკური განციკლოვირი შეიძლება განვიხილოთ ადენოვირუსის დადასტურებული შემთხვევის დროს, თუმცა, მათი გამოყენება არ არის ლიცენზირებული.[86][87]

ვირუსული: მარტივი ჰერპესვირუსი

მარტივი ჰერპესვირუსით (HSV) განპირობებული კონიუნქტივიტი, როგორც წესი, თვითგანკურნებადია, მაგრამ შეიძლება საჭირო გახდეს ადგილობრივი ან პერორალური ანტივირუსული საშუალებებით მკურნალობა უფრო მძიმე დაავადების დროს, განსაკუთრებით თუ რქოვანას ჩართვაა საეჭვო.[1] მარტივი ჰერპესვირუსით გამოწვეული კერატიტის სამართავად იხილეთ ჩვენი თემა კერატიტის შესახებ.

ვირუსული: ვარიცელა ზოსტერი

ოფთალმოლოგთან დაუყოვნებლივ გაგზავნა საჭიროა თითოეული იმ პაციენტისთვის, რომელსაც აღენიშნება ჰერპეს ზოსტერის გამოვლინებები თვალზე.[88] მეტი ინფორმაციისთვის იხილეთ ჩვენი თემა ჰერპეს ზოსტერის შესახებ.

ვირუსული: კონტაგიოზური მოლუსკი

დაზიანებები, როგორც წესი, ალაგდება დროთა განმავლობაში; იმუნოკომპეტენტურ პირებში ინფექციის მიმდინარეობის ბუნებრივი კურსი მოიცავს დაზიანებების სპონტანურ ალაგებას ინფიცირებიდან 1-2 წელიწადში, იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში კი ინფექცია უფრო ხანრგრძლივი დაავადებით გამოირჩევა. სიმპტომების შემთხვევაში შეიძლება საჭირო გახდეს დაზიანებების მოშორება.[1]

ნეონატალური კონიუნქტივიტი

ეს კონიუნქტივის ანთებაა, რომელიც სიცოცხლის პირველი 30 დღის განმავლობაში ვითარდება. მას აგრეთვე ახალშობილთა ოფთალმიას უწოდებენ. ეს, ჩვეულებრი, მსუბუქი ავადმყოფობაა. თუმცა, მკურნალობის გარეშე (მაგ. გონორეას, ქლამიდიას, ფსევდომონას ან ჰერპესის დროს) შეიძლება განვითარდეს მხედველობისთვის საშიში გართულებები და პოტენციურად მძიმე სისტემური ინეფქცია.[89][90] ქლამიდიით გამოწვეული ახალშობილთა კონიუნქტივიტის გართულებებია რქოვანას ზედაპირული ვასკულარიზაცია, კონიუნქტივას დანაწიბურება და პნევმონია. გონორეული ინფექციების გართულებებია რქოვანას დანაწიბურება, დაწყლულება, პანოფთალმიტი, სფეროს პერფორაცია და მხედველობის პერმანენტული დაქვეითება.[89][90][91] ნეონატალური კონიუნქტივის საეჭვო შემთხვევის მქონე პაციენტები დაუყოვნებლივ უნდა რეფერირდნენ ოფთალმოლოგთან.[1][89]

კონტაქტური ლინზის მომხმარებელი

კონტაქტური ლინზების ტარება უნდა შეწყდეს 2 კვირის ან მეტი ხნის განმავლობაშ. განხილულ უნდა იქნას ლინზების რეჟიმი და მოვლის საშულებები უნდა შეიცვალოს კონსერვატორებისგან თავისუფალი სისტემებით. გაღიზიანების და ანთების შესამცირებლად შეიძლება ტოპიკური კორტიკოსტეროიდების ხანმოკლე კურსის (1-2 კვირა) დანიშვნა. მხოლოდ კლინიცისტ ოფთალმოლოგს შეუძლია დანიშნოს ტოპიკალური კორტიკოსტეროიდები. თუ კონუქტივიტი ბაქტერიულია, უნდა დაინიშნოს ტოპიკური ფთორქინოლონები.[1][76][77][78][79][83][84] კონტაქტურ ლინზებთან დაკავშირებული კერატოკონიუნქტივიტმა პოტენციურად შესაძლოა ზემოქმედება მოახდინოს მხედველობის ფუნქციაზე, ამიტომ უნდა განვიხილოთ რეფერალი ოფთამოლოგთან.[1]

მექანიკური

მოდუნებული ქუთუთოს სინდრომის დროს მდგომარეობას დროებით ამსუბუქებ ძილის დროს დახურული ზედა ქუთუთოების პლასტირით დამაგრება ან დამცავი სახვევის ტარება.[1] თვალის ლუბრიკანტი შეიძლება დაგვეხმაროს მსუბუქი შემთხვევების მართვაში.[1] მძიმე შემთხვევების დროს, შეიძლება განიხილებოდეს ქირურგიული ჩარევის, მიზანშეწონილობა. მაგ.ზედა ქუთუთოს გადაფარვის პრევენციისთვის, მთელ სისქეზე ქუთუთოს ჰორიზონტალური დამოკლება.[1]

ტოქსიური/ქიმიური

ქიმიური გამღზინებლების მიმართ ექსპოზიციის შემცირება. ყველა სახის ექსპოზიციის შემდეგ თვალები დაუყოვნებლივ უნდა გამოირეცხოს და შემოწმდეს ცრემლის pH. გამორეცხვა უნდა მოხდეს, სანამ pH არ გახდება 7. სიმპტომების გაუმჯობესების მიზნით, ხშირად უნდა გამოვიყენოთ ხელოვნური ცრემლი. ანთების არსებობის შემთხვევაში, შესაძლებელია ადგილობრივი კორტიკოსტეროიდების ხანმოკლე კურსის დანიშვნა. მხოლოდ კლინიცისტ -ოფთალმოლოგს შეუძლია დანიშნოს ტოპიკალური კორტიკოსტეროიდები.

მედიკამენტებთან ასოცირებული

იმ მეიკამენტების შეწყვეტა, რომლებმაც გამოიწვია კონუქტივიტი, ჩვეულებრივ, ეტაპობრივად ალაგებს სიმპტომებს (რამდენიმე კვირის ან თვის შემდეგ). კონსერვანტებისგან თვისუფალმა ხელოვნურმა ცრემლმა შეიძლება შეამსუბუქოს სიმპტომები. თუ სახეზეა კონუქტივის ან ქუთუთოების მძიმე ანთება, შეიძლება დადგეს ტოპიკური კორტიკოსტეროიდების ხანმოკლე კურსით მკურნალობის ჩატარების აუცილებლობა. თუმცა, მხოლოდ ოფთალმოლოგმა უნდა დანიშნოს ტოპიკალური კორტიკოსტეროიდები.

კონსულტირება

ოფთალმოლოგთან კონსულტაციის საჭიროება დგება, თუ სიმპტომები ხანგრძლივდება პირველადი მკურნალობის დაწყებიდან 7-10-ზე მეტ ხანს, თუ პაციენტს აღენიშნება თვალის ძიერი ტკივილი, სინათლისადმი მგრძნობელობის მნიშვნელოვანი მატება ან მხედველობის დაქვეითება.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას