ბრონქიოლიტი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
მძიმე RSV ინფექციის მაღალი რისკის მქონე ჩვილები
პალივიზუმაბით პროფილაქტიკა
პალივიზუმაბი არის ადამიანის მონოკლონური ანტისხეულები, რომლებიც ბოჭავენ RSV-ს F პროტეინს და თრგუნავენ ვირუსის რეპლიკაციას.
ამერიკის პედიატრიის აკადემია (AAP) გარკვეულ გარემოებებში რეკომენდაციას უწევს პალივიზუმაბით პროფილაქტიკას, როგორც პრევენციას ბრონქიოლიტის წინააღმდეგ სპეციფიკურ სიტუაციებში.[44]Committee on Infectious Diseases and Bronchiolitis Guidelines Committee, American Academy of Pediatrics. Updated guidance for palivizumab prophylaxis among infants and young children at increased risk of hospitalization for respiratory syncytial virus infection. Pediatrics. 2014 Aug;134(2):415-20. [Reaffirmed: Pediatrics. 2019 Aug;144(2):e20191767.] https://pediatrics.aappublications.org/content/134/2/415 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25070315?tool=bestpractice.com [46]Bollani L, Baraldi E, Chirico G, et al. Revised recommendations concerning palivizumab prophylaxis for respiratory syncytial virus (RSV). Ital J Pediatr. 2015 Dec 15;41:97. https://ijponline.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13052-015-0203-x http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26670908?tool=bestpractice.com [47]Feltes TF, Cabalka AK, Meissner HC, et al. Palivizumab prophylaxis reduces hospitalization due to respiratory syncytial virus in young children with hemodynamically significant congenital heart disease. J Pediatr. 2003 Oct;143(4):532-40. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14571236?tool=bestpractice.com
სიცოცხლის 1-ლი წლის მანძილზე AAP რეკომენდაციას უწევს პროფილაქტიკას 29 კვირამდე დაბადებული, 0 დღის ჩვილებისთვის; დღენაკლული ჩვილებისთვის ფილტვის ქრონიკული დაავადებით, რაც გულისხმობს 32 კვირამდე ორსულობის პერიოდში დაბადებულ, 0 დღის ჩვილებს, რომლებსაც ესაჭიროებათ >21% ოქსიგენოთერაპია დაბადებიდან 28 დღის განმავლობაში; გულის თანდაყოლილი ჰემოდინამიკურად მნიშვნელოვანი დაავადების მქონე ჩვილებისთვის; ან ფილტვის პათოლოგიის ან ნეიროკუნთოვანი დაავადების მქონე ჩვილებისთვის, რომლებსაც დარღვეული აქვთ ზედა სასუნთქი გზებიდან სეკრეციის გამოყოფის უნარი.
AAP ასევე რეკომენდაციას უწევს პალივიზუმაბით პროფილაქტიკას 24 თვემდე ბავშვებში, რომლებიც RSV სეზონის დროს ძიერ იმუნოკომრომენტირებულნი იქნებიან; ამის გარდა, დღენაკლულ ბავშვებში ფილტვის ქრონიკული დაავადებით შეიძლება ჩატარდეს მე-2 წლის პროფილაქტიკა, თუ ისინი კვლავ საჭიროებენ მკურნალობას (დამატებითი ჟანგბადი, დიურეტიკები ან კორტიკოსტეროიდების ხანგრძლივი კურსი).
ფინანსური ხარჯების და შრომითი ძალისხმევის გათვალისწინებით, კლინიკური გაიდლაინების რეკომენდაციაა პალივიზუმაბი დაინიშნოს მხოლოდ RSV-ს სეზონის შესაბამისი 5 თვის განმავლობაში (თვეში 1 დოზა) და მხოლოდ მაღალი რისკის ჯგუფებში.
ნებისმიერი ბავშვის პროფილაქტიკა უნდა შეწყდეს თუ მათი ჰოსპიტალიზაცია მოხდა RSV ინფექციის მიზეზით.
პირველადი პარამეტრები
პალივიზუმაბი: 15 მგ/კგ კუნთებში თვეში ერთხელ რსვ სეზონის განმავლობაში
დადასტურებული ბრონქიოლიტი
დამხმარე მკურნალობა
თერაპიის მთავარი მიზანი შეცვლილი წყლის ბალანსისა და ჟანგბადის ცვლის კორექტირებაა[42]Ralston SL, Lieberthal AS, Meissner HC, et al; American Academy of Pediatrics. Clinical practice guideline: the diagnosis, management, and prevention of bronchiolitis. Pediatrics. 2014 Nov;134(5):e1474-502. https://pediatrics.aappublications.org/content/134/5/e1474 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25349312?tool=bestpractice.com [54]Friedman JN, Rieder MJ, Walton JM; Canadian Paediatric Society, Acute Care Committee, Drug Therapy and Hazardous Substances Committee. Bronchiolitis: recommendations for diagnosis, monitoring and management of children one to 24 months of age. Paediatr Child Health. 2014 Nov;19(9):485-98. https://academic.oup.com/pch/article/19/9/485/2647301 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25414585?tool=bestpractice.com [56]Paediatric Research in Emergency Departments International Collaborative (PREDICT) Network, Australasia. Australasian bronchiolitis guideline. Jul 2021 [internet publication]. https://www.predict.org.au/bronchiolitis-guideline
ბავშვებში ბრონქიოლიტის მართვა უმეტეს შემთხვევაში შესაძლებელია ამბულატორიულად. ჩვენებები ჰოსპიტალიზაციისთვის შემდეგია: პერსისტენტულ ჰიპოქსემია, მძიმე ტაქიპნოე, რომელიც განაპირობებს პერორალური კვების ან ჰიდრატაციას უუნარობას, აპნოე და მოსალოდნელი სუნთქვის უკმარისობის განვითარების საშიშროება.
ბრონქიოლიტის მქონე ჩვილებს შესაძლოა აღენიშნებოდეთ კვების გაძნელება ტაქიპნოეს და ნაზალური სეკრეციების გამო.[42]Ralston SL, Lieberthal AS, Meissner HC, et al; American Academy of Pediatrics. Clinical practice guideline: the diagnosis, management, and prevention of bronchiolitis. Pediatrics. 2014 Nov;134(5):e1474-502. https://pediatrics.aappublications.org/content/134/5/e1474 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25349312?tool=bestpractice.com სუნთქვის გაძნელებამ შესაძლოა გაზარდოს ასპირაციის რისკი.[70]Hernandez E, Khoshoo V, Thoppil D, et al. Aspiration: a factor in rapidly deteriorating bronchiolitis in previously healthy infants? Pediatr Pulmonol. 2002 Jan;33(1):30-1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11747257?tool=bestpractice.com ჰოსპიტალიზებული ჩვილების დაახლოებით 30%-ს ესაჭიროება ინტრავენური ან ნაზოგასტრალური კვება.
ერთ-ერთი რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევის თანახმად, ინტრავენური ჰიდრატაცია და ნაზოგასტრული ჰიდრატაცია შესაფერისია ბრონქიოლიტის მქონე ჩვილებისთვის. არ გამოვლენილა მნიშვნელოვანი განსხვავება ჯგუფებს შორის ინტენსიურ განყოფილებაში ჰოსპიტალიზაციის, ვენტილაციური მხარდაჭერის და არასასურველი მოვლენების კუთხით. ნაზოგასტრული მილის ჩადგმას შესაძლოა ჰქონდეს წარმატების უფრო მაღალი ალბათობა და საჭიროებდეს ნაკლებ მცდელობას, ვიდრე ინტრავენური მეთოდი.[71]Oakley E, Borland M, Neutze J, et al. Nasogastric hydration versus intravenous hydration for infants with bronchiolitis: a randomised trial. Lancet Respir Med. 2013 Apr;1(2):113-20. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24429091?tool=bestpractice.com
რომელ მეთოდსაც არ უნდა ვიყენებდეთ, ჰიდრატაცია სიფრთხილეს მოითხოვს, რათა თავიდან ავიცილოთ სითხის გადაჭარბებული მიღება, რაც ხელს უწყობს სასუნთქი გზების ობსტრუქციის გაძლიერებას. თუ საჭიროა ინტრავენური თერაპია, უნდა გამოიყენებოდეს იზოტონური ხსნარები, ვინაიდან ჰიპოტონური ხსნარების გამოყენებამ შესაძლოა გაზარდის ჰიპონატრემიის რისკი ბრონქიოლიტის მქონე ჩვილებში.[72]Valla FV, Baudin F, Demaret P, et al. Nutritional management of young infants presenting with acute bronchiolitis in Belgium, France and Switzerland: survey of current practices and documentary search of national guidelines worldwide. Eur J Pediatr. 2019 Mar;178(3):331-40. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30506396?tool=bestpractice.com არასაკმარისია მონაცემები იმის შესახებ, საკვების მიღების რომელი გაიდლაინი გამოვიყენოთ ბრონქიოლიტით დაავადებული ჩვილებისთვის. ზოგიერთი კვლევის თანახმად, ჩვილების ნაწილი ჰიპერმეტაბოლურია, ხოლო ნაწილი ჰიპომეტაბოლური.[72]Valla FV, Baudin F, Demaret P, et al. Nutritional management of young infants presenting with acute bronchiolitis in Belgium, France and Switzerland: survey of current practices and documentary search of national guidelines worldwide. Eur J Pediatr. 2019 Mar;178(3):331-40. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30506396?tool=bestpractice.com
სუნთქვის დახმარება
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ჰიპოქსემიურ ბავშვებს უნდა მიეცეს დამატებითი ჟანგბადი.
თავდაპირველი მკურნალობა არის ჟანგბადით სტანდარტული თერაპია, ცხვირის კანულით ან თავის სპეციალური ყუთით.
ამერიკის პედიატრიის აკადემია რეკომენდაციას უწევს ოქსიჰემოგლობინის სამიზნე გაჯერებას (SpO2) ≥90%.[42]Ralston SL, Lieberthal AS, Meissner HC, et al; American Academy of Pediatrics. Clinical practice guideline: the diagnosis, management, and prevention of bronchiolitis. Pediatrics. 2014 Nov;134(5):e1474-502. https://pediatrics.aappublications.org/content/134/5/e1474 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25349312?tool=bestpractice.com
ცხელებამ და აციდოზმა შესაძლებელია ოქსიჰემოგლობინის დესატურაციის მრუდი გადახაროს მარჯვნივ, ამიტომ ამ მდგომარეობების დროს მიზანშეწონილია SpO₂-ის სამიზნე მაჩვენებლის გაზრდა, მაგ. ზოგიერთი გაიდლაინების მიხედვით >92%-მდე.[56]Paediatric Research in Emergency Departments International Collaborative (PREDICT) Network, Australasia. Australasian bronchiolitis guideline. Jul 2021 [internet publication]. https://www.predict.org.au/bronchiolitis-guideline [57]National Institute for Health and Care Excellence. Bronchiolitis in children: diagnosis and management. Aug 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/NG9
სუნთქვის დაქვეითებული ფუნქციის სხვა ნიშნები, როგორიცაა სუნთქვის გაძნელება ან რეტრაქციები, ის ფაქტორებია, რომლებიც გასათვალისწინებელია დამატებითი ჟანგბადის მიწოდების შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას.
გულის ან ფილტვის ფონური დაავადების მქონე ჩვილებს შეიძლება ოქსიგენაციის საბაზისო პათოლოგია აღენიშნებოდეთ. ამ პაციენტებში დამატებითი O₂-ის გამოყენების ზღურბლი შეიძლება უფრო მაღალი იყოს.
მაღალი ნაკადის ნაზალური კანულის თერაპია აწვდის დატენიანებული, გამთბარი ჰაერისა და ჟანგბადის ნარევს ცხვირის კანულაში მაღალი ნაკადით.[64]Lin J, Zhang Y, Xiong L, et al. High-flow nasal cannula therapy for children with bronchiolitis: a systematic review and meta-analysis. Arch Dis Child. 2019 Jun;104(6):564-76. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30655267?tool=bestpractice.com მაღალი ნაკადის ნაზალური კანულა გამოიყენება, როგორც სათადარიგო თერაპია ჰიპოქსემიურ ჩვილებში, რომლებიც არ პასუხობენ სტანდარტულ ოქსიგენოთერაპიას.[65]Moreel L, Proesmans M. High flow nasal cannula as respiratory support in treating infant bronchiolitis: a systematic review. Eur J Pediatr. 2020 May;179(5):711-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32232547?tool=bestpractice.com [66]O'Brien S, Craig S, Babl FE, et al. 'Rational use of high-flow therapy in infants with bronchiolitis. What do the latest trials tell us?' A Paediatric Research in Emergency Departments International Collaborative perspective. J Paediatr Child Health. 2019 Jul;55(7):746-52. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31270867?tool=bestpractice.com ერთ-ერთმა რანდომიზებულმა კონტროლირებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ოქსიგენოთერაპიაზე რეაქციის არმქონე ბავშვთა 61% პასუხობს მაღალი ნაკადის ნაზალური კანულით თერაპიას, რაც უზრუნველყოფს ინტენსიურ განყოფილებაში მოთავსების საჭიროების პრევენციას.[67]Franklin D, Babl FE, Schlapbach LJ, et al. A randomized trial of high-flow oxygen therapy in infants with bronchiolitis. N Engl J Med. 2018 Mar 22;378(12):1121-31. https://www.doi.org/10.1056/NEJMoa1714855 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29562151?tool=bestpractice.com მაღალი ნაკადის ნაზალური კანულა ეფექტით აღმატებოდა სტანდარტულ ოქსიგენოთერაპიას მკურნალობის წარუმატებლობის პრევენციის კუთხით (მკურნალობის გაძლიერების საჭიროება).[64]Lin J, Zhang Y, Xiong L, et al. High-flow nasal cannula therapy for children with bronchiolitis: a systematic review and meta-analysis. Arch Dis Child. 2019 Jun;104(6):564-76. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30655267?tool=bestpractice.com
ნაზალური სასუნთქი გზების მუდმივი დადებითი წნევა (CPAP) უნდა გავითვალისწინოთ დაავადების მძიმე ფორმის მქონე ბავშვებში, განსაკუთრებით, თუ ისინი არ პასუხობენ მაღალი ნაკადის ნაზალური კანულით თერაპიას ან აღნიშნებათ პოტენციური რესპირატორული უკმარისობის სიმპტომები.[56]Paediatric Research in Emergency Departments International Collaborative (PREDICT) Network, Australasia. Australasian bronchiolitis guideline. Jul 2021 [internet publication]. https://www.predict.org.au/bronchiolitis-guideline [57]National Institute for Health and Care Excellence. Bronchiolitis in children: diagnosis and management. Aug 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/NG9
შესაძლო რესპირატორული უკმარისობის სიმპტომებია: გამოფიტულობა (აპათიურობა ან დაქვეითებული რესპირაციული ძალისხმევა), განმეორებითი აპნოე, დამატებითი ჟანგბადის გამოყენების მიუხედავად ჟანგბადით გაჯერების სათანადო დონის მიღწევის წარუმატებლობა.[57]National Institute for Health and Care Excellence. Bronchiolitis in children: diagnosis and management. Aug 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/NG9 სასუნთქი გზების მუდმივი დადებითი წნევა (CPAP) უზრუნველყოს პერიფერიული სასუნთქი გზების კოლაფსის პრევენციას ამოსუნთქვის დროს და იძლევა ფილტვების ზედმეტად გაშლილი რეგიონების დეფლაციის საშუალებას.[68]Jat KR, Mathew JL. Continuous positive airway pressure (CPAP) for acute bronchiolitis in children. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jan 31;(1):CD010473. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD010473.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30701528?tool=bestpractice.com არასაკმარისია მტკიცებულებები იმის დასადგენად, ამცირებს თუ არა სასუნთქი გზების მუდმივი დადებითი წნევა შემდგომი ინტუბაციის და მექანიკური ვენტილაციის საჭიროებას; აუცილებელია უფრო მასშტაბური შესაბამისი სიმძლავრის მქონე კვლევები.[68]Jat KR, Mathew JL. Continuous positive airway pressure (CPAP) for acute bronchiolitis in children. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jan 31;(1):CD010473. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD010473.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30701528?tool=bestpractice.com
ინტუბაცია და მექანიკური ვენტილაცია შესაძლოა საჭირო გახდეს ბავშვებისთვის, რომლებიც დამატებითი ჟანგბადის და არაინვაზიური ვენტილაციის მიუხედავად რჩებიან არასტაბილურ მდგომარეობაში.
ერთ-ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ, რომელიც მოიცავდა სასუნთქი გზების მუდმივ დადებით წნევას ან სასუნთქი გზების ორდონიან დადებით წნევას 2 წლამდე ასაკის ვირუსული ბრონქიოლიტით დაავადებულ ბავშვებში, გამოავლინდა არაინვაზიური ვენტილაციის წარუმატებლობის პროგნოზული ფაქტორები, როგორებიცაა მუდმივი აპნოე, მუდმივად მომატებული ნახშიროჟანგის პარციალური წნევა თერაპიიდან 2 საათის შემდეგ, მცირეწლოვანი ასაკი და დაბალი წონა, დაბალი გულისცემის სიხშირე საწყის ეტაპზე და გულისცემის სიხშირის დაქვეითება თერაპიის დაწყების შემდეგ.[69]Combret Y, Prieur G, LE Roux P, et al. Non-invasive ventilation improves respiratory distress in children with acute viral bronchiolitis: a systematic review. Minerva Anestesiol. 2017 Jun;83(6):624-37. https://www.minervamedica.it/en/journals/minerva-anestesiologica/article.php?cod=R02Y2017N06A0624 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28192893?tool=bestpractice.com
რიბავირინი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
მკურნალობაში რიბავირინის ჩართვის საჭიროება შესაძლებელია დადგეს დაავადების მძიმე ფორმის დროს ან იმ პაციენტებთან, რომელთაც აქვთ მძიმე რისკ ფაქტორები (მაგ. ფილტვის მძიმე ქრონიკული დაავადება ან იმუნოდეფიციტი).[73]American Academy of Pediatrics. Respiratory syncytial virus. In: Kimberlin DW, Barnett ED, Lynfield R, et al, eds. Red Book (2021). Report of the Committee on Infectious Diseases. 32nd ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics; 2021:628-36. https://redbook.solutions.aap.org/chapter.aspx?sectionid=247326907&bookid=2591 რუტინული გამოყენება რეკომენდებული არა რის.
ინიშნება საინჰალაციო რიბავირინი, რომელიც ორგანიზმში მცირე ნაწილაკების აეროზოლის გენერატორით (SPAG) შეყავთ.
სამედიცინო პერსონალი საჭიროებს სპეციალური აეროზოლის საწინააღმდეგო დაცვის საშუალებების გამოყენებას.
ძალიან მაღალმა დოზებმა გამოავლინა შესაძლო მუტოგენური ეფექტი ცხოველებში, მაგრამ არა ადამიანებში. ამ მონაცემებს ეფუძნება რეკომენდაცია, რომ ორსული სამედიცინო პერსონალი არ უნდა მოხვდეს რიბავირინის ექსპოზიციის ქვეშ.
არ გამოვლენილა რაიმე გრძელვადიანი ეფექტი ფილტვის ფუნქციაზე ან განმეორებითი მსტვინავი სუნთქვის სიხშირეზე რიბავირინის მიმღებ პაციენტებში. მაღალი რისკის პაციენტებში ჰოსპიტალიზაციის ვადაზე და მართვითი სუნთქვის ხანგრძლივობის შემცირებაზე მისი გავლენის შესაფასებლად საჭიროა დიდი რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევების ჩატარება.
პირველადი პარამეტრები
რიბავირინი: დოზირებასთან დაკავშირებით დაუკავშირდით სპეციალისტს.
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას