მიდგომა
მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზი დგინდება პაციენტებში, რომელთა წარმდგენი კლინიკური ნიშანია მწვავე ტკივილი ეპიგასტრიუმის არეში. უმეტეს პაციენტებში დიაგნოზი შეიძლება დადასტურდეს შემდეგი სამი კრიტერიუმიდან მინიმუმ ორის არსებობით:[8][47]
ტკივილი, რომელიც შეესაბამება დაავადებას (მაგ., ტკივილი ეპიგასტრიუმის არეში მწვავე გამოვლინებით)
შრატში მომატებული ამილაზა ან ლიპაზა (>3-ჯერ აღემატება ნორმის ზედა ზღვარს)
ვიზუალიზაციის კვლევა (კომპიუტერული ტომოგრაფია [CT] ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია/მაგნიტურ-რეზონანსული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია [MRI/MRCP]) შეესაბამება მწვავე პანკრეატიტს
გასინჯვით მოპოვებული მოანაცემები განსხვავდება მწვავე პანკრეატიტის სიმძიმის მიხედვით, ზოგადი დამაკმაყოფილებელი მდგომარეობიდან მძიმე ავადმყოფობამდე პათოლოგიური სასიცოცხლო ნიშნებით, როგორიცაა ტაქიკარდია და ცხელება.[48]
ჰემოდინამიკური სტატუსის გადაუდებელი შეფასება (სითხის დაკარგვის ადრეული ნიშნების ძიება) და ორგანოთა დისფუნქციის ნიშნები (სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომის [SIRS] და/ან მრავალორგანული უკმარისობის გამოსავლენად) უნდა ჩატარდეს იმ პაციენტების იდენტიფიცირებისთვის, რომლებიც საჭიროებენ სასწრაფო რეანიმაციას.[8][47]
ჰიპოვოლემიის ნიშნები შეიძლება მოიცავდეს ჰიპოტენზიას, ოლიგურიას, ლორწოვანი გარსების სიმშრალეს და კანის ტურგორის დაქვეითებას. პაციენტს შესაძლოა აღენიშნებოდეს ტაქიკარდია, ტაქიპნოეა და ოფლიანობა, განსაკუთრებით მძიმე შემთხვევებში.
სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომის განსაზღვრება მიიღწევა ქვემოთ ჩამოთვლილიდან მინიმუმ ორის არსებობით:[49]
პულსი > 90 დარტყმა წუთში
სუნთქვის სიხშირე >20 წუთში ან ნახშირორჟანგის პარციალური წნევა (PaCO2) <32 მმ.ვწყ.სვ.
ტემპერატურა >38°C ან <36°C
WBC რაოდენობა >12000 ან <4000 უჯრედი/მმ³, ან >10% მოუმწიფებელი ნეიტროფილები (ზოლები)
ანამნეზი
მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტების უმეტესობას აღენიშნება ძლიერი ეპიგასტრული ტკივილი. ტკივილი ჩვეულებრივ იწყება მოულოდნელად და პროგრესირებს მოკლე დროში (მაგ. საათები).
პაციენტებში, რომლებიც ჭარბად მოიხმარენ ალკოჰოლს, შეიძლება დაფიქსირდეს უფრო ეტაპობრივი პროგრესი, თუ ალკოჰოლის მოხმარების მიზანი ტკივილის შემსუბუქება იყო.[1][5][19] ასეთ პაციენტებს შეიძლება აღენიშნებოდეთ უფრო შორს წასული დაავადება (მაგალითად, თირკმლის უკმარისობა და/ან პანკრეასის ნეკროზი) სიმპტომების დაწყებიდან რამდენიმე დღის შემდეგ.
როგორც წესი, მუცლის ტკივილი ლოკალიზებულია ეპიგასტრულ რეგიონში ან მარცხენა ზედა კვადრანტში და გადადის ზურგზე (ზოგჯერ ზოლური განაწილება, ხშირად პირდაპირ ზურგის შუა ნაწილზე; ბევრი პაციენტი აღწერს მას, როგორც მჭრელს). ტკივილი, როგორც წესი, ძლიერდება მოძრაობისას და მცირდება ნაყოფის პოზიციის დაკავებისას (გადახრა, როდესაც ხერხემალი, თეძოები და მუხლები მოხრილია).[5][19]
ასაკი და სქესი მნიშვნელოვანი დემოგრაფიული ცვლადებია, ვინაიდან მწვავე პანკრეატიტის ორი ყველაზე ხშირი მიზეზია. ნაღვლკენჭოვანი პანკრეატიტი ყველაზე ხშირად გვხვდება ნაღვლის ბუშტის დაავადების მქონე პაციენტებში - როგორც წესი, 40 წელზე უფროსი ასაკის ქალებში, რომელთაც აღენიშნებათ სიმსუქნე და დადებითი ოჯახური ანამნეზი.[50][51] ალკოჰოლური პანკრეატიტი უფრო ხშირად აღინიშნება მამაკაცებში, ძირითადად ახალგაზრდებში, ვიდრე ნაღვლკენჭოვანი პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში. მდგომარეობა ჩვეულებრივ ვლინდება ალკოჰოლის მიღებიდან საშუალოდ 4-8 წლის შემდეგ. პაციენტებს შეიძლება აღენიშნებოდეთ აგზნება და დაბნეულობა და მძიმე დისტრესი. ადამიანები, რომლებიც ჭარბად მოიხმარენ ალკოჰოლს, ან მათ, ვისაც სიმსივნე აქვს, შეიძლება ანამნეზში აღენიშნებოდეთ მადის გაქრობა, გულისრევა და ღებინება, არასათანადო პერორალურ კვებასთან ერთად.[52]
ფიზიკური გამოკვლევა
მუცლის გამოკვლევა, როგორც წესი, ავლენს გამოხატულ მგრძნობელობას ეპიგასტრულ რეგიონში და გაგანიერებულ მუცელს, ნაწლავის ხმების დაქვეითებით (თუ განვითარებულია გაუვალობა) და მუცლის ზედა ნაწილის ნებით დაცვას. ხშირია ჰიპოვოლემიის ნიშნები (კანის ტურგორის დაქვეითება, ლორწოვანი გარსების სიმშრალე, ჰიპოტენზია და ოფლიანობა). უფრო მძიმე შემთხვევებში შეიძლება განვითარდეს ტაქიკარდია და/ან ტაქიპნოე. პულსი მკვეთრად სუსტია და ძაფისებრი, რაც სისხლძარღვშიდა მოცულობის დაქვეითებაზე მიუთითებს. ცხელება შესაძლოა მიუთითებდეს გართულებულ პანკრეატიტზე ან უბრალოდ ციტოკინების გამოყოფაზე ანთებითი პროცესის შედეგად. შესაძლოა გამოვლინდეს დაქვეითებული სუნთქვითი ხმიანობა, თუ აღინიშნება პლევრული გამონაჟონი (უფრო ხშირად მარცხენა მხარეს); ეს აღინიშნება მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტების 50%-ში.[6]
გართულებული ჰემორაგიული პანკრეატიტის ნიშნები ძალზე იშვიათია: მათ შორისაა ჭიპის მიდამოში (კულენის ნიშანი), ორივე გვერდის (გრეი-ტერნერის ნიშანი) ან საზარდულის იოგის თავზე არსებულ კანზე (ფოქსის ნიშანი) ფერის ექკიმოზური შეცვლა.[9][12]
ლაბორატორიული გამოკვლევა
მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტთა უმრავლესობას ექნება შრატის ამილაზა და/ან ლიპაზა 3-ჯერ მეტი ნორმის ზედა ზღვარზე, ჩვეულებრივ 1000 ერთეულ/ლ-ზე მეტი. ორივე ფერმენტის დონე იზრდება სიმპტომების დაწყებიდან მალევე. შრატში ამილაზას დონე ჩვეულებრივ პიკს აღწევს დაახლოებით 48 საათში და მცირდება ნორმამდე ან ნორმასთან ახლოს მომდევნო 3-7 დღის განმავლობაში. შრატის ლიპაზა შეიძლება დარჩეს მომატებული 14 დღემდე.[28] მიუხედავად იმისა, რომ შრატის ლიპაზა, როგორც ჩანს, უფრო სპეციფიკურია, ვიდრე ამილაზა და რჩება მომატებული უფრო ხანგრძლივად, ამ ორივე ტესტის პროგნოზული მნიშვნელობა შეიძლება შემცირდეს ზოგიერთ პაციენტთა პოპულაციაში (მაგ., მაკროამილაზემიის ან მაკროლიპაზემიის მქონე ადამიანებში); აქედან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია გვქონდეს დაბალი ზღვარი პაციენტების მიღებისა და შემდგომი შეფასებისთვის, რომელთა სიმპტომები მიუთითებს მწვავე პანკრეატიტზე, მაშინაც კი, თუ ამ ტესტების შედეგები ნორმაშია.[8][53]
სადაც ეს შესაძლებელია, შრატის ამილაზასთან შედარებით, უმჯობესია გაიზომოს შრატის ლიპაზა.[8] ამილაზა შეიძლება იყოს ნორმალური მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში, როდესაც მდგომარეობა გამოწვეულია ალკოჰოლის ხანგრძლივი ჭარბი მოხმარების შედეგად; ამ პაციენტებში შრატის ლიპაზას ტესტი უფრო მგრძნობიარეა. შრატის ლიპაზა ასევე უფრო მგრძნობიარე მარკერია, ვიდრე ამილაზა ლიპემიური შრატის მქონე პაციენტებში, როგორც ეს გვხვდება ჰიპერტრიგლიცერიდემიით გამოწვეული მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში. ლიპემიურ შრატს შეუძლია ხელი შეუშალოს ამილაზას ტესტს, რაც იწვევს ამილაზის ცრუ ნორმალურ შედეგს. ზოგადად, შრატის ლიპაზა და/ან ამილაზა შეიძლება გამოიყენებოდეს მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზის დასადგენად, როდესაც ეს 3-ჯერ აღემატება ნორმას პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ მძიმე მწვავე ეპიგასტრული ტკივილი.[8][54]
პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ლიპაზის მცირედი მომატება, მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზი კითხვის ნიშნის ქვეშ უნდა დადგეს. შესაძლებელია შრატში ამილაზას და ლიპაზას მცირედი მომატება არ იყოს კლინიკურად მაღალი მნიშვნელობის, ხოლო დიაბეტით დაავადებულ ადამიანებს შეიძლება ჰქონდეთ მნიშვნელოვნად გაზრდილი ლიპაზის დონე მწვავე პანკრეატიტის გარეშე.[55] თუ ეპიგასტრული ტკივილი არ არის აღნიშნული და ამილაზა და/ან ლიპაზა არ აღემატება ნორმას მეტად, ვიდრე 3-ჯერ, ექიმმა უნდა დანიშნოს რადიოლოგიური ტესტები მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზის დასადგენად.
ლეიკოციტოზი მარცხნივ გადახრით ხშირია მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში. ზოგჯერ ეს გამოწვეულია დაუკავშირებელი ინფექციებით, როგორიცაა საშარდე გზების ინფექციები. პაციენტი უნდა შემოწმდეს ლეიკოციტოზის ალტერნატიულ მიზეზებზე იმართოს შესაბამისად. ინფექციაზე ეჭვის შემთხვევაში, ანტიბიოტიკები უნდა დაინიშნოს ინფექციის წყაროს შესწავლისას. თუმცა, როგორც კი აღმოჩნდება, რომ სისხლი და სხვა კულტურები უარყოფითია და ინფექციის წყარო არ არის გამოვლენილი, ანტიბიოტიკების მიღება უნდა შეწყდეს.[8]
მწვავე პანკრეატიტი შეიძლება ასოცირებული იყოს ჰემოკონცენტრაციასთან (ამაღლებული ჰემატოკრიტი) სისხლძარღვშიდა მოცულობის შემცირების გამო, როდესაც სითხე პერიტონეუმში გადადის. ჰემოკონცენტრაცია დაკავშირებულია ნეკროზული პანკრეატიტის და ორგანოთა უკმარისობის მაღალ რისკთან.[56] სისხლძარღვშიდა მოცულობის შემცირების შედეგად, მცირდება თირკმლის პერფუზია და, შესაბამისად, პრე-რენალური აზოტემია, რომელიც გამოიხატება შარდოვანას მომატებით. ამ პაციენტებს სჭირდებათ ადრეული რეჰიდრატაცია მკაცრი მონიტორინგით. კრეატინინის მატება არის საგანგაშო ნიშანი იმისა, რომ პაციენტს შეიძლება განუვითარდეს მძიმე დაავადება თირკმლის უკმარისობით, ხოლო შარდოვანა >7,1 მმოლ/ლ (>20 მგ/დლ) სიკვდილობის დამოუკიდებელი პროგნოზული ფაქტორია.[8][28]
ღვიძლის ფუნქციური სინჯები მნიშვნელოვანია მწვავე პანკრეატიტის ადრეული შეფასებისთვის. ასპარტატ ამინოტრანსფერაზას/ალანინ ამინოტრანსფერაზას (AST/ALT) მომატება სპეციფიკურია ნაღველკენჭოვანი დაავადებით გამოწვეული პანკრეატიტისთვის.[57] თუმცა, ნაღველკენჭოვანი დაავადებით გამოწვეული პანკრეატიტის მქონე პაციენტების უმეტესობას ექნება ნორმალური ასპარტატ და/ან ალანინ ამინოტრანსფერაზას დონე. პაციენტებში, რომელთაც მომატებული აქვთ ტუტე ფოსფატაზასა და ბილირუბინის დონე, გასათვალისწინებელია ნაღვლის საერთო სადინარში შეკავებული კენჭის ალბათობა (ქოლედოქოლითიაზი). მწვავე პანკრეატიტის გამომწვევი ნაღვლის კენჭების უმეტესობა ნაღვლის საერთო სადინრიდან გადადის თორმეტგოჯა ნაწლავში, პაციენტთა უმცირესობაში არსებობს კენჭის შეკავების შესაძლებლობა.[8] თუ მომატებული ბილირუბინის მქონე პაციენტს განუვითარდება სეფსისის ნიშნები, უნდა ჩატარდეს ადრეული ენდოსკოპიური რეტროგრადული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია (ERCP) (24 საათის განმავლობაში).
მწვავე პანკრეატიტის სიმძიმე ხშირად არ არის დადგენილი პირველი 24-48 საათის განმავლობაში და სერიული ლაბორატორიული ტესტირება საჭიროა 6-დან 12 საათამდე ინტერვალით მიღებიდან 48 საათის განმავლობაში, სანამ მძიმე დაავადება გამოირიცხება. ნებისმიერი პაციენტი, რომელსაც აქვს სანაღვლე გზების ობსტრუქცია ან ორგანოს უკმარისობა, საჭიროებს მჭიდრო მონიტორინგს. C-რეაქტიული ცილის ადრეული და სერიული ანალიზი (CRP) გამოიყენება, როგორც მწვავე პანკრეატიტის სიმძიმის და ანთების ნეკროზად პროგრესირების ინდიკატორი.[58] C რეაქტიული ცილის დონე ≥150 მგ/ლ (≥15 მგ/დლ) მესამე დღეს შემოთავაზებულია, როგორც მძიმე მწვავე პანკრეატიტის პროგნოზული ფაქტორი.[28] თუმცა, მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტთა უმრავლესობას არ უვითარდება პანკრეასის ნეკროზი და პანკრეასის ნეკროზის დიაგნოსტიკისთვის სერიული C რეაქტიული ცილის ტესტირების აუცილებლობა არ არის დადგენილი მწვავე პანკრეატიტის მქონე ადამიანებში.[59]
სხვა პათოლოგიური ლაბორატორიული შედეგები შეიძლება გამოვლინდეს მოგვიანებით კლინიკური მიმდინარეობისას (მაგ. ჰიპოკალცემია, როგორც მძიმე პანკრეატიტის მარკერი).[60] ტრიგლიცერიდები უნდა შემოწმდეს გამომწვევი ფაქტორების გამოკვლევის ფარგლებში. მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში ხშირად აღინიშნება მოცირკულირე ტრიგლიცერიდების მწვავე მატება რამდენიმე ასეული მგ/დლ დიაპაზონში; თუმცა, ჭეშმარიტი ჰიპერტრიგლიცერიდემიით გამოწვეული მწვავე პანკრეატიტი ავლენს მოცირკულირე ტრიგლიცერიდების მნიშვნელოვან ზრდას, ჩვეულებრივ 11.3 მმოლ/ლ-ზე (1000 მგ/დლ) და 101.7 მმოლ/ლ-მდე (9000 მგ/დლ).[27][28]
მძიმე მწვავე პანკრეატიტი ასოცირდება სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომთან და ორგანოთა მუდმივ დისფუნქციასთან, რაც საჭიროებს დამატებით მონიტორინგს, ჟანგბადის გაჯერების რეგულარულ შეფასებას და არტერიული სისხლის გაზის გაზომვას (მათ შორის, pH და ბაზის დეფიციტი). არტერიული სისხლის გაზების გაზომვა უნდა განიხილებოდეს, თუ პაციენტს აღენიშნება გაუარესების ნიშნები, როგორც ჟანგბადის, ასევე მჟავა-ტუტოვანი სტატუსის შესაფასებლად; PaO2 <60 mmHg არის ორგანოს უკმარისობის ნიშანი.[5][8][28]
გამოსახულებითი კვლევები
უმეტეს შემთხვევაში დიაგნოზი ეფუძნება კლინიკურ სიმპტომებს და ლაბორატორიულ ტესტებს. მუცლის ღრუს ვიზუალიზაცია არ არის საჭირო დიაგნოზის დასადასტურებლად, მაგრამ როგორც კი მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზი დგინდება, ტრანსაბდომინალური ულტრაბგერით უნდა გამოირიცხოს ნაღვლის ბუშტის კენჭები, როგორც ეტიოლოგია.[8] მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტში ნაღვლოვანი კენჭების აღმოჩენა მნიშვნელოვანია, რადგან ქოლეცისტექტომია უზრუნველყოფს განმეორებითი შეტევების პრევენციას. თუ პირველადი გამოკვლევა არ არის საბოლოო, რეკომენდებულია განმეორებითი ულტრაბგერითი სიზუსტის გასაუმჯობესებლად.[8] ტრანსაბდომინალურ ულტრაბგერაზე გაფართოებული ნაღვლის ხის აღმოჩენა არის ნიშანი იმისა, რომ შესაძლოა არსებობდეს ნაღვლის საერთო სადინარის კენჭები. ასეთ პაციენტებს სჭირდებათ მჭიდრო მონიტორინგი და თუ განვითარდა ბილიური სეფსისი, რეკომენდებულია ადრეული ენდოსკოპური რეტროგრადული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია.[8]
ადრეული კომპიუტერული ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (მაგნიტურ-რეზონანსული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია [MRCP]) უნდა იყოს შენახული იმ პაციენტებისთვის, რომლებშიც მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზი არ არის დადგენილი.[8] ადრეული კომპიუტერული ტომოგრაფია ვერ ავლენს მწვავე პანკრეატიტის ანატომიური გართულებების უმეტესობას, როგორიცაა ფსევდოციტები და ნეკროზი. გასტროენტეროლოგიის ამერიკული კოლეჯის გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს კომპიუტერულ ტომოგრაფიას ან მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას/მაგნიტურ-რეზონანსულ ქოლანგიოპანკრეატოგრაფიას 48 საათის შემდეგ პაციენტებში, რომელთა მდგომარეობა არ უმჯობესდება ან სიმპტომები უარესდება.[8] სხვა გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევენ სიმპტომების დაწყებიდან 72-96 საათის დაყოვნებას კონტრასტული CT ან MRI-მდე, ნეკროზის შესაფასებლად.[28][47]
პაციენტებში, რომლებსაც ესაჭიროებათ კომპიუტერული ტომოგრაფია ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია/მაგნიტურ-რეზონანსული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზის დასადასტურებლად (მაგ., ატიპური ტკივილის ან ოდნავ მომატებული ლიპაზას/ამილაზის დონის მქონე პაციენტებში), რადიოლოგიური შედეგები საჭიროებს კვალიფიციურ ინტერპრეტაციას. მწვავე პანკრეატიტის დამახასიათებელი ნიშნებია: პანკრეასის ირგვლივ ცხიმის ანთებითი ატენუაცია; პერიპანკრეასული სითხე; და/ან პანკრეასის საზღვრების გაქრობა. თუმცა, პანკრეასის შეშუპება არის არასპეციფიკური გამოვლინება, რომელიც არ ადასტურებს დიაგნოზს. მაგნიტურ-რეზონანსულ ქოლანგიოპანკრეატოგრაფიას აქვს უპირატესობა, რადგანაც ის არ საჭიროებს ინტრავენურ კონტრასტს ან დასხივებას, თუმცა ინტრავენური გადოლინიუმი აძლიერებს გამოსახულებას არაკონტრასტულ მრტ-თან შედარებით. ამასთან ერთად, მაგნიტურ-რეზონანსული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია საშუალებას გვაძლევს უკეთ დავინახოთ ნაღვლის საერთო სადინრის კენჭები და პანკრეასის სადინარი. მას შეუძლია უკეთ განასახვავოს მკვრივი ადგილები ცისტებისგან და გამოავლინოს პერიპანკრეასული გროვები.[61]
მწვავე პანკრეატიტის დიაგნოზისთვის პირდაპირი რენტგენი არ არის საჭირო. გულმკერდის რენტგენოგრაფიით შეიძლება გამოვლინდეს პლევრული გამონაჟონი და ბაზალური ატელექტაზები.[62]
მწვავე პანკრეატიტის და ნაღვლის ობსტრუქციის ნიშნების მქონე პაციენტებში, სეფსისის ნიშნების გარეშე, მაგნიტურ-რეზონანსული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია შეიძლება სასარგებლო იყოს ნაღვლის საერთო სადინარში კენჭების ობსტრუქციის გამოსარიცხად.[61][63] ენდოსკოპური ულტრაბგერა შეიძლება გამოვიყენოთ როგორც მაგნიტურ-რეზონანსული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფიის ალტერნატივა, ნაღველკენჭოვანი დაავადების იდენტიფიცირებისთვის, თუ არსებობს მასზე ეჭვი ქოლანგიტის და/ან სიყვითლის არარსებობის შემთხვევაში.[8][37] კომპიუტერული ტომოგრაფია,მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია/მაგნიტურ-რეზონანსული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია ან ენდოსკოპური ულტრაბგერა შეიძლება განიხილებოდეს მოგვიანებით ეტაპზე პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ მუდმივი სიმპტომები ან იდიოპათიური დაავადება, რათა შეფასდეს შესაძლო სიმსივნეები, პანკრეასის სითხის შეგროვება, ცისტოზური ნეოპლაზმა ან ფსევდოანევრიზმა.[64]
ახალი ტესტები
როგორც ჩანს, პროკალციტონინი მგრძნობიარეა პანკრეასის ინფექციის გამოსავლენად, შრატში დაბალი დონე არის ინფიცირებული ნეკროზის ძლიერი უარყოფითი პროგნოზული ფაქტორი.[65] მისი გამოყენება მხარდაჭერილია ზოგიერთი საერთაშორისო გაიდლაინებით.[28]
როგორ ავიღოთ ვენური სისხლის ნიმუში ანტეკუბიტალური ფოსოდან ვაკუუმის ნემსის გამოყენებით.
როგორ მივიღოთ არტერიული სისხლის ნიმუში რადიალური არტერიიდან
როგორ გავაკეთოთ ბარძაყის არტერიის პუნქცია არტერიული სისხლის ნიმუშის შესაგროვებლად.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას