კვლევები
1-ად შესაკვეთი გამოკვლევები
FBC
ტესტი
ყველაზე მგრძნობიარე და სპეციფიკური ტესტია, განსაკუთრებით ადრეულ ინფექციაში; შესაძლებელია ადრეული დიაგნოსტიკა, რაც მართვაზე იქონიებს გავლენას; შეუძლია სეროტიპის იდენტიფიცირება. უარყოფითი მხარეები:
დენგეს ცხელების მქონე პაციენტში ჰემატოკრიტი შეიძლება 10%-ით გაიზარდოს. თრომბოციტების რაოდენობის სწრაფი კლება და ჰემატოკრიტის მომატება გამაფრთხილებელი ნიშანია, რომელიც დენგეს ინფექციის კრიტიკულ ფაზაზე გადასვლაზე შეიძლება მიუთითებდეს.[1] ლეიკოპენია (ნეიტროპენიით) პერსისტირებს ფებრილური პერიოდის განმავლობაში.
კლასიკური დენგეს ცხელების დროს თრომბოციტოპენია ჩვეულებრივ მსუბუქია, თუმცა შეიძლება იყოს მძიმე ფორმისაც.[1]
დენგეს ცხელების მქონე პაციენტში ჰემატოკრიტი შეიძლება 10%-ით გაიზარდოს.[1]
ALT თანაფარდობა >2 მიუთითებს დენგეს ჰემორაგიული ცხელების/დენგეს შოკის სინდრომის დიაგნოზზე. ალბუმინის დონე შრატში[2][16]
<35 გ/ლ (3.5 გ/დლ) რესურსებით ღარიბ და მდიდარ რეგიონებში უნდა შეიკვეთოს თავდაპირველად, ყველა სიმპტომურ პაციენტში.[1][2]
შედეგი
ლეიკოპენია და თრომბოციტოპენია, ჩვეულებრივ, ვლინდება ცხელების მეორე დღეს. ლეიკოპენია (ნეიტროპენიით) პერსისტირებს ფებრილური პერიოდის განმავლობაში.
ღვიძლის ფუნქციური სინჯები
ტესტი
ყველაზე მგრძნობიარე და სპეციფიკური ტესტია, განსაკუთრებით ადრეულ ინფექციაში; შესაძლებელია ადრეული დიაგნოსტიკა, რაც მართვაზე იქონიებს გავლენას; შეუძლია სეროტიპის იდენტიფიცირება. უარყოფითი მხარეები:
შეიძლება ქსოვილის, მთლიანი სისხლის, შრატის ან პლაზმის ნიმუშის გამოყენება.[1]
თუ ასპარტატ ამინოტრანსფერაზას (AST) : ალანინ ამინოტრანსფერაზასთან (ALT) შეფარდების კოეფიციენტი >2, ეს ადასტურებს DHF/DSS-ის დიაგნოზს.[1][2]
შედეგი
მოამტებულია
შრატის ალბუმინის დონე
ტესტი
ყველაზე მგრძნობიარე და სპეციფიკური ტესტია, განსაკუთრებით ადრეულ ინფექციაში; შესაძლებელია ადრეული დიაგნოსტიკა, რაც მართვაზე იქონიებს გავლენას; შეუძლია სეროტიპის იდენტიფიცირება. უარყოფითი მხარეები:
ძვირადღირებულია, საჭიროებს ლაბორატორიულ პირობებსა და ექსპერტის გამოცდილებას, არ შეუძლია პირველადი და მეორეული ინფექციის დიფერენცირება, დაბინძურების გამო შესაძლებელია ცრუ დადებითი შედეგის მიღება. რადგანაც ზიკას ვირუსი დენგეს ცხელების (და ჩიკუნგუნიას ცხელების) მსგავსად ვლინდება, შეიძლება საჭირო გახდეს სპეციფიკური დიაგნოსტიკური ტესტირება ზიკას ვირუსულ ინფექციაზე ეჭვის შემთხვევაში.[1][2]
შედეგი
დადებითი მხარეები:
სეროლოგია
ტესტი
ინფექციის პირველი რამდენიმე დღის განმავლობაში IgG-ის არსებობა დიდი ალბათობით მიუთითებს მეორეულ ინფექციაზე. შეიძლება მთლიანი სისხლის, შრატის ან პლაზმის ნიმუშის გამოყენება.
სეროლოგია შეიძლება უარყოფითი იყოს დაავადების პირველი 5 დღის განმავლობაში; შესაბამისად, IgM ენზიმ-შემაკავშირებელი იმუნოსორბენტული ანალიზი (ELISA) და IgG ELISA არჩევანის ტესტებია დაავადების პირველი 5 დღის შემდეგ (პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია [PCR] უფრო მგრძნობიარეა პირველი 5 დღის განმავლობაში). ინფექციის პირველი რამდენიმე დღის განმავლობაში IgG-ის არსებობა დიდი ალბათობით მიუთითებს მეორეულ ინფექციაზე.
დადებითი მხარეები:
არ არის ძვირადღირებული, ადვილი ჩასატარებელია, უფრო ფართოდაა ხელმისაწვდომი დენგეს ენდემურ რეგიონებში, შეუძლია პირველადი და მეორეული ინფექციის განსხვავება.
უარყოფითი მხარეები:[2]
დაბალი სპეციფიკურობა სხვა ტესტებთან შედარებით, საჭიროებს შრატის 2 ნიმუშს, აყოვნებს დიაგნოზის დადასტურებას.[2]
დამადასტურებელი ტესტირების შესახებ რეკომენდაციები ქვეყნებს შორის განსხვავებულია. აღნიშნული რეკომენდაციები ეფუძნება ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მითითებებს. დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრების (CDC) რეკომენდაციები განსხვავებულია.[82] დამატებითი ინფორმაციისთვის გაეცანით ადგილობრივ მითითებებს.
შედეგი
შრატის ერთ ნიმუშში დადებითი IgM და IgG (ინფექციის ძლიერი ნიშანია); შეწყვილებულ შრატის ნიმუშებში IgM და IgG სეროკონვერსია ან IgG-ის ტიტრის ოთხჯერადი მომატება (ადასტურებს ინფექციის არსებობას); IgM:IgG კოეფიციენტი <1.2 (მეორეულ ინფექციაზე მიუთითებს); უარყოფითი შედეგი არ გამორიცხავს ინფექციას, თუ ტესტი შრატის შეწყვილებულ ნიმუშებზე არ კეთდება
უკუტრანსკრიპციის პოლიმერაზული ჯაჭვის რეაქცია (RT-PCR)
ტესტი
არჩევის ტესტი ვირუსული ნუკლეინის მჟავას გამოვლენისთვის და ინიშNება ავადმყოფობის პირველი 5-დან 7 დღის განმავლობაში. შეიძლება გამოყენებულ იქნას ქსოვილის, მთლიანი სისხლის, შრატის, პლაზმის ან ცერებროსპინალური სითხის ნიმუშები.[81]
არასტრუქტურული ცილის (NS1) აღმოჩენა
სეროლოგია
ყველაზე მგრძნობიარე და სპეციფიკური ტესტია, განსაკუთრებით ადრეულ ინფექციაში; შესაძლებელია ადრეული დიაგნოსტიკა, რაც მართვაზე იქონიებს გავლენას; შეუძლია სეროტიპის იდენტიფიცირება. უარყოფითი მხარეები:[2]
გამოიყენება შრატის ნიმუში.[2]
დამადასტურებელი ტესტირების შესახებ რეკომენდაციები ქვეყნებს შორის განსხვავებულია. აღნიშნული რეკომენდაციები ეფუძნება ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მითითებებს. დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრების (CDC) რეკომენდაციები განსხვავებულია.[82] დამატებითი ინფორმაციისთვის გაეცანით ადგილობრივ მითითებებს.
შედეგი
დადებითი
უარყოფითი მხარეები:
ტესტი
არასტრუქტურული ცილის (NS1) აღმოჩენა ELISA-თი ან სწრაფი ტესტის ნაკრებით გამოსადეგია ადრეული დიაგნოსტიკისთვის და შეიძლება დაავადების 1-ლიდან მე-9 დღეს გაკეთდეს.[80] გამოიყენება შრატის ნიმუში.
სეროლოგია
შრატის ერთ ნიმუშში დადებითი IgM და IgG მიუთითებს ინფექციაზე; IgM ან IgG-ის სეროკონვერსია დაწყვილებულ ნიმუშზე ან IgG-ის ოთხჯერადი ზრდა ადასტურებს ინფექციას; IgM:IgG თანაფარდობა <1.2 მიუთითებს მეორეულ ინფექციაზე; უარყოფითი შედეგი არ გამორიცხავს ინფექციას იმ შემთხვევაში, თუ დაწყვილებული შრატის ნიმუშები არ შემოწმდა[2]
ზოგადად, უფრო ხელმისაწვდომია დენგეს ენდემურ რეგიონებში და ამიტომ აქ წარმოადგენს არჩევის ტესტს, განსაკუთრებით როცა სხვა ტესტები ხელმისაწვდომი არ არის.[2]
დამადასტურებელი ტესტირების შესახებ რეკომენდაციები ქვეყნებს შორის განსხვავებულია. აღნიშნული რეკომენდაციები ეფუძნება ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მითითებებს. დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრების (CDC) რეკომენდაციები განსხვავებულია.[82] დამატებითი ინფორმაციისთვის გაეცანით ადგილობრივ მითითებებს.
შედეგი
დადებითი
გასათვალისწინებელი კვლევები
კოაგულოგრამა
ტესტი
აუცილებელი არ არის დიაგნოზისთვის, თუმცა შეიძლება გამოსადეგი იყოს ინფექციის სამართავად ჰემორაგიული ნიშნების მქონე პაციენტებში.
პაციენტებში, დენგეს ცხელებით, პროთრომბინის დრო გახანგრძლივდა და აქტივირებული ნაწილობრივი თრომბოპლასტინის დრო გაიზარდა შესაბამისად, 16.5% და 42.9%-ით.[89]
შედეგი
ცვალებადია
გულმკერდის რენტგენი
ტესტი
მხოლოდ მაშინაა საჭირო, როცა ეჭვია დენგეს ჰემორაგიულ ცხელებაზე/დენგეს შოკის სინდრომზე.
გულმკერდის მარჯვენამხრივი ლატერალური რენტგენი შეიძლება გაკეთდეს კლინიკურად ფარული პლევრული გამონაჟონის დასადგენად პლაზმის გაჟონვის ადრეულ ფაზაში.
შედეგი
ნეკნ-ხერხემლის კუთხეების დაბლაგვება დგომისას (დაავადების მძიმე ფორმა)
მუცლის ღრუს ულტრაბგერითი გამოკვლევა
ტესტი
მხოლოდ მაშინაა საჭირო, როცა ეჭვია დენგეს ჰემორაგიულ ცხელებაზე/დენგეს შოკის სინდრომზე.
გამოსადეგია ასციტის, პლაზმის გამონაჟონის ან სხვა პათოლოგიური ცვლილებების დასადგენად მუცლის ორგანოებში, მათ შორის ღვიძლში, ნაღვლის ბუშტში (შეშუპება შიძლება წინ უსწრებდეს გამონაჟონს) და თირკმელებში.[1][2]
შედეგი
შეიძლება გამოვლინდეს ასციტი, ღვიძლის/ნაღვლის ბუშტის პათოლოგიები (დაავადების მძიმე ფორმა)
ახალი ტესტები
შექცევადი ტრანსკრიპციის ინსულირებული იზოთერმული პოლიმერაზული ჯაჭვის რეაქცია (RT-iiPCR)
ტესტი
ახლახანს განვითარდა პან-დენგეს ვირუსის უკუტრანსკრიპტაზას ინსულირებული იზოთერმული PCR კვლევა, (RT-iiPCR), რომელიც, ნუკლეინის მჟავას ანალიზატორთან კომბინაციაში, შეიძლება სამომავლოდ წარმოადგენდეს სანდო, მგრძნობიარე და სპეციფიკურ, დაუყოვნებლივ ხელმისავწდომ დიაგნოსტიკურ კვლევას.[84]
შედეგი
დადებითი
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას